1060440810

Rozdział I

Transport i spedycja -zakres pojęciowy

1.1. Pojęcie transportu

Pojęcie transportu może być używane w trzech aspektach (Grzywacz, Bur-newicz 1989). Aspekt czynnościowy określany jest jako czynność polegająca na przemieszczaniu. Aspekt podmiotowy wskazuje, że transport jest działalnością wydzieloną z innych czynności. W znaczeniu rzeczowym transport traktować należy jako wyposażenie materialne służące procesom przemieszczania.

Wydzielenie działalności transportowej ma miejsce wówczas, gdy usługi występują samodzielnie i są realizowane przy użyciu środków transportowych właściwych dla poszczególnych gałęzi (lotniczej, drogowej, kolejowej, wodnej). W uproszczeniu można przyjąć, że transport dotyczy przewozów ładunków oraz osób odbywających się poza zakładami produkcyjnymi i usługowymi, po drogach odpowiednich dla różnych gałęzi transportu. Przemieszczanie ładunków odbywające się wewnątrz zakładów pracy, zazwyczaj za pomocą innych środków transportu (wózki, taśmociągi), będzie stanowić czynności wchodzące w zakres technologii prowadzonej działalności przemysłowej, budowlanej, rolnej, handlowej i innych.

W literaturze zauważalne są dwa podejścia w definiowaniu transportu. Pierwsze wskazuje, że transport i komunikacja to „hierarchicznie podporządkowane pojęcia, zgodnie z którymi transport jest najszerszym terminem obejmującym wszystkie czynności przemieszczania osób, ładunków i wiadomości (przemieszczaniem wiadomości zajmuje się łączność), a komunikacja to specjalna forma organizowania przewozu osób, ładunków lub wiadomości, która zapewnia stałą możliwość korzystania z urządzeń przewozowych danej relacji” (Małek 1997). W drugim podejściu ujmuje się transport i komunikację jako „częściowo pokrywające się pojęcia, gdzie transport to działalność polegająca na celowym przemieszczaniu osób i ładunków, natomiast komunikacja to proces porozumiewania się ludzi, na który składa się łączność (przemieszczania wiadomości) oraz umożliwienie porozumiewania się za pomocą transportu, w ten sposób pojęcie transportu częściowo pokrywa się z pojęciem komunikacji” (Piskozub 1975).

Podstawowe elementy transportu to przemieszczanie i usługi dodatkowe (rys. 1.1). Transport towarowy należy rozumieć jako świadczenie usług polegających na przemieszczeniu ładunków oraz usług dodatkowych bezpośrednio z tym

7