Zasady Wykładni Prawa L Morawski1

■ ■ Rozdział VI. Wykładnia językowa ■

wych w innych dziedzinach prawa nie może być stosowana mechanicznie. Problem ten budzi na przykład wiele kontrowersji na gruncie prawa podatkowego, gdzie ustawicznie pojawia się kwestia, czy pojęcia niezdefiniowane na gruncie prawa podatkowego, ale zdefiniowane w innych działach prawa, należy używać w ich znaczeniu potocznym, czy też w znaczeniu, jakie nadano im w przepisach źródłowych. W prawie podatkowym sporą popularnością cieszy się pogląd, który jest zresztą odrzucany przez część orzecznictwa (por. na przykład wyrok SN z 6 listopada 2003 r., III RN 133/02, OSNP 2004/15/254), że specyficzne cele regulacji podatkowej przesądzają o autonomii pojęciowej prawa podatkowego i zwykłe wykluczają stosowanie pojęć w ich interpretacji cywilistycznej lub przyjętej w innych działach prawa¹⁹. Mimo wielu racji przemawiających za tym stanowiskiem nie sądzę, by dało się ono sprowadzić do generalnej reguły. Jak się wydaje, problem zastosowania definicji z „obcych” działów prawa nie da się rozstrzygnąć za pomocą jakichkolwiek sztywnych reguł, lecz każdorazowo musi być rozważany w kontekście reguł wykładni systemowej (miejsca interpretowanych przepisów w systemie prawa) oraz wykładni funkcjonalnej (na przykład adekwatności definicji w kontekście celów regulacji). W tym duchu wypowiedział się właśnie NSA, gdy stwierdził, „iż w każdym wypadku przejmowania przez prawo podatkowe pojęć prawa cywilnego należy badać, czy takie przejęcie w konkretnej sytuacji nie będzie sprzeczne z celami prawa podatkowego” (wyrok NSA z 27 września 1995 r., S.A./Ka/1682/94)²⁰. W niektórych jednak sytuacjach ta ocena wypada rozbieżnie. Tak na przykład NSA w wyroku z dnia 26 lipca 2006 r. 0 OSK 1334/05, LEX nr 275453) dowodzi, że jeżeli ustawa o drogach

** Por. w tej kwestii polemikę NSA (uchwała z 2.07.2001 (FPS 2/01, Dor. Podat. 2001/ ?1) z poglądem wyrażonym przez ten sam sąd w uchwale z 29.11.1999 (FPK 4/99, Gosp. 2000/2/27] co do tego, czy termin „budowla” należy stosować w prawie pudat-ym w jego znaczeniu potocznym, czy też w znaczeniu przyjętym w prawie budowia-Liczne przykłady orzeczeń por. L. Morawski, Wykładnia w orzecznictwie sądów. Ko-z, Toruń 2002, s. 135. O różnych poglądach na ten temat por. m.in. R. Mastalski, locja prawa podatkowego. Źródła prawa podatkowego i jego wykładnia, Wrocław 1989, ; B. Brzeziński, |w:J Uv.’agi o znaczeniu definicji w prawie podatkowym. Księga pamiątka czci prof. M. Mazurkiewicza, Wrocław 2001; B. Brzeziński, Wstęp do nauki prawa vego, Toruń 2001, s. 161; idem, Szkice z wykładni prawa podatkowego, Gdańsk s. 42; M. Zirk-Sadowski, Problem autonomii prawa podatkowego, „Kwartalnik Prawa owego” 20001/2.

Cyt. za M. Zirk-Sadowski, op. cit.

III Ul Ili