plik


Serwis BEZPIECZNIEJ: POLA ELEKTROMAGNETYCZNE MATERIAAYSZKOLENIOWE Zrodowiskowezagro|eniawpomieszczeniachpracybiurowej Polaelektromagnetyczne MateriaByszkoleniowe Zrodowiskowezagro|eniawpomieszczeniachpracybiurowej Polaelektromagnetyczne KrzysztofGryz,JolantaKarpowicz PracowniaZagro|eD Elektromagnetycznych CIOP PIB,Warszawa krgry@ciop.pl,jokar@ciop.pl +226234650 SerwisinternetowyBEZPIECZNIEJ po[wiconyfizycznymzagro|eniom[rodowiskapracy, udostpnionywportaluinternetowymCIOP PIB,dostpnypodadresemhttp://www.ciop.pl/26001.html. K.Gryz,J.Karpowicz 1 Serwis BEZPIECZNIEJ: POLA ELEKTROMAGNETYCZNE MATERIAAYSZKOLENIOWE Zrodowiskowezagro|eniawpomieszczeniachpracybiurowej Polaelektromagnetyczne 1. Czyms polaelektromagnetyczne? tzw.fizycznyczynnik[rodowiska poleelektromagnetyczne=poleelektryczne(E)+ polemagnetyczne(H) poleelektromagnetyczne=energia elektromagnetycznawprzestrzeni T=1/f E t H SerwisinternetowyBEZPIECZNIEJ po[wiconyfizycznymzagro|eniom[rodowiskapracy, udostpnionywportaluinternetowymCIOP PIB,dostpnypodadresemhttp://www.ciop.pl/26001.html. K.Gryz,J.Karpowicz Celem materiaBw szkoleniowych jest umo|liwienie osobom korzystajcym z serwisu internetowego BEZPIECZNIEJ zapoznanie si z kluczowymi informacjami dotyczcymi: " przyczyn wystpowania pl elektromagnetycznych w pomieszczeniach pracy biurowej " najwa|niejszych zrdeB pl elektromagnetycznych wystpujcych w pomieszczeniach biurowych " poziomw pola elektromagnetycznego wystpujcego w pomieszczeniach biurowych i dotyczcych ich wymagaD bezpieczeDstwa i higieny pracy " dostpnych [rodkw ograniczania poziomu lub eliminowania oddziaBywania pl elektromagnetycznych, wystpujcych w pomieszczeniach biurowych. Pola elektromagnetyczne s zaliczane do tzw. fizycznych czynnikw [rodowiska. Pole elektromagnetyczne jest tworzone przez wspBistniejce pole elektryczne i pole magnetyczne, i jest parametrem charakteryzujcym energi elektromagnetyczn zgromadzon w przestrzeni, zarwno w obiektach materialnych takich jak obiekty metalowe czy ciaBo czBowieka, jak i powietrzu czy w pr|ni. 2 Serwis BEZPIECZNIEJ: POLA ELEKTROMAGNETYCZNE MATERIAAYSZKOLENIOWE Zrodowiskowezagro|eniawpomieszczeniachpracybiurowej Polaelektromagnetyczne 2.CojestzrdBempolaelektromagnetycznego? R|norodnewBa[ciwo[cifizyczneumo|liwiaj wszechstronnezastosowaniapl elektromagnetycznych,takiejak: wykorzystywaniefalradiowychdokomunikacji bezprzewodowej przesyBaniaiprzetwarzanieenergii elektrycznej Wszystkieodbiornikienergii elektrycznejs zrdBamiplelektromagnetycznychor|nych nat|eniachiczstotliwo[ci SerwisinternetowyBEZPIECZNIEJ po[wiconyfizycznymzagro|eniom[rodowiskapracy, udostpnionywportaluinternetowymCIOP PIB,dostpnypodadresemhttp://www.ciop.pl/26001.html. K.Gryz,J.Karpowicz Pola elektromagnetyczne powszechnie wystpuj w [rodowisku pracy i |ycia czBowieka, poniewa| s wykorzystywane w licznych procesach technologicznych, m.in. przy wykorzystywaniu energii elektrycznej lub Bczno[ci bezprzewodowej. Eksploatacja wszystkich urzdzeD i instalacji zasilanych prdem elektrycznym zwizana jest nierozerwalnie z zamierzonym lub paso|ytniczym procesem rozpraszania w ich otoczeniu energii elektromagnetycznej. 3 Serwis BEZPIECZNIEJ: POLA ELEKTROMAGNETYCZNE MATERIAAYSZKOLENIOWE Zrodowiskowezagro|eniawpomieszczeniachpracybiurowej Polaelektromagnetyczne 3.JakieszrdBaplelektromagnetycznychw pomieszczeniachbiurowych? Poleelektromagnetycznew pomieszczeniachbiurowychmo|e pochodzi odzrdeB: eksploatowanychwtakim pomieszczeniu lubpozapomieszczeniamipracy: Wzwizkuztakpowszechnym wytwarzaniempl elektromagnetycznych,jesttoczynnik [rodowiska,ktryoddziaBujena wszystkichludzi,zarwnow [rodowiskupracyjaki[rodowisku pozazawodowejaktywno[ciczBowieka. SerwisinternetowyBEZPIECZNIEJ po[wiconyfizycznymzagro|eniom[rodowiskapracy, udostpnionywportaluinternetowymCIOP PIB,dostpnypodadresemhttp://www.ciop.pl/26001.html. K.Gryz,J.Karpowicz Pole elektromagnetyczne w pomieszczeniach biurowych mo|e pochodzi od zrdeB eksploatowanych w takim pomieszczeniu, takich jak: " sprzt komputerowy  laptopy i notebooki, jednostki centralne, monitory i drukarki, serwery lokalnej sieci komputerowej " elektryczne urzdzenia biurowe i powszechnego u|ytku - lampy biurowe, oprawy o[wietleniowe, kalkulatory zasilane z sieci 230 V, urzdzenia