1109144688

RESOCJALIZACJA NIELETNICH W WARUNKACH IZOLACJI SPOŁECZNEJ

procesu resocjalizacji. Ów proces inicjowany jest w schronisku dla nieletnich, a pierwsze dni i tygodnie pobytu nieletniego w zakładzie są jego kontynuacją. Czas ten wykorzystywany jest na analizowanie informacji diagnostycznych o nieletnim uzyskiwanych na podstawie opinii diagnostycznej z sdn, wywiadów środowiskowych, dokumentacji szkolnej, badań prowadzonych przez zespól diagnostyczno - korekcyjny zakładu oraz wywiadów z rodzicami. Zadanie opracowania IPR’u spoczywa na pedagogu zakładu, z którym współdziałać mają psycholog oraz nauczyciele i wychowawcy. Istotną rolę w tym procesie odgrywać ma też sam wychowanek, z którym w wielu placówkach sporządza się na podstawie IPR’u kontrakt wychowawczy. Służyć to ma aktywizacji nieletniego oraz podkreśleniu jego podmiotowej roli tak w planowaniu, jak realizacji procesu korekcyjnego wychowania. Przede wszystkim jednak idzie o to, by nieletni zaakceptował stawiane przed nim wymagania i sam pobyt w zakładzie. Tak w opinii praktyków, jak i teoretyków resocjalizacji warunkuje to podjęcie jakichkolwiek działań natury wychowawczej¹⁸.

Można przyjąć, że sporządzenie kontraktu kończy diagnostyczno - prognostyczny etap procesu zakładowej resocjalizacji. Etap, który jak podkreśla St. Górski, jest niezwykle istotnym dla jej końcowego wyniku. „Z całym naciskiem trzeba podkreślić, że znajomość przyczyn wykolejenia każdej, indywidualnej jednostki jest koniecznym warunkiem udanej resocjalizacji wychowanka, której skuteczność zależy od tego czy, na ile i jak szybko przyczyny te zostaną wyeliminowane. Trudno zaś jest eliminować to, co jest nieznane”¹⁹. Stąd tak wielka rola diagnozy w budowaniu planu efektywnych oddziaływań resocjalizacyjnych, które wypełniają treść i zakres kolejnego etapu procesu wychowawczego. Opiera się on o dynamiczne wdrażanie do codziennej praktyki zapisów IPR’u przełożonych na język metodyki resocjalizacyjnej. Ów dynamizm wynika z konieczności bieżącego monitorowania przebiegu procesu resocjalizacji, wyciągania na tej podstawie wniosków i modyfikowania zapisów IPR’u zależnie od powstałej sytuacji wychowawczej. Czynności te układać się powinny, zgodnie z teorią Deminga²⁰, w swoisty cykl wyznaczający cztery kolejne etapy pracy wychowawczej: 1) plan, 2) wykonanie, 3) badanie, 4) działanie. Finalnym efektem tego procesu ma być osiągnięcie przez nieletniego zdolności do samodzielnego, zgodnego z normą etyczną i prawną funkcjonowania społecznego. Otwiera to trzeci z etapów postępowania resocjalizacyjnego, który to kończyć się powinien warunkowym zwolnieniem z zakładu (art. 86upn) bądź umieszczeniem nieletniego poza zakładem na mocy art. 90 upn. Decyzję taką poprzedzają każdorazowo szczegółowe wywiady środowiskowe, wywiady z rodzicami, opracowanie programu pobytu poza zakładem i indywidualnego planu usamodzielnienia.

1.5. Codzienność Zakładu Poprawczego w Poznaniu w kontekście jego

resocjalizacyjnej oferty

Działania resocjalizacyjne podejmowane w Zakładzie Poprawczym w Poznaniu w znaczącym stopniu ukierunkowane są na współpracę ze środowiskiem otwartym. Natomiast pośród wykorzystywanych metod pracy dominują te oparte o paradygmat kulturotech-niczny. Szczególnie akcentowane są przy tym zajęcia o charakterze sportowym i artystycznym. W dużej mierze wynika to z faktu, iż znacząca grupa pracowników pedagogicznych to osoby, które były związane ze sportem wyczynowym (koszykówka, hokej na trawie, kajakarstwo, aikido, judo) bądź uprawiały i uprawiają różne formy aktywności o charakterze amatorskim i rekreacyjnym. Oferta resocjalizacyjna Zakładu to także zróżnicowane formy pracy dydaktycznej prowadzonej w ramach funkcjonujących w nim szkół i warsztatów szkolnych.

[18]    A. Szecówka, O resocjalizacji bez sensacji, Oblicza 1994, 1/2 (7/8); L. Pytka, Pedagogika resocjalizacyjna, Warszawa 2000; S. Górski, Metodyka resocjalizacji. Warszawa 1985; Cz. Czapów, Wychowanie resocjalizujące, Warszawa 1978.

[19]    S. Górski, dz. cyt., s. 34.

[20]    J. J. Bonstigl, Szkoły jakości. Wprowadzenie do Total Quality Management w edukacji. Warszawa 1999, s. 17.