uważać, aby jego głowa pozostawała ponad wodą. Osoby nieuczestniczące w akcji ratunkowej powinny zająć się wezwaniem i sprowadzeniem lekarza (pogotowia ratunkowego). Bardzo ważne jest zadbanie o własne bezpieczeństwo. Należy przewidywać różne nieracjonalne a groźne zachowania tonących: obejmowanie ratownika za szyję, chwytanie go za głowę lub kurczowe zaciskanie rąk wokół tułowia. Takie zachowanie może być przyczyną utonięcia zarówno osoby ratowanej, jak i ratownika. Po wydobyciu topielca na brzeg należy go ułożyć na wznak, a następnie działać zgodnie z algorytmem postępowania w przypadku nagłego zatrzymania krążenia. Osobę nieprzytomną oddychającą należy ułożyć w pozycji bezpiecznej i zabezpieczyć przed utratą ciepła, a w przypadku braku oddechu - rozpocząć resuscytację krążeniowo-oddechową. Zatrzymanie krążenia u tonących następuje w wyniku braku tlenu, prawidłowe wykonywanie oddechów ratowniczych ma zatem podstawowe znaczenie34.
Główne przyczyny utonięć to:
- kąpiel w niedozwolonych miejscach;
- kąpiel po wypiciu alkoholu;
- skoki do wody w miejscach niedozwolonych lub nierozpoznanych;
- szok termiczny po nagłym wtargnięciu (wpadnięciu) do wody;
- zasłabnięcie, skurcz mięśni spowodowany zbyt długim pływaniem;
- nadmierne oddalanie się od brzegu;
- uniesienie przez fale i prądy wody35.
Wypadek przy załamaniu lodu, spotyka co roku zimą młodych ludzi, którzy stają się jego ofiarami. Biegają po zamarzniętych jeziorach, jeżdżą po nich na łyżwach, próbują wędkować pod lodem, a nawet palić ogniska na lodowej tafli. Tafla najczęściej jest cienka i pęka, a amatorzy ryzykownej zabawy wpadają do wody. Kąpiel w zimnej wodzie w ciągu kilku minut powoduje wychłodzenie. Świadkowie zdarzenia powinni wezwać pomoc. W miarę możliwości mogą próbować pomóc poszkodowanemu, rzucając linę lub podając gałąź, nie powinni jednak wchodzić na lód. Sprzętem niezbędnym do prowadzenia akcji ratowniczej na niestabilnej pokrywie lodowej dysponuje straż pożarna36.
Udzielanie pomocy osobie, która wpadła do przerębla, zazwyczaj nie nastręcza trudności, pod warunkiem że lód jest gruby. Gorzej, kiedy jest kruchy, łamliwy, a tonący znajduje się daleko od brzegu. Ofiarami takich nieszczęśliwych wypadków najczęściej są dzieci bawiące się na zamarzniętych stawach lub jeziorach. Poruszanie się po kruchym lodzie jest bardzo niebezpieczne i stanowi zagrożenie dla ratownika, dlatego umiejętność niesienia pomocy
34 J. Słoma, G. Zając, op. cit., s. 101.
35 Ibidem, s. 101.
36Ibidem, s. 101.
18