3582428583

1.

Marta Bogdanowicz*

Specyficzne trudności w uczeniu się czytania i pisania - dysleksja, dysortografia, dysgrafia

Czytanie i pisanie jako formy porozumiewania się językowego i ich kształtowanie się

Trudności w czytaniu i pisaniu nieobce są każdemu przy nabywaniu tych umiejętności. Na pytanie o pierwszą, z przyjemnością przeczytaną, książkę rozmówcy zazwyczaj podają Dzieci z Bulleibyn Astiid Lindgren. A zatem trzeba czterech lat codziennych ćwiczeń (klasy 0,1, II, DI), żeby umiejętność czytania zautomatyzowała się, osiągnęła - według D. Bakke-ra (1990) - poziom zaawansowany. Proces uczenia się czytania autor objaśnia w'kategoriach neitropsychologii pierwsze dwa lata to okres czytania elementarnego - dekodowania, gdy prawa półkula dominująca w funkcjach wzrokowo-przestrzennych odgrywa wiodącą rolę w procesie czytania. Dziecko zaznajamia się z kształtem liter i ich położeniem w^r przestrzeni początkowo jak z figurami geometrycznymi, obrazkami Tworzy sobie ich uogólnione wyobrażenie - grafemy. Uczy się traktować je jako symbole oraz utrwala w pamięci ich powiązania z dźwiękami mowy - głoskami, a właściwie z ich uogólnionymi wyobrażeniami - fonemami W czytaniu stosow^rane są procedury perceptualne - dokładne rozpoznawanie liter, przyporządkowywanie do nich głosek/fonemów. Przejście mniej więcej po dwóch latach nauki szkolnej - w drugiej klasie - do następnego etapu, czyli czytania zaawansowanego, jest możliwe, według tegoż autora, jeśli nastąpi przejęcie głównej roli w procesie czytania przez lew^rą półku-

Prof. dr hab., Instytut Psychologii Uniwersytetu Gdańskiego.