Gdzie stara Dz
wina pluska
y
ródło: http://www.rp.pl/artykul/55362,521006_Gdzie_stara_Dzwina_pluska.html
Grzegorz A
yś 11-08-2010, ostatnia aktualizacja 11-08-2010 04:08
W starym parku w Justianowie na Litwie w pobliżu zwałów gruzu i zasypanych piwnic, jakie pozostały po
wzniesionym w XVIII w. dworze Abłamowiczów, klęczy na skrawku bruku spiżowa postać. Choć w oficerskim
mundurze, z szablą przy boku  ma najwyraz
niej kobiece kształty.
To posąg Emilii Plater, która, złożona chorobą, zmarła pod dachem
profesora Uniwersytetu Wileńskiego Ignacego Abłamowicza w grudniu
1831 r., gdy zamiast przekroczyć z korpusem gen. Chłapowskiego
pruską granicę, chciała przez Puszczę Augustowską przedostać się do
Warszawy. Pochowano ją pod nazwiskiem Zielińska w sąsiednim
miasteczku, maleńkim Kopciowie; przed paru laty na rynku stanął tu
jej pomnik. Dopiero kilkanaście lat po śmierci dzięki uporowi
proboszcza ks. Helmana na mogile ustawiono kamienny krzyż z
prawdziwym nazwiskiem i napisem:  Duszę Bogu, życie Ojczyz
nie
oddała . Spoczywa daleko od swych rodzinnych stron nad Dz
winą, na
małym miejskim cmentarzyku w pobliżu dzisiejszej polskiej granicy.
 Ja znam ten kraj, gdzie wiatr palmy nie muska/Lecz w ciemną noc w
przydrożnej łka olszynie/Ja znam ten kraj, gdzie stara Dz
wina pluska/ I
 ojciec rzekł  sędziwy Niemen płynie  pisał o Inflantach Polskich
Edward Słoński. Ta dawna ojczyzna bałtyckich A
atów, podbitych i
ochrzczonych w XIII w. przez niemieckich kawalerów mieczowych,
z
ródło: Forum
należała przez trzy wieki do zakonnego państwa krzyżackiego. Jako
Kościół katolicki w Dyneburgu
jedyny skrawek Inflant  po wojnach ze Szwedami i Rosją oraz utracie
+zobacz więcej
sięgających daleko na północ ziem zdobytych przez Stefana Batorego 
przypadła Rzeczypospolitej i należała do niej aż do pierwszego rozbioru. Dziś A
atgalia wciąż
różni się od pozostałych regionów A
otwy. Inny nieco na skutek polskich wpływów jest tu łotewski
język, wśród wierzących zaś przeważają katolicy, a nie ewangelicy, jak w innych częściach kraju.
Dawne Inflanty Polskie, czyli województwo dyneburskie  równinne nad Dz
winą, pagórkowate
bardziej na północy, na Wysoczyz
nie A
atgalskiej, w okolicach Rzeżycy  nazywane są krainą
błękitnych jezior. Największe z nich, A
ubań, liczy ponad 80 km kw. Ornych pól było i jest w
A
atgalii niewiele. Osiedla ludzkie leżą tu wśród lasów i trudnych do przebycia błot,
porównywanych niegdyś z pińskimi. Jedynie zimą jak za dotknięciem czarodziejskiej różdżki
polskie pałace i łotewskie wsie zbliżały się do siebie, połączone drogami biegnącymi przez
zamarznięte bagna.
Inflancka szlachta, gruntownie spolonizowani potomkowie niemieckiego rycerstwa z czasów
kawalerów mieczowych, w większości dobrze zapisała się w dziejach Rzeczypospolitej. To znad
Dz
winy wywodzą się zasłużone dla kraju rody Rejtanów, Romerów, Weyssenhoffów,
Tyzenhausów, Manteufflów  i rzecz jasna Platerów. Jak podkreślał Józef Weyssenhoff:  Inflanty
nigdy nie podnosiły buntów przeciw państwu, nie łączyły się ani ze Szwedami, ani z Moskwą w
czasie wojen; stanęły murem przy Konstytucji 3 maja, a Targowica nie miała tam wcale
stronników .
W A
atgalii nadal mieszka 60 tys. Polaków, ale w następstwie napływu pracowników z całego
ZSRR do nowych wielkich fabryk chemicznych i włókienniczych połowa ludności mówi tu dziś po
rosyjsku. W Dyneburgu (Daugavpils) A
otyszy jest tylko 18 proc., niewielu więcej niż Polaków (15
proc.). Nad miastem panuje ogromna twierdza  symbol carskiej władzy w krajach bałtyckich.
Rosjanie zbudowali ją w latach 1810  1830 na miejscu wyburzonej starówki, po części z cegieł z
rozebranych kamienic.
Dla miłośników zabytków stolica Inflant Polskich nie jest niestety zbyt ciekawym miastem. Tylko
przy głównej ulicy Rigas zachowało się kilkanaście stuletnich kamienic z czerwonej cegły, z
kutymi balkonami i secesyjnymi fasadami. Dyneburska cerkiew św. św. Borysa i Gleba o białych
ścianach i dziewięciu kopułach w kolorze pogodnego nieba uchodzi za najpiękniejszą na A
otwie.
Neobarokowa, z neogotyckimi wnętrzami katedra pw. Najświętszego Serca Jezusowego z lat
1887  1902 w Rzeżycy  to 40-tysięczne miasto nazywane jest duszą A
atgalii  także uważana
jest za jeden z najznakomitszych pod względem architektonicznym kościołów w kraju. Katolicki
kościół pw. Niepokalanego Poczęcia NMP z 1902 r. w Dyneburgu nie budzi aż takiego uznania.
Jest za to najważniejszym na A
otwie ośrodkiem polskości.
Grzegorz A
yś jest dziennikarzem  Rzeczpospolitej , autorem publikacji o turystyce
[e-mail]
Dojazd:
- z Warszawy do Kopciowa samochodem, 349 km, ok. 9 godz. jazdy, koszt
145 zł
- do Dyneburga 615 km, 9 godz. jazdy, koszt 210 zł
- autobusem z Warszawy do Dyneburga, 16 godz., 165 zł
Hotele:
- Vilnis, Dyneburg (Daugavpils), 145 zł
- Kolona, Rzeżyca (Rezekne), 125 zł
- Paradize, Dyneburg, 100 zł