1109144696

RESOCJALIZACJA NIELETNICH W WARUNKACH IZOLACJI SPOŁECZNEJ

Inaczej sprawa zapewnienia bezpieczeństwa publicznego przedstawia się w przypadku wspomnianego wcześniej zakładu półotwartego. Tu perspektywa sprawcza zdaje się być programowo odsunięta w czasie. Funkcja izolacyjna jest w tym przypadku równoważna z funkcją resocjalizacyjną opartą o rozwijanie kompetencji społecznych nieletniego z możliwie szerokim wykorzystaniem potencjału środowiska otwartego. Oznacza to, że zarówno sam zakład poprawczy, jak społeczeństwo obarczone są w perspektywie bezpośredniej zwiększonym ryzykiem popełnienia przestępstw przez nieletnich. Jednakże przyjęcie takiego paradygmatu sprawczego znacząco zwiększa szanse na pomyślny przebieg procesu readaptacji społecznej. Kłopot w tym, że niezwykle trudno przychodzi pedagogom przekonanie opinii publicznej i elit politycznych o celowości tego rozwiązania. Trudno tym bardziej, że żaden z pedagogów nie odpowie twierdząco na pytanie o gwarancję powodzenia takiego procesu. Zaś odpowiedź wskazująca na znaczące zwiększenie prawdopodobieństwa resocjalizacyjnego sukcesu, okazuje się być mało satysfakcjonującą. Konsekwencją tego stanu rzeczy jest opieranie wymagań kierowanych wobec zakładu poprawczego o kryteria ilościowe. Miast zatem pytać: jak jest? stawia się pytanie: ile jest? Oparcie ocen przebiegu procesu resocjalizacji o proste dychoto-miczne rozróżnienie: więcej - mniej, być może przydaje im waloru precyzyjności, ale nie przydaje obiektywności. Znacząco bowiem dystansuje od rzetelnej diagnozy stanu procesu resocjalizacji nieletnich w warunkach zakładu poprawczego, którą opierać należałoby raczej o wskaźniki wyrażające się twierdzeniami: lepiej - gorzej. Pewnie nacechowane są one subiektywizmem, a z pewnością trudno przedstawić je pod postacią liczb. Z pewnością jednak wpisują się one dobrze w język pedagogicznej aksjologii i nie wzbudzają zakłopotania w przypadku konieczności udzielenia odpowiedzi na pytanie o ludzki los, szczęście, życiowe powodzenie czy potrzebę niesienia pomocy.

1.2. Oskomplikowaniu mikrosystemu wychowawczego w zakładzie

poprawczym

Jedną z immanentnych cech rzeczywistości sprawczej zakładu poprawczego jest złożoność. Wyraża się ona tak w przypisanych tej instytucji funkcjach, jak zadaniach pozwalających na ich operacjonalizację. Owo skomplikowanie obrazowo da się przedstawić wykorzystując spostrzeżenia profesora Mariana Mazura¹³, na podstawie których wyróżnić można dwie główne płaszczyzny składające się na mikrosystem wychowawczy zakładu poprawczego. Pierwsza z nich obejmuje zagadnienia koncepcyjne i materialne. Stąd nazwana została przedmiotową. Druga, podmiotowa, dotyczy zasobów ludzkich i środowiskowych zakładu. Elementy obu płaszczyzn warunkują się wzajemnie, tworząc sieć powiązań, które determinują kształt zakładowego mikrosystemu. Obie zostały przy tym zdefiniowane w oparciu o paradygmat, który określić można mianem sprawnościowego. Wyznaczają bowiem obszary i granice resocjalizacyjnego sprawstwa w warunkach zakładu poprawczego.

Graficzną ilustrację opisywanych zależności, wraz ze wskazaniem poszczególnych elementów tworzących obie z wymienionych płaszczyzn zilustrowano na zamieszczonym niżej schemacie.

[ 13] Multimedialna Encyklopedia Powszechna - Edycja 2000.