12807

Pedagogika socjologiczna

Wiek XX przekazał współczesności przekonanie, że człowiek jest istotą społeczną nie tylko w tym znaczeniu, że posiada instynkt stadny, który go skłania do łączenia się w gromady i życia w gromadzie, ale w tym przede wszystkim, że jest nierozdzielnie związany ze społeczeństwem, że w swej duchowej naturze zależy całkowicie do świata społecznego jako środowiska, które go rozwija i wychowuje. Do powstania takiego przekonania przyczyniły się niemało ogromne przeobrażenia, jakie dokonały się w świecie ludzkim pod wpływem niezwykłego rozwoju nauk fizycznych i związanej z nimi techniki. Liczne wynalazki techniczne, powodujące powstanie wielkiego przemysłu, umożliwiając zorganizowanie pracy w ogromnych skupieniach ludzkich, zmieniły układ stosunków ludzkich. Jednostka poczuła się odtąd mniej związana z ziemią i w mniejszym stopniu zależna w utrzymaniu swego bytu od wytworów własnej pracy, niż od swej przynależności grupowej i organizacji społecznej. Nie chcąc stracić swego znaczenia społecznego szukała dla siebie oparcia w solidarności członków grupy, do której należała z racji swego pochodzenia czy zawodu. Wzrosła wskutek tego w masach świadomości przynależności grupowej, a w związku z tym powstały i zaostrzyły się przeciwieństwa różnych klas społecznych.

Socjologizm w swojej radykalnej formie pojmuje świadomość indywidualną jako wytwór i cześć nieodłączną życia społecznego. Ta całkowicie odmienna od dotychczasowej interpretacja bytu psychicznego jednostki spowodowała, że fakty wychowawcze zaczęto rozpatrywać z socjologicznego punktu widzenia i uważać za fakty społeczne. Zakładając zaś społeczny charakter wychowania, twierdzi się z jednej strony, że społeczeństwo nie może istnieć i rozwijać się bez procesu wychowania, bez przystosowania jednostek do życia społecznego. Z drugiej, że wychowanie może odbywać się jedynie w społeczeństwie. Wychowanie zmierza zawsze świadomie czy nieświadomie do tego, aby urabiać jednostki ludzkie i zaprawiać je do tych czynności zbiorowycłi, które społeczeństwo uważa za ważne i pożądane. Ponieważ jedynie wychowanie może usunąć przepaść, jaka ze wzrostem cywilizacji dzieli niedojrzałe pokolenie od obyczajów i działalności pokolenia starszego, przeto przenoszenie celów, wartości i zwyczajów grupy, czyli oddziaływanie społeczne nie tylko zapewnia ciągłość istnienie społeczeństwa, ale stanowi po prostu jego istotę.

W pedagogice socjologicznej wyróżniamy 5 głównych kierunków:

1.    pedagogika czysto socjologiczna,

2.    pedagogika racjonalistyczna

3.    pedagogika narodowa

4.    pedagogika społeczna

5.    pedagogika idealistyczna

Emil Durkheim (1858 - 1917)