grzewcze, kuchenki, czajniki " elementy wewntrznej instalacji zasilajcej 230 V lub 400 V - stacje transformatorowe, rozdzielnice niskiego napicia, okablowanie budynku " systemy wewntrznej bezprzewodowej Bczno[ci lokalnej  terminale telefonii komrkowej, sieci WiFi, WLAN, Bluetooth, systemy Bczno[ci urzdzeD peryferyjnych komputerw " systemy identyfikacji drog radiow (RFID), systemy elektronicznej ochrony artykuBw (EAS) i wykrywacze metali (MD) lub poza pomieszczeniami pracy: " obiekty nadawcze - stacje nadawcze radiowo-telewizyjne (RTV) lub stacje bazowe telefonii komrkowej " elektroenergetyczne linie przesyBowe wysokiego napicia W zwizku z tak powszechnym wytwarzaniem pl elektromagnetycznych, jest to czynnik [rodowiska, ktry oddziaBuje na wszystkich ludzi, zarwno w [rodowisku pracy jak i [rodowisku pozazawodowej aktywno[ci czBowieka. 4 Serwis BEZPIECZNIEJ: POLA ELEKTROMAGNETYCZNE MATERIAAYSZKOLENIOWE Zrodowiskowezagro|eniawpomieszczeniachpracybiurowej Polaelektromagnetyczne 4.Jakimiparametramis reprezentowane [rodowiskowepolaelektromagnetyczne? nat|enieplelektrycznych(wV/m) nat|enieplmagnetycznych(wA/m) indukcjamagnetyczna(wT) alternatywniedonat|eniapola magnetycznego czstotliwo[ plsinusoidalniezmiennychwczasie(wHz) parametryzmienno[ciwczasieplniesinusoidalnych(np. modulacjalubwidmoczstotliwo[ci) czastrwaniaekspozycji SerwisinternetowyBEZPIECZNIEJ po[wiconyfizycznymzagro|eniom[rodowiskapracy, udostpnionywportaluinternetowymCIOP PIB,dostpnypodadresemhttp://www.ciop.pl/26001.html. K.Gryz,J.Karpowicz Poziom zagro|eD bezpieczeDstwa wskutek oddziaBywania pl elektromagnetycznych zale|y od czstotliwo[ci zmienno[ci pola w czasie. Jednostk czstotliwo[ci jest herc, oznaczany Hz. Przy opisie [rodowiskowych pl elektromagnetycznych maj zastosowanie jednostki nadwielokrotne:  kiloherce (x 1000), kHz, - megaherce (x 1000 000), MHz - gigaherce (x 1000 000 000), GHz. Poziom nara|enia jest reprezentowany przez: - nat|enie skBadowej elektrycznej (wyra|one w woltach na metr, V/m) - nat|enie skBadowej magnetycznej (wyra|one w amperach na metr, A/m. Alternatywnie poziom pola magnetycznego mo|e by wyra|ony poprzez podanie indukcji magnetycznej w teslach, T, lub cz[ciej w jednostkach podwielokrotnych  mikroteslach (/ 1 000 000) i militeslach (/ 1 000). 5 Serwis BEZPIECZNIEJ: POLA ELEKTROMAGNETYCZNE MATERIAAYSZKOLENIOWE Zrodowiskowezagro|eniawpomieszczeniachpracybiurowej Polaelektromagnetyczne 5.Jakies wBa[ciwo[cipolaelektromagnetycznego? promieniowanieniejonizujce nieodczuwanezmysBamiczBowieka propagujcewpowietrzuzprdko[ci[wiatBa indukujcenapiciaiprdyelektrycznew obiektachelektroprzewodzcych,takichjak metalelubroztworyelektrolitw,wtym organizmy|ywe SerwisinternetowyBEZPIECZNIEJ po[wiconyfizycznymzagro|eniom[rodowiskapracy, udostpnionywportaluinternetowymCIOP PIB,dostpnypodadresemhttp://www.ciop.pl/26001.html. K.Gryz,J.Karpowicz Pola elektromagnetyczne zaliczane s do promieniowaD niejonizujcych, ktre nie s odczuwane zmysBami czBowieka. Podstawowymi cechami fizycznymi pl elektromagnetycznych jest ich rozprzestrzenianie si w powietrzu z prdko[ci [wiatBa oraz zdolno[ indukowania napi i prdw elektrycznych w obiektach elektroprzewodzcych, takich jak metale lub roztwory elektrolitw, w tym organizmy |ywe. 6 Serwis BEZPIECZNIEJ: POLA ELEKTROMAGNETYCZNE MATERIAAYSZKOLENIOWE Zrodowiskowezagro|eniawpomieszczeniachpracybiurowej Polaelektromagnetyczne 6.Jakies natychmiastoweskutkioddziaBywaniapola elektromagnetycznegobezpo[rednionaludzi? prdyelektryczneindukowane wewntrzciaBa ogrzewanietkanekna powierzchnilubwewntrzciaBa prdykontaktowe SerwisinternetowyBEZPIECZNIEJ po[wiconyfizycznymzagro|eniom[rodowiskapracy, udostpnionywportaluinternetowymCIOP PIB,dostpnypodadresemhttp://www.ciop.pl/26001.html. K.Gryz,J.Karpowicz W organizmie czBowieka przebywajcego w polu elektromagnetycznym wystpuje zaindukowany prd elektryczny, ktrego skutki uzale|nione s od czstotliwo[ci pola, m.in.: w polach maBych i [rednich czstotliwo[ci mo|e wystpi pobudzenie tkanki nerwowej lub mi[niowej (analogicznie jak w razie pora|enia prdem przy dotkniciu do instalacji energetycznej), a w polach czstotliwo[ci radiofalowych i mikrofalowych wzrost temperatury tkanek wewntrz organizmu lub przy powierzchni skry (podobnie do procesu grzania mikrofalowego