2766503590

24

topory: tego wam dosyt, podli niewolnic)'! Są przeznaczeni i»o waasydi miastach sprzątać śmiecie z hucznych ulic — i oto robota pożyteczna! Ależ czy kapłani, porzuci w>zy ołtarz utuniy.* biorą się u was za miotłę? Nie do zabiegów powszedniego życia, nie do widoków zysku, i nie do walki je>te>mv stworzeni: nosił rzeczą natchnienie; słodkie dźwięki i modlitwy.

........ So<irorfti tx dU bitw

No dis gładkich twmkow i moli*, w.^M

To kres ostateczny myśli Puszkina: dociągnął tylko modlitwy. Założył sobie stać jako otłamik, jako stróż przy nietykalnym’ ołtarzu natchnień poetyckich. Trzeba przyznać większą siłę bezimiennemu autorowi polskiemu, który sądzi się być powołanym do walki, nie zaś do słodkich dźwięków i modlitw. Jc-tto zroztą tylko inny sposób pojmowania modlitwy. Pierwej jedzcie Gorczyński powiedział te -chwa nasza jest pacier/em.* Wedle Gir-czyuskiego ruch ducha, wedle autom A^fModbV? Kmeriyi uraec/ywiMnianie natchnień Bożych jest modlitwy Tym sposobem wprowadza się trochę Boga do każdej cząstki świata, uświęca się wszystko co nas otacza; i do takięjto modlitwy, do życut i do walki poezya naszych czadów przeznaczona.

Co poetów słowiańskich podniosło mi ten szczebel pojfć, co im otworzyło do nich drogę, co nareszcie uaj-lepie) może posłużyć do zrozumieuia ich wyobrażeń o swo-jem powołaniu, to zawód poetycki Byrona. Byron rozpoczyna erę poezyi nowej. On pierwszy pokazał ludziom że |MH/ya me j^*t czczą rozrywką, że nic dość tu na życzeniach i słowach, żc trzeba samemu tak żyć jak się pisze. Człowiek ten bogaty, wychowany w krąju arystokratycznym, rzucił parlament i ojczyznę żeby służyć sprawie greckiej. To mocne uczucie potrzeby poetyzowania swego żyda, zbliżenia ideału do mczywfettotfdy stanowi całą wartość poetycką Byrona. Wszyscy też wielcy pocd słowiańscy dążyli’ do tego. Byron jest Ujemnicmu

a a

ogniwem łączą ceni wielką literaturę słowiańską z literaturą Zachodu. Można nawet powiedzieć, le u narodów zachodnich przerwała się genealogia poetycka, kiedy tymczasem typy stworzone przez Byrona tnnotą się ciągle i przybierają postać coraz wznioślejszą pod piórem Kloniati. 'Wielu z nich nie znało nawet dzieł poety an-T( Sielskiego; zasłyszeli ledwo kilka dźwięków, kilka uryw-F ków jego wierszy, i tego było im dosyć. Miał on tak } wielką siłę, to dawał ją czuć w kilku słowach, że tych kilka słów mogło potrącać, obudzać dusze, odkrywać im { c/em byłr.

Z Byronem poczyna się nowa epoka literatury, nowa epoka poezyi. Ta literatura, ta poezya dotyka jedną stroną filozofii, drugą tycia rzeczywistego. Wiadomo jak bystrym wzrokiem przenikał on zadania polityczne, jak zawsze dociekał głównej zagadki ludzkich dziejów. W nikim tei bardziej jak w nim nic widać tych męczarni anormalnego bytu na przejściu między XVIII. a XIX. wiekiem, tych błąkań się bez celu, tych prnguioń czegoś nadzwyczajnego, tych tęsknot za przyszłością nieznaną. Wszystko co dręczyło umysły, co odbywało >ję w duszach młodzieży naszego pokolenia, Byron o<ldał to bardzo wiernie w swoich pismach i w swojem życiu. Pod tym względem jestto poeta tycia rzeczywistego. Podobno uczucia, podobne dążenia przebijąją się i w poetach słowiańskich.

• 1	''kwW fr*	crI-'*- t f 0 * . • l ' f <a 1	^Ł./ ¥ O
\j 1 , »za«	i / , >» 0 . |V ^w 1
	\ • * a w. < J* r •*.		^flu AV’
	Aa W * ‘ .1 . •	U- t łC.{a W *	k « VM— i
U ł

Jak w polityce tedy tak I w sztuce zawsze pojedynczy ludzie przodkują epokom, i jakkolwiek duma ogółu oburza się na to. trzeba się im jwddać, trzeba iść ich śladem, podobnie jak żeglarze muszą pilnować się drogi pierwszych co zwiedzili nieznajome murze; majac wszakże wolność uzupełniać I powiększać ich odkrycia. Iść śladom takich przewodników, nic jestto trzymać się tylko ich form, jmwtarzać wzory, ale jestto brać natchnienie od ich ducha, przejmować się, napełniać się ich duchem, i mamy to przekonanie, te d tylko zostali powołaui do posu-Kbl.i«ln. llHntan ifcwUfak*. T. IIŁ    2