społ., organizacji, wspólnot, instytucji 4. umiejętność komunikowania się i prezentacji
• rodzaj gleby
• bogactwa mineralne
METODY BADAŃ SOCJOLOGII
1. obserwacja
2. eksperyment
3. porównawcza
4. historyczna
EKSPERYMENT SPOŁECZNY czynne oddziaływanie najczęściej na jeden z warunków określających zjawisko poddane obserwacji
RODZAJE EKSPERYMENTÓW
1. projektowany w terenie
2. ex post facto (po fakcie)
3. laboratoryjny
4. naturalny
SOCJOLOGIA OGÓLNA (TEORETYCZNA) na podstawie materiałów, prawidłowych ustalonych w badaniach szczegółowych, chce tworzyć teorię obejmującą zespoły zjawisk występujące w społ., jej zadaniem jest także ustalanie kategorii i pojęć. Główne teorie:
• teoria struktur społecznych —* statyka społeczna
• teoria zmian -< dynamika społeczna
SOCJOLOGIA SZCZEGÓŁOWA (BADAWCZA)
dlaczego tak jest, jak będzie, co robić aby zmienić społeczeństwo
SOCJOLOGIA POTOCZNA oparta na,zdrowym rozsądku", na uogólnianiu codziennych doświadczeń w sposób często emocjonalny, niesystematyczny, niezweryfikowany. Socjologia potoczna jest:
1. subiektywna
2. niespójna
3. sprzeczna
4. pochopna
5. apodyktyczna
SPORNE PROBLEMY SOCJOLOGII
1. indywidualizm a holizm
2. teoria funkcjonalna a teoria konfliktu
3. naturalizm a antynaturalizm
4. socjologia teoretyczna a historyczna
UWARUNKOWANIA ŻYCIA SPOŁECZNEGO
1. przyrodnicze
a) biologiczne
• cechy budowy
• cechy zachodzących w nim procesów
• mechanizm dziedziczenia cech
• popędy
• odruchy
• skłonności
• potrzeby
b) geograficzne
• rodzaj roślinności
c) demograficzne
• struktura płci
• struktura wieku
• zdrowotność
• płodność
• rozrodczość
2. ekonomiczne
• proces produkcji
• stosunki produkcji
• sposób wykorzystania maszyn
• sposób organizacji pracy
3. kulturowe
INSTYTUCJA
urządzenia, które zapewniają zaspokajanie potrzeb, a równocześnie zapewniają, że czynności prowadzące do zaspokajania potrzeb przebiegają w ramach stosunków społ.
• grupa osób
• formy organizacyjne zespołu czynności
• zespół urządzeń materialnych i środków
• role społeczne FUNKCJE INSTYTUCJI
1. stwarzanie możliwości zaspokajania potrzeb
2. regulowanie działalności członków
3. zapewnianie ciągłości życia społ.
4. dokonywanie integracji dążności, działań i stosunków jednostki
ELEMENTY SKŁADOWE INSTYTUCJI
1. cel (funkcja)
2. zakres czynności
3. role społeczne
4. środki i urządzenia
5. sankcje
SKUTECZNOŚĆ FUNKCJONOWANIA INSTYTUCJI ZALEŻY OD
1. wyraźnego określenia celu
2. racjonalnego podziału pracy i organizacji
3. stopnia depersonalizacji i obiektywizacji funkcji
4. uznania i prestiżu
5. bezkonfliktowego włączenia się do globalnego systemu instytucji
PODZIAŁ INSTYTUCJI
• formalne
• nieformalne
• ekonomiczne
• polityczne
• wychowawcze i kulturalne
• socjalne
• religijne
INSTYTUCJA TOTALNA
miejsce, w którym wszystkie aspekty życia jednostek są kontrolowane i regulowane przez władze danej instytucji; organizacja społeczna, stwarzająca dla osób z nią związanych rodzaj odrębnego świata, rządzącego się własnymi prawami i odseparowanym od reszty społeczeństwa barierami
RODZAJE INSTYTUCJI TOTALNYCH
1. powołane do opieki nad osobami niedołężnymi i nieszkodliwymi
2. powołane do opieki nad osobami niezdolnymi do samodzielnego życia i niebezpiecznymi
3. zajmujące się ochroną społeczeństwa przed szkodzeniem mu w sposób świadomy
4. powołane do określonych zadań technicznych, mające charakter instrumentalny
5. przeznaczone dla osób, które dobrowolnie wycofały się z aktywnego życia oraz miejsca kontemplacji religijnej
TAKTYKI PODWŁADNYCH INSTYTUCJI TOTALNYCH NA PRZYSTOSOWANIE SIĘ
1. wycofywanie się z sytuacji
2. zadomowienie się
3. konwersja
CECHY INSTYTUCJI TOTALNEJ
1. wszystkie fazy codziennej działalności toczą się w jednym miejscu i podlegają jednej władzy
2. podział na personel i podwładnych; ściśle określone role, hierarchiczność
3. dehumanizacja
4. dokładnie zaplanowany plan zajęć
5. system przywilejów, kar, nagród
6. brak kontaktu ze światem zewnętrznym
7. manipulacja
8. różne sposoby rekrutacji
SYSTEM KONTROLI SPOŁECZNEJ system służący kształtowaniu konformizmu członków grupy, zawierający nakazy, zakazy, sugestie, sposoby perswazji i nacisku aż do przymusu fizycznego, szereg miar, system nagród i kar, dzięki któremu grupa doprowadza zachowania podgrup i jednostek do zgodności z przyjętymi wzorami postępowania, do respektowania kryteriów wartości.
PODSTAWY DZIAŁANIA SYSTEMU KONTROLI
1. uznanie w grupie jej kultury i kryteriów wartości
2. wpojenie przez wychowanie wzorów postępowania w sposób dopuszczalny
3. mechanizmy wewnętrzne osobowości człowieka
4. system instytucji
INSTYTUCJONALNE FORMY KONTROLI
• kontrola państwowa
• kontrola społeczna
• kontrola organizacyjna
MECHANIZMY KONTROLI SPOŁECZNEJ
1. psychospołeczne
2. materialnospołeczne
ELEMENTY SYSTEMU KONTROLI SPOŁECZNEJ
1. zwyczaje
2. obyczaje
3. sankcje
• negatywne
• formalne
• nieformalne
• etyczne
• satyryczne
• religijne
SKUTECZNOŚĆ SANKCJI ZALEŻY OD
1. spójności systemu sankcji
2. stopnia ich nieuchronności
3. sposobu egzekucji
4. więzi grupowej
5. wielkości grupy
NATURA LUDZKA
zespół podstawowych zdolności i sił motorycznych działających w organizmie ludzkim, zapewniających zaspokojenie potrzeb biologicznych, aktywne przystosowanie do środowiska i utrzymanie życia.
INSTYNKT
wrodzone i niezmienne sposoby reagowania na określone podniety wewnętrzne lub zewnętrzne, wspólne całemu gatunkowi, wywołujące w całym gatunku te same i niezmienne sposoby zachowania