w kuchenkach mikrofalowych). Prdy indukowane mog zakBca naturalne procesy elektrofizjologiczne w komrkach nerwowych lub mi[niowych, wowodujc ich pobudzenie. Skutki termiczne mog wywoBa uszkodzenia tkanek r|nego stopnia i rozlegBo[ci, ktre mog wystpi zarwno na powierzchni ciaBa, jak i wewntrz  zale|nie od czstotliwo[ci promieniowania. W organizmie mo|e wystpowa tak|e tzw. po[rednie oddziaBywanie pl elektromagnetycznych, polegajce gBwnie na tzw. prdach kontaktowych przepBywajcych przez ciaBo czBowieka dotykajcego obiektu metalowego, odbierajcego wraz z ciaBem czBowieka energi pola, gromadzcego Badunek elektrostatyczny lub odprowadzajcego z organizmu Badunek uprzednio na nim zgromadzony. Mo|e on wywoBywa stymulacj tkanek i odczuwanie blu, podobnie jak prdy indukowane bdz ra|enie prdem przy dotkniciu instalacji elektrycznej. Poniewa| pola elektromagnetyczne w przeciwieDstwie do innych fizycznych czynnikw [rodowiska, jak np. haBas, nie s odczuwane zmysBami, niemo|liwe jest unikanie wspomnianych zagro|eD dziki subiektywnym odczuciom. Konieczna jest profesjonalna identyfikacja miejsc wystpowania zagro|eD i ich charakterystyki. 7 Serwis BEZPIECZNIEJ: POLA ELEKTROMAGNETYCZNE MATERIAAYSZKOLENIOWE Zrodowiskowezagro|eniawpomieszczeniachpracybiurowej Polaelektromagnetyczne 7.Jakiezagro|eniabezpieczeDstwalubzdrowiamog wynika zoddziaBywaniaplelektromagnetycznych " NierozstrzygnietekontrowersjedotyczceskutkwprzewlekBego nara|enianapolaelektromagnetyczne,m.in.: " IARC(2011)  zaklasyfikowaniepolaelektromagnetycznegozzakresu radiofalowegodogrupy2B(zewzgledunawzrostryzykaglejaka, zwizanegozu|ytkowaniemtelefoniibezprzewodowej) " IARC(2002)  zaklasyfikowaniepolamagnetycznegomaBychczstotliwo[ci dogrupy2B(zewzgldunawzrostryzykabiaBaczekudzieci zamieszkujcychwpobli|uliniielektroenergetycznychwysokiegonapicia) Grupa2B  czynnikilubzespB czynnikwprzypuszczalnie rakotwrczychdlaludzi SerwisinternetowyBEZPIECZNIEJ po[wiconyfizycznymzagro|eniom[rodowiskapracy, udostpnionywportaluinternetowymCIOP PIB,dostpnypodadresemhttp://www.ciop.pl/26001.html. K.Gryz,J.Karpowicz W wyniku licznych opracowaD naukowych Midzynarodowa Agencja BadaD nad Rakiem (IARC), bdca agend Zwiatowej Organizacji Zdrowia (WHO) zdecydowaBa o zaliczeniu zarwno pl magnetycznych maBych czstotliwo[ci (takich jak wytwarzane przez linie energetyczne), jak i promieniowania elektromagnetycznego czstotliwo[ci radiowych (takiego jak wytwarzane przez anteny systemw telefonii komrkowej) do czynnikw prawdopodobnie rakotwrczych dla ludzi (grupa IIB). Grupa 2B - czynniki lub zespB czynnikw przypuszczalnie rakotwrczych dla ludzi (istnieje ograniczony dowd dziaBania rakotwrczego dla ludzi z badaD epidemiologicznych przy braku wystarczajcego dowodu rakotwrczo[ci zwierzt do[wiadczalnych). Dane naukowe dotyczce rzadziej wystpujcych nara|eD typowych dla innych zrdeB pl elektromagnetycznych i [rodowiska aktywno[ci zawodowej s dotychczas stosunkowo nieliczne i w zwizku z tym nie wypracowano konsensusu w sprawie zale|no[ci midzy warunkami nara|enia, a zwizanymi z nimi konsekwencjami zdrowotnymi. Jednak|e ograniczone dane wskazuj na mo|liwo[ podwy|szonego zagro|enia m.in. chorobami nowotworowymi i neurodegeneracyjnymi w[rd osb podlegajcych przewlekBemu oddziaBywaniu pl elektromagnetycznych. 8 Serwis BEZPIECZNIEJ: POLA ELEKTROMAGNETYCZNE MATERIAAYSZKOLENIOWE Zrodowiskowezagro|eniawpomieszczeniachpracybiurowej Polaelektromagnetyczne 8.Jakies wymaganiaprawnedotyczceochrony przednadmiernymoddziaBywaniempl elektromagnetycznych? Dopuszczalnenara|enienapolaelektromagnetyczneokre[lono oddzielniedlatrzechgruppracownikw: ogBuzdrowychpracownikwdorosBych[DzU 2002/217,poz.1833] kobietwci|y[DzU 2005/114,poz.545,zm.2002/127,poz.1092] pracownikwmBodocianych[DzU 2004/200,poz.2047,zm.DzU 2005/136,poz.1145]. Dopuszczalnepoziomypolaelektromagnetycznego[DzU 2003/133,poz. 1883]: wmiejscachdostpnychdlaludno[ci nat|eniepolaelektrycznegooczstotliwo[ci50Hzoobszarze zabudowymieszkaniowej. SerwisinternetowyBEZPIECZNIEJ po[wiconyfizycznymzagro|eniom[rodowiskapracy, udostpnionywportaluinternetowymCIOP PIB,dostpnypodadresemhttp://www.ciop.pl/26001.html. K.Gryz,J.Karpowicz W zwizku z powszechnym wystpowaniem pl i promieniowania elektromagnetycznego, wymagania prawne dotyczce