Prawie wszystkie narządy wykonujące jakieś ruchy fizjologiczne wwnosażone we własne mięśnie. Chodzi oczywiście o mięśnie 7^vminarządami bezpośrednio, mechanicznie związane. Na kład serce jeśli posłużymy się mechaniczną terminologią, nieco upraszczając, jeden duży blok mięśniowy wypo-a ony w komory, zawory i autonomiczne sterowanie. Nawe, drobne wioski mają swoje własne, malutkie mięsnie. To mięśnie orzywłosowe. Mamy jednak organ do życia absolutnie niezbędny, b rdzo pracowity, ale bez własnego bezpośredniego .napędu . Są nim Płuca. Ich szczegółową budową anatomiczną za,mierny n, Później Teraz skupimy się na ruchach oddechowych, ponieważ to wyjątkowo ciekawe zjawisko. Efektowny przykład, jak natura wykorzystuje prawa fizyki.
Płuca spoczywają swobodnie wewnątrz opłucnej. To cienka i mocna, szczelna błona otaczająca jak worek oba pjaty pomiędzy nią a powierzchniami płatów płucnych najduje się warstewka surowiczego płynu redukującego tarcie przy oddychaniu. Jest on niezbędny.
ponieważ zewnętrzne powierzchnie płuc nie są zrośnięte z opłucną.
Płuca same nie mogą nawet drgnąć. Nie mają mięśni! Za ich naprzemienny ruch przy wdechu i wydechu odpowiadają mięśnie umieszczone w zupełnie innych miejscach, nazwane mięśniami oddechowymi. To przepona oraz mięśnie międzyżebrowe. Ich ruch może wspomagać
cały szereg mięśni pomocniczych. Na przykład przy wdechu utrudnionym przez ucisk łub podczas wysiłku wsparcie zapewniają m.in.: mięśnie pochyłe, podobojczykowc. piersiowe mniejsze, prostownik i najszerszy grzbietu, zębate przedni i tyłny tgórny). Wydech w zasadzie przebiega biernie na skutek sprężystości kłatki piersiowej, ałe wspomagają go: mięśnie skośne, prosty i poprzeczny brzucha, zębate przedni i tyłny (dotny), najszerszy grzbietu, poprzeczny kłatki piersiowej, czworoboczny.
Zajmijmy się samym mechanizmem oddychania. To ciekawy przykład sprzężenia pneumatycznego i aktywnego wykorzystania przez organizm ciśnienia atmosferycznego w ruchach oddechowych. Dodajmy jeszcze, że mówimy teraz wyłącznie o fazie cykłicznego zasysania powietrza do płuc i ich opróżniania.
To początek cykłu respiracji. czyłi oddychania zewnętrznego, procesu wymiany gazowej pomiędzy otoczeniem a organizmem.
Wdech rozpoczyna się z chwiłą skurczu mięśni kłatki piersiowej i przepony. Międzyżebrowe mięśnie zewnętrzne w czasie skurczu rozciągają żebra, zwiększając poprzeczny wymiar kłatki piersiowej. Skurcz przepony prowadzący do jej spłaszczenia zwiększa pionowy wymiar przestrzeni międzyżebrowej. Objętość przestrzeni wokół płuc wzrasta. Zgodnie z prawami fizyki, jeżełi
WDECH
WYDECH
przepona