ROZDZIAŁ I -GEZENZA I PRZESŁANKI ZMIAN BANKOWOŚCI CENTRALNEJ 1. WYMIEŃ PIERWSZE BANKI CENTRALNE NA ŚWIĘCIE I OKREŚL CZAS ORAZ GŁÓWNE PRZESŁANKI ICH POWSTANIA
WIEK |
BANK CENTRALNY |
PRZESŁANKI POWSTANIA |
XVII |
Bank Szwecji (Sveriges Risbank) - 1668 r. |
To pierwszy bank centralny (emisyjny), powstał z przekształcenia banku prywatnego Stockholm Banco na polecenie parlamentu. Byt to bank państwowy, prezesa mianował król, a 6 dyrektorów powoływał parlament |
Bank Anglii (Bank od England) - 1694 r. |
Uznawany za „Strażnika brytyjskiego funta", rola Imperium Brytyjskiego w rozwoju gospodarczym świata i nowoczesnych rozwiązań instytucjonalno-finansowych. Zaczął funkcjonować na skutek zgromadzenia 1200 000 GBP pożyczonych od londyńczyków, w zamian za pieniądze rząd obiecał im 8% odsetki. Bank Anglii emitował banknoty, prowadził operacje bankowe bez ograniczeń, stabilizował walutę. Pełnił funkcję banku państwa (obsługa długu publicznego) oraz banku banków (kredytodawca ostatniej instancji) | |
XVIII |
Powstał również |
Rząd hiszpański otwiera bank będący poprzednikiem Banco de Espona (Banku Hiszpanii) |
Rozpoczęcie działalności First Bank of the United States -1791 r. |
- pierwowzór późniejszego prawowitego banku centralnego Stanów Zjednoczonych (bo FED powstał dopiero w XIC wieku), - otrzymał on przywilej emisyjny na dwadzieścia lat, - nie oznaczało to jednak monopolu emisyjnego, - emisji banknotów mogły bowiem dokonywać liczne banki, działające w granicach poszczególnych stanów i udzielające tą drogą kredytów. | |
Powstał również |
Bank Francji | |
XIX |
Bank Holandii, Narodowy Bank Austrii, Second Bank of the United States, Bank Norwegii, Narodowy Bank Danii | |
Utworzenie Banku Polskiego- pierwszego banku emisyjnego na ziemiach polskich -1828 r. |
Powstał na ziemiach polskich pod zaborem rosyjskim (w Królestwie Polskim), dekretem cara Rosji i króla Polski Mikołaja. Był to pierwszy polski BC, bank państwowy. Cel: aktywizacja gospodarcza Królestwa. Emitował złote polskie (do 30mln PLN) oraz przyjmował depozyty, udzielał kredytów, prowadził rachunki instytucji państwowych i prywatnych. | |
Bank Portugalii, Narodowy Bank Belgii, Bank Hiszpanii, Bank Państwowy Imperium Rosyjskiego | ||
Niemiecki Bank Rzeszy - Reichsbank 1876r. |
Zjednoczenie Niemiec i powstanie Cesarstwa Niemieckiego, wcześniej istniały 31 BC, które emitowały swoją walutę | |
Bank Japonii, Bank Włoch | ||
XX |
Szwajcarski Bank Narodowy | |
SYSTEM REZERWY FEDERALNEJ (FED) w Stanach Zjednoczonych- 1913r. |
FED- system 12 banków odpowiadający za przypisane im okręgi. Przejął emisję banknotów od innych banków i od 1915 r. monopol emisyjny. Wcześniej funkcję quasi banku centralnego w USA realizowały First Bank i Second Bank of the US. - usprawniały one transfer środków federalnych na terytorium USA oraz dyscyplinowały banki komercyjne do wykupu wyemitowanych przez nie pieniędzy, - w większości znajdowały się jednak w rękach prywatnych. | |
Po 1 wojnie św. w wyniku zmian politycznych powstaje ponad 20 banków centralnych, Bank Polski S.A. | ||
Narodowy Bank Polski - 1945r. po II wojnie światowej |
Nowy BC państwa, otrzymał uprawnienia emisyjne, prowadził rachunki państwa, przedsiębiorstw i obywateli, pełnił funkcję banku banków (monopolista w kredytach i gromadzenia oszczędności). W 1989r. zmiana sytuacji prawnej NBP w ramach procesu transformacji ustrojowej w kierunku klasycznego BC. | |
Niemiecki Bundesbank | ||
Europejski Bank Centralny (EBC) - 1998r. |
Wprowadzenie nowego reżimu pieniężnego z jedną walutą w znacznej części Europy. EBC jest centralną instytucją UGiW (Unii Gospodarczej i Walutowej), która odpowiada za prowadzenie polityki monetarnej w strefie euro. EBC + krajowe BC państw członkowskich UE tworzą ESBC (Europejski System Banków Centralnych) 1.01.1999! - EBC - Europejski Bank Centralny - NBC - Narodowe Banki Centralne UE (Państwa które przyjęły euro należą do euro systemu i podlegają decyzjom EBC i NBC, a państwa, które NIE przyjęły euro podlegają NBC) |
2. OKREŚL CECHY SPECYFICZNE I INSTYTUCJONALNE BANKÓW CENTRALNYCH Cechy specyficzne:
- wykonuje zadania o dużym znaczeniu dla polityki makroekonomicznej
1