dopuszczalnego poziomu nara|enia ustalono zarwno dla nara|enia ludno[ci, jak i dla nara|enia pracownikw. Ponadto ma do nich zastosowanie powszechny system wymagaD przepisw wykonawczych do kodeksu pracy, okre[lajcy obowizki pracodawcw dotyczce ochrony pracownikw przed zagro|eniami wystpujcymi w [rodowisku pracy. Dopuszczalne nara|enie na pola elektromagnetyczne okre[lono oddzielnie dla trzech grup pracownikw: " ogBu zdrowych pracownikw dorosBych [DzU 2002, nr 217, poz. 1833], " kobiet w ci|y [DzU 2005, nr 114, poz. 545, zm. 2002, nr 127, poz. 1092] " pracownikw mBodocianych [DzU 2004, nr 200, poz. 2047, zm. DzU 2005, nr 136. poz 1145]. Dopuszczalne poziomy pola elektromagnetycznego w miejscach dostpnych dla ludno[ci, a tak|e nat|enie pola magnetycznego o czstotliwo[ci 50 Hz o obszarze zabudowy mieszkaniowej, okre[lono rozporzdzeniem ministra [rodowiska [DzU 2003, nr 192, poz. 1883. W zwizku z charakterystyk omwionych zagro|eD elektromagnetycznych kryteria oceny s funkcj czstotliwo[ci ocenianego pola elektromagnetycznego. 9 Serwis BEZPIECZNIEJ: POLA ELEKTROMAGNETYCZNE MATERIAAYSZKOLENIOWE Zrodowiskowezagro|eniawpomieszczeniachpracybiurowej Polaelektromagnetyczne 9.Jakies zasadydopuszczalnejekspozycji pracownikwiludno[cinapolaelektromagnetyczne Warunkidopuszczalnejekspozycjizawodowej wpolachelektromagnetycznych[DzU 2002/217,poz.1833,2002] Wstrefachochronnychmog przebywa jedyniepracownicypo przej[ciuspecjalistycznegoprzeszkoleniaipoddaniusi badaniom lekarskim,potwierdzajcymbrakprzeciwwskazaD zdrowotnych doekspozycji ekspozycjazawodowa Pozostalipracownicypodlegaj ekspozycjiwedBugzasad dotyczcychogBuludno[ci ekspozycjapozazawodowa  tylko wpolachstrefybezpiecznej SerwisinternetowyBEZPIECZNIEJ po[wiconyfizycznymzagro|eniom[rodowiskapracy, udostpnionywportaluinternetowymCIOP PIB,dostpnypodadresemhttp://www.ciop.pl/26001.html. K.Gryz,J.Karpowicz W przepisach BHP zdefiniowano warto[ci nat|enia pola elektrycznego i magnetycznego, w ktrych dopuszczalne jest przebywanie wszystkich grup pracowniczych, Bcznie z kobietami w ci|y oraz pracownikami mBodocianymi. Pracownicy nara|eni na oddziaBywanie pl o nat|eniach wikszych ni| dopuszczalne dla ludno[ci (tzw. ekspozycja zawodowa), podlegaj okresowym specjalistycznym badaniom lekarskim i przechodz okresowe szkolenia dotyczce zasad bezpiecznego wykonywania pracy w polach elektromagnetycznych. Dla tej grupy pracownikw w rozporzdzeniu Ministra Pracy i Polityki SpoBecznej z dnia 29 listopada 2002 r. w sprawie najwy|szych dopuszczalnych st|eD i nat|eD (NDN) czynnikw szkodliwych dla zdrowia w [rodowisku pracy [DzU, nr 217, 2002, poz. 1833] zdefiniowano: - warto[ci graniczne odno[nie ekspozycji 8-godzinnej (tzw. NDN pola elektrycznego i magnetycznego) - zasady skracania ekspozycji w przypadku nara|enia na pola o wikszych nat|eniach - warto[ci graniczne dla ekspozycji zabronionej bez stosowania ubiorw ochronnych. Zgodnie z rozporzdzeniem ministra pracy w sprawie NDN oraz oglnymi zasadami bezpieczeDstwa i higieny pracy, zrdBa pl elektromagnetycznych powinny by zidentyfikowane i oznakowane, a pracownicy poinformowani o mo|liwych zagro|eniach w ich otoczeniu. Przepisy ochrony [rodowiska podaj wymagania odno[nie dopuszczalnej ekspozycji ludno[ci. Poziom dopuszczalnej ekspozycji ogBu ludno[ci oraz pracownikw ekspozycji pozazawodowej (tzn. osb niezwizanych zawodowo z obsBug urzdzeD wytwarzajcych silne pola elektromagnetyczne, jak np. pracownicy biurowi) jest ni|szy ni| dla pracownikw ekspozycji zawodowej. Znaki stosowane do oznakowania obszarw wystpowania stref ochronnych i zrdeB pola elektromagnetycznego okre[lono w normach: PN-74/T-06260, PN-93/N- 01256/03 i PN-ISO 7010:2006 10 Serwis BEZPIECZNIEJ: POLA ELEKTROMAGNETYCZNE MATERIAAYSZKOLENIOWE Zrodowiskowezagro|eniawpomieszczeniachpracybiurowej Polaelektromagnetyczne 10.Jakajestochronakobietwci|yipracownikw mBodocianych [DzU nr200,poz.2047,2004 ] ikobietwci|y[DzU nr114,poz.545,1996] Kobietwci|yipracownikwmBodocianych niewolnozatrudnia wzasigupl elektromagnetycznychonat|eniach przekraczajcychwarto[cidlastrefy bezpiecznej,okre[lonewprzepisachw sprawieNDN SerwisinternetowyBEZPIECZNIEJ po[wiconyfizycznymzagro|eniom[rodowiskapracy, udostpnionywportaluinternetowymCIOP PIB,dostpnypodadresemhttp://www.ciop.pl/26001.html. K.Gryz,J.Karpowicz Podobne zasady dotycz zatrudniania w polach elektromagnetycznych kobiet w ci|y i pracownikw mBodocianych. 