1636661871

14

System resocjalizacji młodzieży niedostosowanej

wiem, że człowiek jest istotą racjonalną, który w sposób świadomy wybiera możliwości swojego postępowania. Ma on wolną wolę i nie jest niczym zdeterminowany w swoim wyborze. Osoba popełniająca przestępstwo niczym nie różni się od tych, którzy wybierają zachowanie zgodne z normą społeczną, obyczajową, czy prawną. Każdy człowiek w takim samym stopniu jest zdolny do popełnienia przestępstwa. Jako racjonalny i wolny jest on zarazem odpowiedzialny za swe postępowanie. Kara wymierzona za przestępstwo ma sens etyczny i wymiar absolutny. Stanowi przede wszystkim odpłatę za wyrządzone zło. Podstawą jej wymierzenia jest to, co sprawca uczynił. Klasycyzm zakłada ponadto pesymistyczną wizję człowieka jako istoty z natury złej. Kara ma również wymiar pragmatyczny, bo tylko dzięki niej można powstrzymać ukaranego i innych od popełnienia przestępstwa oraz odstraszyć potencjalnych przestępców. Przedmiot kryminologii (która naukowy charakter uzyska dopiero w XIX wieku) w ujęciu klasycznym obejmuje przestępstwo jako obiektywnie postrzegane zjawisko. Kryminologia, jak i prawo karne, koncentrują się tu na założeniu, że tylko ciężar czynu powinien wpływać na reakcję prawnokarną i stopień związanej z nią dolegliwości. Nie należy natomiast uwzględniać przy wymiarze kary tego, kogo się karze

(Buchała K„ Zoll A., 1995).

Zasada wymiaru kary jako sprawiedliwej odpłaty odrzucała wszelkie ocenne kryteria przy jej orzekaniu. Znalazło to wyraz w zarysowujących się dopiero ideach postępowania z nieletnimi. W dobie Oświecenia widoczne są już przejawy łagodniejszego traktowania młodych przestępców, choć nie przekładało się to na określenie granic odpowiedzialności karnej, a jedynie na ewentualne złagodzenie kar. Wciąż jednak nieletni traktowany jest przez prawo jak „mały dorosły” i prawnie odpowiada jak dorosły członek społeczeństwa.

Model retrybutywny postępowania z nieletnimi wyprowadzony z założeń klasycznej szkoły prawa karnego będzie opierać się na następujących założeniach:

-    nieletni traktowany jest jak „mały dorosły” i odpowiada według zasad obowiązujących dorosłych członków społeczeństwa, ale istnieje możliwość złagodzenia sankcji za popełniony czyn,

-    nieletni traktowany jest jako jednostka wolna i niczym niezdeterminowana,