13912 Obraz4 (93)

pływająca z przekonania, że człowiek sam sobie układa przebieg życia, a środkiem do jego spełnienia jest własna, coraz bardziej dojrzała osobowość.

Wydaje się, że w filozofii, psychologii i pedagogice istnieje pewna tradycja w definiowaniu takich pojęć jak samorealizacja, samourzeczywistnianie czy samorozwój. Różni autorzy kładą nacisk na świadomość podmiotu podejmującego samodzielnie decyzje co do wyboru kierunków swojej aktywności w konkretnych warunkach społecznych. Wolność wyboru jest czasami ograniczona w środowisku społecznym, stąd płynie zagrożenie dla rozwoju jednostki.

Samorealizację traktuje się niekiedy jako dążenie człowieka do odblokowywania zgromadzonej energii, która jako już wyzwolona uruchamia jego potencjalne zdolności. Z kolei samourzeczywistnianie traktuje się węziej. Terminem tym oznacza się proces odblokowywania tylko tych zdolności człowieka, które służą subiektywnie pojmowanej pomyślności w życiu tej właśnie jednostki. Wydaje się, że większość ludzi posiada jakiś główny, dalekosiężny cel w życiu, który uruchamia wszystkie ich działania nakierowane na jego zrealizowanie. Podejmowane działania niekiedy przybliżają jednostkę, a niekiedy oddalają od osiągnięcia tego właśnie celu dalekosiężnego i poszczególnych celów etapowych.

W pracy tej przyjmuje się tezę, że każdy człowiek ma szansę na pełną samorealizację, ale nie wszyscy mogą z niej skorzystać. Bariery samorealizacji nie tkwią tylko w świecie zewnętrznym, w którym jednostka przebywa, który przekształca i z którego czerpie składniki dla własnego rozwoju. Te bariery tkwią przede wszystkim w samym człowieku. Pomimo zauważalnej jedności w jego konstytucji fizycznej, nie jest on jednolitością pod względem psychicznym. Człowiek twórczy, samorealizujący się jest w permanentnym konflikcie z samym sobą, z własnym sumieniem moralnym. Wielu psychologów i socjologów podkreśla taką tezę, że konflikt stanowi podstawę rozwoju, a samorealizacja jest jego wewnętrznym, najpełniejszym wyrazem. Samorealizacja wszak dokonuje się w świecie wartości, a nawet można traktować ten proces jako tworzenie wartości. W wyniku pokonywania zewnętrznych i wewnętrznych konfliktów zarysowuje się tak zwana orientacja aksjologiczna jednostki. Jest ona skierowana na tworzenie i realizowanie wartości. Wydaje się, że każdy człowiek ma wyraźnie nakreślony, indywidualny profil aksjologiczny. Samorealizacja jest procesem uzewnętrzniania własnych zdolności, jest tworzeniem wartości i życiem w świecie wartości.

Pojęcia samorealizacji i samorozwoju oznaczają proces wyzwalania i wykorzystywania własnego potencjału rozwojowego. Realizacja tego potencjału jest niczym innym jak tylko samorozwijaniem, twórczym rozwijaniem potencjalnych zdolności podmiotu. Samorozwojem nazwać można wszelkie impulsy wewnętrzne jednostki skierowane na aktualizowanie jej potencjalnych sił psychicznych, zaś samorealizacją - tę część samorozwoju, która ukierun

kowana jest na tw:i czas działań zgodny nym sumieniem m: i immanentnym skiac cjonując w grupie s Jedne aprobuje ; inj jednostką i grup a- -di wielu ludzi, wen: dz; miają oni sobie odm Odkrywają różne n rzeczywistym. En: tują je ze względu uf tylko inni ludzie Je: funkcjonować Tran strategii własne z: z się niepokoje egzy-Wówczas jednostka poszukuje altemar^-nej - jak twierdz: 7. skutecznym śroćkza kierunek jej egzysze wyzwalania się jedni lnych zdolności 'i pr istnieje silna tenae: samego siebie z sieb cję w pedagogice z. a: zbieżność miedz;- 5 a zdolności i samów,-aby owe zdolnosn : 3 tu przedrostek ..szu autonomiczny sam w tajemniczej sile il Proces wych:^:n człowieka. Zarówn: twórczych zachowa: potencjalne zdoims stają mechanizm;.^- -w do osiągnięcia wys 3 Pedagogika hurc i próbuje je urzeczy buntu wobec przem

46