11 Serwis BEZPIECZNIEJ: POLA ELEKTROMAGNETYCZNE MATERIAAYSZKOLENIOWE Zrodowiskowezagro|eniawpomieszczeniachpracybiurowej Polaelektromagnetyczne 11.Jakipoziomekspozycjinapola elektromagnetycznejestdopuszczalnyw pomieszczeniachbiurowych Ekspozycjapracownikwbiurowychnie powinnaby traktowananarwniz ekspozycj zawodow operatorwurzdzeD wytwarzajcychsilnepola,poniewa| pracownicytejgrupyzreguByniepodlegaj okresowymszkoleniomioceniestanu zdrowiapodktemwykonywaniaczynno[ci zawodowychprzyzrdBachpl. WynikibadaD wskazuj,|ew pomieszczeniachbiurowychzreguBy wystpuj polastrefybezpiecznej ekspozycjapozazawodowa. SerwisinternetowyBEZPIECZNIEJ po[wiconyfizycznymzagro|eniom[rodowiskapracy, udostpnionywportaluinternetowymCIOP PIB,dostpnypodadresemhttp://www.ciop.pl/26001.html. K.Gryz,J.Karpowicz Ekspozycja na pola elektromagnetyczne powinna by nadzorowana i ograniczana ze wzgldu na postanowienia przepisw bezpieczeDstwa i higieny pracy (krajowych przepisw BHP). Ekspozycja pracownikw biurowych nie powinna by traktowana na rwni z ekspozycj zawodow operatorw urzdzeD wytwarzajcych silne pola, poniewa| pracownicy tej grupy z reguBy nie podlegaj okresowym szkoleniom i ocenie stanu zdrowia pod ktem wykonywania czynno[ci zawodowych przy zrdBach pl elektromagnetycznych. Z tego powodu ekspozycja w biurach nie powinna przekracza poziomu dopuszczalnego dla ogBu ludno[ci (ekspozycja w polach strefy bezpiecznej). Przeprowadzone badania wykazaBy, |e w pomieszczeniach pracy biurowej wystpuje ekspozycja na pola o zBo|onym widmie czstotliwo[ci i zmiennym w czasie poziomie. Najbardziej istotne z uwagi na ekspozycj pracownikw s gBwnie pola magnetyczne maBych czstotliwo[ci (Bcznie z polami o czstotliwo[ci przemysBowej 50 Hz), wytwarzane przez urzdzenia i instalacje znajdujce si w budynku oraz promieniowanie o czstotliwo[ciach z zakresu radiofalowego i mikrofalowego emitowane przez urzdzenia nadawcze zlokalizowane na terenie miasta. Wyniki badaD wskazuj, |e w pomieszczeniach biurowych ekspozycja pracownikw na pola elektromagnetyczne jest na stosunkowo niskim poziomie w porwnaniu z warto[ciami dopuszczalnymi ustalonymi zarwno przez obowizujce przepisy BHP oraz ochrony [rodowiska. S to z reguBy pola strefy bezpiecznej  ekspozycja pozazawodowa. 12 Serwis BEZPIECZNIEJ: POLA ELEKTROMAGNETYCZNE MATERIAAYSZKOLENIOWE Zrodowiskowezagro|eniawpomieszczeniachpracybiurowej Polaelektromagnetyczne 12.Czynale|ypodejmowa wpomieszczeniachpracy biurowejdziaBaniazmniejszajceoddziaBywaniepl elektromagnetycznychnaludzi? Zuwaginaklasyfikacj IARCdladziaBania prawdopodobnierakotwrczegopl elektromagnetycznychorazmo|liwo[ rwnie| innegotypuichnegatywnego oddziaBywanianaludzi,powinnyby w miar mo|liwo[cistosowanedostpne [rodkizmniejszaniaekspozycji. SerwisinternetowyBEZPIECZNIEJ po[wiconyfizycznymzagro|eniom[rodowiskapracy, udostpnionywportaluinternetowymCIOP PIB,dostpnypodadresemhttp://www.ciop.pl/26001.html. K.Gryz,J.Karpowicz Z uwagi na t klasyfikacj IARC dla dziaBania prawdopodobnie rakotwrczego pl elektromagnetycznych oraz mo|liwo[ wystpowania rwnie| innego typu ich negatywnego oddziaBywania na ludzi, powinny by w miar mo|liwo[ci stosowane dostpne [rodki zmniejszania ekspozycji. Taki sposb postpowania zalecany jest przez organizacje midzynarodowe i zwany zasad ALARA (As Low As Reasonably Achievable) zgodnie, z ktr nara|enie na pola elektromagnetyczne wytwarzane sztucznie, a dziaBajce na organizm ludzki, powinno by ograniczane na tyle, na ile tylko jest to w sposb rozsdny mo|liwe do osignicia. Podobne znaczenie ma zalecana rwnie| do pl elektromagnetycznych zasada ostro|no[ci (tzw. precautionary principle). Zwiatowa Organizacja Zdrowia (WHO) wskazuje na potrzeb podejmowanie takich dziaBaD ograniczajcych poziom ekspozycji, ktre nie wymagaj znacznych nakBadw finansowych. Postpowanie takie uzasadnione jest szczeglnie w przypadku stanowisk pracy przy urzdzeniach stale pracujcych, jak np. urzdzenia komputerowe i elektryczna instalacja zasilajca budynku. 