M. Barabas, Teoretyczne podstawy wychowania, zagadnienia na kolokwium opracowane 14cech maslowal. właściwa lokalizacja w czasie.2. akceptacja siebie i innych.3. stawiania na rzeczywistość
4. nastawienie na zadania5. wewnątrzsterowność6. potrzeba odosobnienia, samotności7. ciągła świeżość ocen
8. zdolność do przeżyć ekstatycznych9. demokratyczna struktura charakterulO. otwartość na kontakt emocjonalny
11. stawianie sobie celu i dobieranie środków do ich realizacji12. filozoficzne (niezłośliwe) poczucie humoru
13. twórczości 4. zdolność do przezwyciężania dychotomii
Aksjologia - nauka o wartościach zajmująca się ich badaniem natury wartości, podstawami i kryterium wartościowania. Valor, valere (łac.) - wartość, być wartym
Wartość- na gruncie psychologicznym to zainteresowanie jakim obdarza się jakiś przedmiot, bądź też szacunek jakim darzy się jakąś osobę. Na gruncie socjologii wartość to przedmiot materialny lub idealny, idee lub instytucje, przedmiot rzeczywisty lub wyimaginowany w stosunku do którego jednostki bądź zbiorowości przyjmują postawę szacunku, przypisują mu bardzo ważną rolę w swoim życiu, a dążenie do jego osiągnięcia odczuwają jako przymus.
Na gruncie pedagogiki (Mieczysław Łobocki) wartość to wszystko, co uchodzi za ważne i cenne dla jednostki i społeczeństwa oraz jest ze wszechmiar godne pożądania co wiąże się z pozytywnymi przeżyciami i stanowi jednocześnie cel dążeń ludzkich.
Ideał wychowania to najwyższa wartość do której dążymy. Cele wychowania są pomocne w osiągnięciu tej wartości.
2 teorie istnienia wartości: obiektywny charakter wartości i subiektywny charakter wartości. Obiektywna - wartości to właściwości przedmiotów istniejące niezależnie od tego jak oceniają je ludzie, są absolutne, powszechnie obowiązujące , Subiektywna - wartości są właściwościami ukonstytuowanymi przez człowieka. Nie ma wartości samych w sobie Współcześnie podkreśla się obiektywno - subiektywny charakter wartości Klasyfikacja wartości:
1. Edward Spranger : 6 grup wartości: - teoretyczne (odkrywanie prawdy jaką jest nauka)-ekonomiczne
- estetyczno - artystyczne (dla tych, którzy cenią przeżywanie piękna, harmonię) - społeczne (na 1 miejscu bezinteresowne działanie na rzecz innych) - polityczne (wpływy, y^adza) - religijne (bóg, wiara)
2. Jonathan Turner: - autoteliczne (nadrzędne, centralne) - ich realizacja jest dobrem samym w sobie - heteroteliczne (instrumentalne) - podrzędnie, mniej ważne, pomocnicze w osiąganiu wartości autotelicznych
- uznawane (geneza społeczna, związane z przekonaniami określającymi ich obiektywne znaczenie w otoczeniu społecznym) - odczuwane (wywodzą się z indywidualnych skłonności człowieka, związane z emocjami)
- deklarowane (sami deklarujemy) - zinternalizowane (rzeczywiście uznawane, poprzez które jednostka określa siebie sarnę, są to jej wartości)
3. Max Scheler (piramida wartości, od DOŁU) - hedonistyczne - utylitarne (przynoszące korzyści)-witalne (biologiczne)- duchowe (kulturowe, estetyczne, poznawcze i prawne) - religijne Empatia (gr. empatheia "cierpienie") - w psychologii zdolność odczuwania stanów psychicznych innych osób (empatia emocjonalna), umiejętność przyjęcia ich sposobu myślenia, spojrzenia z ich perspektywy na rzeczywistość (empatia poznawcza).
Projekcja (od łac. proicere, wyrzucać przed siebie) —w psychologii jeden z narcystycznych mechanizmów obronnych; przypisywanie innym własnych poglądów, zachowań lub cech, najczęściej negatywnych. Przyczyną jest większa dostępność tych poglądów, zachowań i cech u osoby, która je posiada, a tym samym łatwiejsze podciąganie pod daną kategorię. Współczucie - stan emocjonalny, w którym jeden człowiek solidaryzuje się z inną osobą cierpiącą i wyraża głębokie ubolewanie okazywane komuś nieszczęśliwemu. Współczucie jest bardzo ważne wżyciu człowieka, gdyż jest to rodzaj pomocy emocjonalnej.