Zasada państwa prawa
Pojawienie się tej koncepcji już w czasach starożytnych.
W XX wieku w konstytucji niemieckiej z 1949 roku została wpisana idea państwa prawa.
Elementy składające się na zasadę demokratycznego państwa prawa:
• Wymóg uporządkowanego i zamkniętego systemu źródeł prawa powszechnie obowiązującego
• Zasada prymatu ustawy nad innymi aktami normatywnymi
• Zasada prymatu konstytucji nad wszystkimi aktami prawnymi
• Zasada rozwiniętego katalogu praw i wolności człowieka wraz z odpowiednimi gwarancjami
• Konstytucyjny mechanizm kontroli konstytucyjności i legalności aktów prawnych
• Podział władzy
• Respektowanie reguł wewnętrznej moralności prawa - jawności, niesprzeczności, zakazu działania wstecz
• Zupełność systemu prawa
• Zasada jasnych reguł określających zasady obowiązywania
Zasada praworządności
Uznajemy najczęściej, że państwo prawa powinno być państwem praworządnym.
Praworządność formalna - przestrzeganie prawa przez aparat państwowy; w czasach socjalizmu w Polsce pisano również, że przez obywateli
Praworządność materialna - to nie przestrzeganie prawa w ogóle, ale tylko przestrzeganie prawa określonej treści; jest to taki stan faktyczny w państwie, w którym prawo równe dla wszystkich, społecznie przestrzegane, respektujące powszechne uznane standardy ochrony praw, wolności jednostki jest przestrzegane przez aparat państwowy i istnieją realne gwarancje zachowania owego stanu faktycznego
Zasada społeczeństwa obywatelskiego i pluralizmu politycznego
Społeczeństwo obywatelskie to społeczeństwo, w którym istnieją różnego rodzaju organizacje będące podstawą, wolnego od ingerencji władz, rozwoju mieszkańców.
Zasada pluralizmu politycznego oznacza wolność tworzenia partii politycznych, uznanie ich wielości, uznanie ich różnorodności; uznaje się ich ważność
Rodzaje partii i systemów partyjnych.
Partia - organizacja o charakterze politycznym zrzeszająca członków, co do zasady dobrowolnie, posiadająca swój program i dążąca do zdobycia lub utrzymania władzy
Lobby - grupa nacisku, generalnie od partii różni ją brak chęci zdobycia władzy, ma zamiar wywierać wpływ na władzę; działalność zgodna z prawem