1060440547

WSTĘP

Niniejsza książka jest podręcznikiem akademickim. Należy zatem do odrębnego gatunku twórczości naukowej. Jako podręcznik akademicki ma służyć tym, którzy z różnych powodów powinni poznać finanse publiczne i prawo finansowe. Są to przede wszystkim studenci wielu kierunków studiów, w programach których znajdują się takie przedmioty, jak: finanse publiczne, prawo finansów publicznych, prawo finansowe, polityka finansowa, prawo finansów samorządu terytorialnego, prawo daninowe (podatkowe) itd. Wśród nich odrębną grupę tworzą seminarzyści przygotowujący prace dyplomowe (licencjackie, magisterskie).

Niektórzy absolwenci studiów wyższych podejmują studia doktoranckie i zamierzają przygotować rozprawę doktorską z dziedziny finansów publicznych i prawa finansowego. Inni pragną aktualizować swoją wiedzę finansową po skończeniu studiów i podejmują studia podyplomowe lub uczestniczą w innych kursach i szkoleniach. Są wreszcie i tacy czytelnicy, których zagadnienia finansów publicznych i prawa finansowego interesują ze względu na wykonywaną pracę (np. kierownicy jednostek sektora finansów publicznych, kontrolerzy i audytorzy, pracownicy aparatu skarbowego i celnego, bankowcy itd.) lub piastowaną funkcję (np. posłowie, radni). Trzeba im przyjść z pomocą, o ile tylko zechcą ją przyjąć.

Nie można też wykluczyć zainteresowania ze strony tzw. hobbystów. Część z nich nie zajmuje się kolekcjonowaniem kufli do piwa lub innych mniej niezbędnych przedmiotów, lecz woli poznać różne, wybrane przez nich, dziedziny wiedzy. Byłem w przeszłości zapraszany na wykłady w Uniwersytecie Trzeciego Wieku i z wielką sympatią wspominam moich słuchaczy. W przeciwieństwie do studentów szkół niepublicznych słuchali moich finansowych wywodów z wielkim zainteresowaniem i atencją.

W Polsce i poza nią wydaje się coraz więcej podręczników akademickich z zakresu finansów publicznych i prawa finansowego. Są one pisane przez ekonomistów (finanse publiczne) oraz przez prawników (prawo finansowe, czasami także z elementami finansów publicznych). Ten stan rzeczy miał miejsce jeszcze przed II wojną światową i w niewielkim stopniu uległ zmianie później. Miał też miejsce „epizod historii związany z socjalizmem", co zaowocowało odrębnymi podręcznikami na temat „Finansów socjalistycznych" lub „Finansów i Kredytu" oraz „Prawa finansowego". Zaznaczał się wówczas podział na podręczniki z zakresu finansów socjalistycznych i finansów kapitalistycznych. Postępowała też pewna specjalizacja naukowa i dydaktyczna, co prowadziło do tworzenia odrębnych podręczników z zakresu pewnych wycinków finansów publicznych lub prawa finansowego. Zaczęły nabierać też znaczenia finanse międzynarodowe oraz finanse Wspólnoty Europejskiej (obecnie Unii Europejskiej). Pojawiły się wobec tego od-

13