3582328087

11 ZAKRES ZAINTERESOWAŃ HME IAKO DYSCYPLINY NAUKOWE!.

HME jest częścią ekonomii jako nauki społecznej. Jej przedmiotem jest prezentacja i przyczynowa analiza procesów kształtowania się różnych poglądów i koncepcji ekonomicznych, ich wzajemne przenikanie i ścieranie się oraz wpływ na opinię publiczną i rozwój gospodarczy. Zadaniem HME jest więc wyjaśnianie przyczyn powstawania poglądów, koncepcji i teorii ekonomicznych, badanie czy adekwatnie odzwierciedlały one panujące systemy społeczno-gospodarcze oraz czy wybiegały w przyszłość. HME bada przeszłość myśli ekonomicznej i poszukuje prawidłowości w jej rozwoju. Z jednej strony jest to nauka powiązana z myślą filozoficzną, społeczną czy polityczną, z drugiej zaś - jest ściśle sprzężona z historią gospodarczą i ekonomikami szczegółowymi. W systemie HME można wyróżnić historię ekonomii politycznej i historii nauk pomocniczych ekonomii. Wyróżniając pewne warstwy hierarchiczne, w systemie HME wyróżnia się różne poglądy, koncepcje, prądy, nurty, szkoły, kierunki i działy. Natomiast stosując odzwierciedlenie funkcjonalne wyróżnia się trzy agregaty funkcji poznawczych (gromadzenia i selekcji materiału), kreatywnych (oceniające i tworzące hipotezy) i aplikacyjnych (postulatywna, wychowawcza i budowy teorii). Z punktu widzenia biegu czasu wyróżnia się działy związane z poszczególnymi formacjami społecznymi.

21 METODOLOGIA HISTORII MYŚLI EKONOM 1CZNEI.

Metodologia HME to badania mające ogólnie na celu znalezienie odpowiedzi na pytania: Czym się zająć? Co badać? Jakim sposobem to badać? HME dokonuje świadomej selekcji materiału pod kątem widzenia kolejnych szczebli w poznawaniu kategorii i praw ekonomicznych oraz sposobów diagnozy i prognozy zjawisk ekonomicznych. Selekcja materiału historyczno -teoretycznego musi więc iść w kierunku poznania z czym borykała się ME, dlaczego umiała rozwiązywać jedne zagadnienia, nie potrafiąc rozpoznać rozwiązać innych, jakie pozostawiła nam wreszcie problemy badawcze otwarte do dzisiaj. Pojawienie się nauk społecznych, a wśród nich nauk ekonomicznych, stało się możliwe jednak dopiero wówczas, gdy grunt do badań naukowych został przygotowany przez inne dyscypliny naukowe. Dociekania nad filozoficznymi aspektami badań ekonomicznych, są więc wstępem do zrozumienia waloru teoriopoznawczego teorii ekonomicznych, a także do oceny stosowanych przez te teorie metod badań i prezentacji osiąganych wyników. Uświadomienie sobie jak rodzą się kategorie: prawa ekonomiczne, jaki jest związek analizy logicznej i historycznej, zrozumienie, w jakim stopniu odkryta możliwość przeobraża się w konieczność, w jaki sposób nauki ekonomiczne dokonują diagnoz i prognoz, jak więc na podstawie nauk ekonomicznych podejmowane są decyzje gospodarcze - wszystko to zahacza wyraźnie o problemy teoriopoznawcze i metodologiczne.

31 MYŚL EKONOMICZNA A PRAKTYKA.

Myśl ekonomiczna stanowi fragment ludzkiej myśli w ogóle. Wyrosła ona zarówno na tle praktyki gospodarczej jak i postępującej umiejętności myśli kategorialnego. Naukowa ME opisuje życie gospodarcze jako zespół stosunków międzyludzkich zachodzących w procesie produkcji i realizacji przedmiotów materialnych służących do zaspokojenia powstałych potrzeb społecznych i indywidualnych. Tłumaczy zjawiska, pokazuje przyczyny, skutki i mechanizmy, weryfikuje skuteczność teorii, stara się wyjaśnić jaką rolę odegrały poszczególne koncepcje, ocenia ich wartość i skuteczność. ME formułuje również prawa i kategorie ekonomiczne. Usiłuje również ustalić funkcje społeczno- polityczne, jakie spełniają poszczególne koncepcje i stopień w jakim te koncepcje i teorie rozszerzyły zakres poznania ekonomicznego za jakim go zawężały. Na podstawie wniosków z przeszłości stara się formułować kierunki nowych poszukiwań, podpowiada co odrzucać a co kontynuować. HME może przyczyniać się więc do udzielania odpowiedzi na cały szereg pytań, może wskazywać na podłoże powiązań ideowych, a przede wszystkim wskazać jak przejawiał się układ sił społecznych jakie było natężenie sprzeczności społecznej. ME jest ona skutkiem dwóch elementów: praktyki gospodarczej i myślenia kategorialnego w stosunku do tej praktyki.

41 KSENOFONT IAKO AUTOR "KSIĘGI O GOSPODARCE".

Ksenofont - uczeń Sofoklesa, wybitny dowódca wojskowy, działacz polityczny(430-355 p.n.e.).

Problematyka ekonomiczna w antycznej Grecji była podporządkowana sprawom polityki i moralności. Nie oznacza to jednak, iż odnoszono się obojętnie do znaczenia czynnika ekonomicznego w życiu społeczeństwa. Ksenofont w swej " Księdze o gospodarce" bez zastrzeżeń popiera dążenie do bogactwa, które traktuje jako podstawę pozycji prawdziwego obywatela. Ksenofont sprzeciwiał się, był niezadowolony z istniejącej rzeczywistości historycznej. Dlatego opracowuje wraz z Platonem i Arystotelesem model państwa idealnego. Za najważniejszą sferę działalności gospodarczej uważali rolnictwo, traktując je jako podstawę bogactwa każdego kraju. Gdzie rozkwita rolnictwo - stwierdza Ksenofont, tam kwitną inne zawody, podnosi się rzemiosło i handel. Nie broni właścicielom ziemskim zajmować się handlem. Dopuszcza również gromadzenie bogactwa w formie pieniężnej. Dostrzega znaczenie pieniądza kruszcowego jako ucieleśnienie bogactwa. Mawia, że pieniędzy (srebra) nigdy nikt nie ma za dużo, ponieważ nadmiar można zakopać. Przyznaje absolutne pierwszeństwo gospodarki naturalnej, ale nie potępia stosunków towanowo-pieniężnych. Interesujące myśli snuje na temat podziału pracy i wartości dóbr. Dostrzega korzyści z podziału pracy na kierowniczą (pan) i wykonawczą (niewolnik). Zaleca wobec niewolników stosowanie bodźców zachęty materialnej i moralnej. Jako rzemieślnik niewolnictwa uważa natomiast, że praca fizyczna hańbi "wolnego" obywatela, zniekształca jego ciało i nie pozostawia czasu na sprawy polityczne, społeczne i kulturalne. Ksenofont rozważa podział pracy według kwalifikacji zawodowych, uzależniając go od rozległości i chłonności rynku, podkreśla on wpływ tego podziału na efekty działalności gospodarczej - wzrost wydajności i podnoszenie jakości produktów. Ksenofont odkrył

1