13 Serwis BEZPIECZNIEJ: POLA ELEKTROMAGNETYCZNE MATERIAAYSZKOLENIOWE Zrodowiskowezagro|eniawpomieszczeniachpracybiurowej Polaelektromagnetyczne 13.Ograniczanieekspozycjinapole elektromagnetycznepochodzceodurzdzeD elektrycznych Bezpo[rednioprzyurzdzeniachz wbudowanymielementamiindukcyjnymi, np.przyzasilaczachtransformatorowych, obni|ajcychnapiciesiecidonp.20/12/9V, wystpuj polamagnetycznemaBej czstotliwo[ciopoziomieznacznie wy|szymod[redniegopoziomuw pomieszczeniachpracybiurowej. Urzdzeniaztransformatoremobni|ajcym napiciepowinnyby usytuowanew mo|liwenajwikszejodlegBo[ciod pracownika(>0,5m). SerwisinternetowyBEZPIECZNIEJ po[wiconyfizycznymzagro|eniom[rodowiskapracy, udostpnionywportaluinternetowymCIOP PIB,dostpnypodadresemhttp://www.ciop.pl/26001.html. K.Gryz,J.Karpowicz Bezpo[rednio przy urzdzeniach z wbudowanymi elementami indukcyjnymi, np. przy zasilaczach transformatorowych, obni|ajcych napicie sieci do np. 20/12/9 V, wystpuj pola magnetyczne maBej czstotliwo[ci (50 Hz i kolejne harmoniczne) o poziomie znacznie wy|szym od [redniego poziomu w pomieszczeniach pracy biurowej. W zwizku z tym organizacja przestrzenna stanowiska pracy powinna by taka, aby urzdzenia z transformatorem obni|ajcym napicie byBy usytuowane w mo|liwe najwikszej odlegBo[ci od pracownika (co najmniej 0,5 m). 14 Serwis BEZPIECZNIEJ: POLA ELEKTROMAGNETYCZNE MATERIAAYSZKOLENIOWE Zrodowiskowezagro|eniawpomieszczeniachpracybiurowej Polaelektromagnetyczne 14.Ograniczanieekspozycjinapole elektromagnetycznepochodzceodurzdzeD komputerowych Oznakowaniemonitorapotwierdzajcymto symbolemjestgwarancj speBnieniaz du|ymzapasemwymagaD dotyczcych dopuszczalnejekspozycjioperatorwna polaelektromagnetyczne,zarwno polskichprzepiswBHPlub dotyczcych[rodowiska. SerwisinternetowyBEZPIECZNIEJ po[wiconyfizycznymzagro|eniom[rodowiskapracy, udostpnionywportaluinternetowymCIOP PIB,dostpnypodadresemhttp://www.ciop.pl/26001.html. K.Gryz,J.Karpowicz WspBczesne monitory z reguBy speBniaj uznane powszechnie wymagania TCO, dotyczce oceny parametrw technicznych sprztu komputerowego (m.in. poziomu emitowanych pl elektromagnetycznych) i oznakowania takiego sprztu. Oznakowanie monitora potwierdzajcym to symbolem jest gwarancj speBnienia z du|ym zapasem wymagaD dotyczcych dopuszczalnej ekspozycji operatorw na pola elektromagnetyczne, zarwno polskich przepisw BHP lub dotyczcych [rodowiska. 15 Serwis BEZPIECZNIEJ: POLA ELEKTROMAGNETYCZNE MATERIAAYSZKOLENIOWE Zrodowiskowezagro|eniawpomieszczeniachpracybiurowej Polaelektromagnetyczne 15.Ograniczanieekspozycjinapole elektromagnetycznepochodzcezserwerowni Wserwerowniach stosowanes urzdzenia zasilaneniskiminapiciamiiprdami, umieszczonewekranujcychmetalowych obudowachorazekranowanekabletransmisyjne. Wichotoczeniupoziompolanieprzekracza typowychpoziomwwystpujcegow[rodowisku biurowymimieszkalnym. Jedyniewbezpo[redniejblisko[ciurzdzeD zasilaniaawaryjnego(UPS)iklimatyzatorwmo|e wystpowa zwikszonypoziompola magnetycznego50 Hz,jednak|ewzakresiepl strefybezpiecznej(ekspozycjipozazawodowej). Nale|yunika lokalizacjistaBychstanowiskpracy wssiedztwieurzdzeD UPSikablizasilajcych. SerwisinternetowyBEZPIECZNIEJ po[wiconyfizycznymzagro|eniom[rodowiskapracy, udostpnionywportaluinternetowymCIOP PIB,dostpnypodadresemhttp://www.ciop.pl/26001.html. K.Gryz,J.Karpowicz Urzdzenia komputerowe przeznaczone do bezawaryjnej pracy cigBej, np. serwery, wymagaj m.in. urzdzeD do podtrzymywania zasilania (zasilanie przez UPS), odpowiedniej wentylacji lub klimatyzacji pomieszczenia. Serwery (komputery profesjonalne) i wspBpracujce z nimi urzdzenia (UPS-y, klimatyzatory, kable transmisji danych, monitory ekranowe) s zrdBem pl elektromagnetycznych r|nych czstotliwo[ci. W serwerowniach stosowane s urzdzenia zasilane niskimi napiciami i prdami, umieszczone w ekranujcych metalowych obudowach oraz ekranowane kable transmisyjne. Eksploatacja tego typu urzdzeD nie powoduje podwy|szenia w ich otoczeniu poziomu pola elektromagnetycznego. W otoczeniu sprztu komputerowego poziom pola nie przekracza wic typowych poziomw wystpujcego w [rodowisku biurowym i mieszkalnym. Jedynie w bezpo[redniej blisko[ci urzdzeD zasilania awaryjnego (UPS) i klimatyzatorw mo|e wystpowa zwikszony poziom pola magnetycznego 50 Hz, jednak|e w zakresie pl strefy bezpiecznej (ekspozycji pozazawodowej). Nale|y unika lokalizacji staBych stanowisk pracy w ssiedztwie urzdzeD UPS i kabli zasilajcych. 