3582324599

ADMINISTRACJA PÓŹNONOWOŻYTNA

Administracja a liberalizm społeczno-gospodarczy W Stanach Zjednoczonych 4 lipca 1776 roku wprowadzono Deklarację Niepodległości, a w 1787 Konstytucję. We Francji natomiast w 1789 mamy do czynienia z rewolucją. Ideały Francuskie z kolei przechodzą za sprawa Napoleona na cały kontynent Idea państwa konstytucyjnego - zasady Konstytucja jest aktem prawnym, zespołem czynników dotyczących funkcjonowania państwa (idea Lasalle). Obecnie jest ona w sensie materialnym ustawą zasadniczą państwa. W Polsce początkowo oznaczała każdą uchwałę Sejmu i dzielono je na Wielkie Konstytucje (np. 3 Maja) oraz Małe Konstytucje. Sposoby uchwalania Konstytucji: a)obecnie głównie przez referendum b)Wcześniej (-Uchwalenie przez naród, parlament lub ciało konstytucyjne, -W XIX wielu oktrojowana - nadana przez władcę, np. w 1814 - Karta Konstytucyjna Ludwika XIV) Treść Konstytucji dzielimy na: a)Preambułę - wstęp, w którym określa się tradycje, które doprowadziły do powstania konstytucji b)Kontekst - część zasadnicza (-Idea trójpodziału, -Główne cechy ustroju, -Prawa i wolności człowieka i obywatela (por. ZSRR z 1936 roku)) c)Zakończenie - przepisy przejściowe Możliwości zmiany - z tego względu dzielimy je na sztywne i giętkie. Można ustalić pewne kryteria, np. a)czas - nie może być zmieniona przez jakiś okres, np. w konstytucji 3 Maja ten okres wyniósł 25 lat b)zasady c)procedura (najbardziej złożona występuje w USA)lVa/eży podkreślić, iż w Wielkiej Brytanii (notabene powstałej w 1708 roku) nie ma konstytucji pisanej

Określa m.in. a)Strukturę państwa (-Złożone, =Konfederacja związek państw, np. Związek Reński, Szwajcaria (w nazwie), Serbia i Czarnogóra, ZBIR Związek Białorusi i Rosji, =Federacja państwo związkowe złożone ze: Stanów - USA, Meksyk, Brazylia, Indie/ Landów - Niemcy/ Kantonów -Szwajcaria/ Republik - Rosja, = Unie - obecnie nie występują, dzielimy je na personalne i realne, -Jednolite ,=Całkowicie scentralizowane jako reguła,=Zdecentralizowane - np. Austro - Węgry z 1867 roku - każdy kraj, w tym Galicja posiadała zakres autonomii; II RP - autonomię miał tylko Górny Śląsk b)Forma rządu - monarchia i republika c)Reżim polityczny - demokratyczny, autorytarny i totalitarny

Idea praw i wolności człowieka i obywatela -1776 - USA; Deklaracja Niepodległości - twórcą Jefferson (purytanin) a)każda z kolonii jest suwerenna b)idee prawa natury (znane już od Starożytności, od XVII wieku za Grocjusza uznano, iż wynikają z rozumu ludzkiego); a w tym:

,-wolności osobiste i inne - słowa, wyznania, nietykalności osobistej, - równość wobec prawa,-własność prywatna,-prawo oporu, prawo do szczęści.)

1789 - Francja - Deklaracja praw człowieka i obywatela (Lafaye):,a)przypomina Deklarację Niepodległości b)Prawa człowieka zgodne z prawami natury, tj. wolność, równość, braterstwo i inne c)Prawa obywatela - ograniczone jeszcze przez cenzusy. W nich: ,-polityczne - bierne i czynne prawo wyborcze, petycje,-wolności obywatelskie - wyznania, myśli, sumienia, słowa,-prawa obywatelskie — do życia, tajemnicy korespondencji, sądu itp.,-prawa socjalne od XIX/XX wieku - 8h dzień pracy, renty i emerytury

LIBERALNO - DEMOKRATYCZN Kształtowały się na dwóch modelach: * anglosaskim — który do Europy dotarł dopiero po I Wojnie Światowej * kontynentalny - na podstawie Francji; w tym modelu rozwijała się większość państw MONARCHA Anglia Periodyzacja: a)Republika upada tutaj ostatecznie w 1660 roku b)Rządy Karola II są dość liberalne c)Jakub II - dążył do absolutyzmu i katolicyzmu, co było ciężkie do realizacji w protestanckiej Anglii - kiedy urodził się jemu syn ochrzczony jako katolik dochodzi do Chwalebnej Rewolucji (1688) po której król musiał uciec, a rządy przejmuje jego córka Maria o wyznaniu protestanckim d)Wilhelm Ułański Akty prawne:

1) 1689 — Bill o prawach (Akt) a)Odrzucenie prawa suspensy (do pewnych osób) oraz dyspensy (ogólnego zawieszenia prawa) b)Odrzucenie utrzymywania stałej armii w trakcie pokoju c)Tylko parlament może uchwalać podatki - wprowadzono tez częstsze sesje parlamentu d)Prawo petycji

2) 1701 — Ustawa sukcesyjna a)Na tronie zasiądzie dynastia Hanowerska (niemiecka) - porównaj konstytucję 3 maja, która mówiła o dynastii Saskiej w Polsce b)Król jest od tej pory związany prawem - musi przestrzegać praw oraz zwyczajów danego państwa c)Ograniczono władzę króla poprzez