16 Serwis BEZPIECZNIEJ: POLA ELEKTROMAGNETYCZNE MATERIAAYSZKOLENIOWE Zrodowiskowezagro|eniawpomieszczeniachpracybiurowej Polaelektromagnetyczne 16.Ograniczanieekspozycjinapole elektromagnetycznepochodzceodurzdzeD lokalnej Bczno[cibezprzewodowej Bluetooth (doBczno[cimidzyurzdzeniami) WLAN (lokalnasie bezprzewodowadopoBczenia zekomputerw,drukarek,dostpudointernetu) DECT (stacjonarnetelefonyzesBuchawk bezprzewodow). systemyperyferyjnekomputerwosobistych myszki,klawiatury,itp. Pomimostosunkowoniskichpoziomw wytwarzanychplelektromagnetycznych, urzdzenianadawczepowinnyby ustawianepoza staBymstanowiskiempracownika,abynie powodowa ekspozycjiniepotrzebnej. SerwisinternetowyBEZPIECZNIEJ po[wiconyfizycznymzagro|eniom[rodowiskapracy, udostpnionywportaluinternetowymCIOP PIB,dostpnypodadresemhttp://www.ciop.pl/26001.html. K.Gryz,J.Karpowicz Najbardziej popularnymi [rodkami Bczno[ci bezprzewodowej, wykorzystywanej do komunikacji pomidzy r|nymi urzdzeniami elektronicznymi bez konieczno[ instalowania okablowania, s: Bluetooth (do Bczno[ci midzy r|nymi urzdzeniami elektronicznymi np. klawiatur i komputerem; sBuchawk i mikrofonem oraz telefonem komrkowym, czy telefonem komrkowym i notebokiem) WLAN (lokalna sie bezprzewodowa do poBczenia ze sob komputerw, drukarek, dostpu do internetu) DECT (stacjonarne telefony ze sBuchawk bezprzewodow). systemy peryferyjne komputerw osobistych - myszki, klawiatury, itp. W otoczeniu urzdzeD Bluetooth i WLAN pole elektromagnetyczne wytwarzane jest stale podczas wBczenia urzdzenia, przy urzdzeniach DECT, np. w telefonach bezprzewodowych, jedynie w czasie prowadzenia rozmw. Z uwagi na maBe moce emitowanego sygnaBu, pole elektromagnetyczne w otoczeniu urzdzeD WLAN (w odlegBo[ci wikszej od 15 cm od anten nadawczych) nie przekracza warto[ci granicznych dla ekspozycji ogBu ludno[ci i strefy bezpiecznej wg postanowieD przepisw BHP. W przypadku urzdzeD Bluetooth i DECT wykonuje si ocen absorpcji energii pola elektromagnetycznego w organizmie u|ytkownika (tzw. wspBczynnik SAR). Badania wskazuj, |e warto[ci graniczne okre[lone, np. w dyrektywie europejskiej 2004/40/WE nie s przy tych urzdzeniach przekroczone. Pomimo stosunkowo niskich poziomw wytwarzanych pl elektromagnetycznych, urzdzenia nadawczych sieci WLAN powinny by ustawiane poza staBym stanowiskiem pracownika, aby nie powodowa ekspozycji niepotrzebnej. 17 Serwis BEZPIECZNIEJ: POLA ELEKTROMAGNETYCZNE MATERIAAYSZKOLENIOWE Zrodowiskowezagro|eniawpomieszczeniachpracybiurowej Polaelektromagnetyczne 17.Ograniczenieekspozycjina pola elektromagnetyczne instalacjielektrycznychbudynku iurzdzeD znajdujcychsi pozastanowiskiempracy odpowiednieusytuowaniestanowiskpracy wstosunkudotychzrdeB pl wBa[ciwezbudowanielubzmodernizowanie instalacji,uwzgldniajce[rodkitechniczne ograniczajcewielko[ wystpujcychwich otoczeniupl wraziebrakuinnychmo|liwo[ci, zastosowanieekranowania elektromagnetycznego SerwisinternetowyBEZPIECZNIEJ po[wiconyfizycznymzagro|eniom[rodowiskapracy, udostpnionywportaluinternetowymCIOP PIB,dostpnypodadresemhttp://www.ciop.pl/26001.html. G4/M4.8/ K.Gryz,J.Karpowicz 18 Ograniczanie ekspozycji na pole elektromagnetycznego pochodzce od instalacji elektrycznej 230 V Do poszczeglnych pomieszczeD pracy z urzdzeniami elektrycznymi doprowadzane s kable zasilajce, w wizkach kabli jednofazowych lub trjfazowych. Kable mog by prowadzone podtynkowo lub w tunelach wbudowanych w [cianach lub stropach budynku. W wielu budynkach biurowych wystpuje z tego powodu ekspozycja na pola magnetyczne o indukcji rzdu kilku mT W celu ograniczenia poziomu pl magnetycznych, kable takiej instalacji powinny by Bczone w wizki przewodw z prdem o r|nych fazach, aby umo|liwi samokompensacj pola wytwarzanego przez prdy pBynce w poszczeglnych przewodach. Ograniczanie ekspozycji na pole elektromagnetycznego pochodzce od stacji transformatorowych i rozdzielni niskiego napicia W stacjach transformatorowych o przekBadni 15/0,4 kV gBwnym zrdBem pola elektrycznego s szyny [redniego napicia 15 kV, doprowadzone do transformatora. Pole to jest ekranowane zarwno przez elementy metalowe (np. siatki, [cianki dziaBowe znajdujce si w rozdzielni), jak i przez [ciany budynku. Wskutek tego jego nat|enie poza pomieszczeniem stacji nie jest podwy|szone w stosunku do warto[ci wystpujcych w typowych pomieszczeniach biurowych czy mieszkalnych. GBwnym zrdBem pola magnetycznego s szyny i kable niskiego napicia 0,4 kV. W pomieszczeniach obok stacji transformatorowych, w miejscach ssiadujcych bezpo[rednio z kablami niskiego napicia, wyprowadzonymi z transformatora lub rozdzielni, mog wystpowa pola magnetyczne o indukcji magnetycznej rzdu kilku-kilkunastu mT. S to pola o poziomie ni|szym od warto[ci dopuszczalnych dla nara|enia zawodowego. Poziom pl magnetycznych wnikajcych do pomieszczeD pracy mo|na ograniczy poprzez maksymalne, mo|liwe technicznie, zbli|enie do siebie szyn prdowych urzdzeD elektroenergetycznych (skupiona wizka izolowanych przewodw) i maksymalne wykorzystanie wzajemnej kompensacji pl magnetycznych wytwarzanych przez prdy o r|nych fazach, przepBywajce w przewodach uBo|onych blisko siebie. 18 Serwis BEZPIECZNIEJ: POLA ELEKTROMAGNETYCZNE MATERIAAYSZKOLENIOWE Zrodowiskowezagro|eniawpomieszczeniachpracybiurowej Polaelektromagnetyczne Podsumowanie # Wzdecydowanejwikszo[cipomieszczeD pracybiurowejniema potrzebywykonywaniapomiarwiocenyekspozycjipracownikwna poleelektromagnetyczne ekspozycjanapolastrefybezpiecznej # ZuwagirezultatybadaD naukowych,wskazujcychnamo|liwo[ wystpowaniagroznychskutkwzdrowotnychekspozycjiprzewlekBej nawetnastosunkowosBabepola,nale|yogranicza ekspozycj # PrzyurzdzeniachkomputerowychspeBniajcychwymaganiaTCOz du|ymzapasemspeBniones wymaganiadotyczcedopuszczalnej ekspozycjipracownikwnapolaelektromagnetyczne # Ekspozycjapracownikwnapolaelektromagnetyczneemitowaneprzez urzdzeniaelektryczne powszechnegou|ytkuoznaczone znakiemCEjest zgodnazwymaganiamiBHP,podwarunkiemu|ytkowaniaichzgodniez przeznaczeniemiwewBa[ciwymstanietechnicznym SerwisinternetowyBEZPIECZNIEJ po[wiconyfizycznymzagro|eniom[rodowiskapracy, udostpnionywportaluinternetowymCIOP PIB,dostpnypodadresemhttp://www.ciop.pl/26001.html. K.Gryz,J.Karpowicz W zdecydowanej wikszo[ci pomieszczeD pracy biurowej nie ma potrzeby wykonywania pomiarw i oceny ekspozycji pracownikw na pole elektromagnetyczne  ekspozycja na pola strefy bezpiecznej Pomimo wystpowania w pomieszczeniach biurowych pl elektromagnetycznych o stosunkowo niskich poziomach, to jednak z uwagi rezultaty badaD naukowych, wskazujcych na mo|liwo[ wystpowania groznych skutkw zdrowotnych chronicznej ekspozycji nawet na stosunkowo sBabe pola, zaprezentowano sposoby ograniczania ekspozycji pracownikw i ludno[ci. Przy urzdzeniach komputerowych speBniajcych wymagania TCO z du|ym zapasem speBnione s wymagania dotyczce dopuszczalnej ekspozycji pracownikw na pola elektromagnetyczne Ekspozycja pracownikw na pola elektromagnetyczne emitowane przez urzdzenia elektryczne powszechnego u|ytku, speBniajce wymagania Rekomendacji 1999/519/WE odno[nie poziomu pola elektromagnetycznego wytwarzanego przez te urzdzenia (tzn. ze znakiem CE umieszczonym przez producenta na obudowie), w tym przy urzdzeniach biurowych i komputerowych, zgodnie z postanowieniami Dyrektywy 2004/40/WE przyjmuje si, |e ekspozycja pracownikw jest zgodna z jej wymaganiami (je|eli s to jedyne zrdBa pl oddziaBujcych na pracownikw) oraz pod warunkiem u|ytkowania ich zgodnie z przeznaczeniem i we wBa[ciwym stanie technicznym. 19

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
56488 Materialy informacyjne nt polaEM prezentacja
Materialy informacyjne nt halasu ulotka
Materialy informacyjne nt elstat prezent
Materialy informacyjne nt elstat materialy
Informacja nt obowiazku? en za 15 r
Materia dodatkowy nt?z?nych encr
Laboratorium Elektroenergetyki zajęcia 2 materiały informacyjne
Informacja dotyczaca wykorzystanych materialow
Informatyka materialy
Materiał informacyjny do konsultacji społecznych systemu transportowego miasta Łodzi na 2015
Choroby neurodegeneracyjne farmakoterapia materiały informacyjne
zalacznik nr 7 material informacyjny
Laboratorium Elektroenergetyki zajęcia 1 materiały informacyjne
Komplet materialow informacyjnych do przedmiotu Mikroekonomia na WIGE
GIVING PERSONAL INFORMATION materialy ustny egzamin z jezyka angielskiego na poziomie b2
Potrafie korzystac z Internetu na studiach nauka, informatyka, studia, student, prace zaliczeniowe
skrypt zpi materialy do przedmiotu zarządzanie projektem informatycznym

więcej podobnych podstron