3307665644

organizującej proces poznawczy w NSM. Ponadto, analiza literatury przedmiotu pozwoliła mu również stwierdzić, iż kategoria ta szybko objęła subiektywną sferę postrzegania NSM przez badaczy - stała się słowem-wytrychem²³. Prawdopodobnie ta druga specyfika przyczyniła się do chaosu terminologicznego, do którego doprowadzono przy próbach konceptualizacji systemu międzynarodowego. Pod koniec lat 70. XX wieku, gdy Kukułka pisał swoją książkę, rozmaite modele systemowe nie stanowiły jeszcze ugruntowanej teorii ani nie były wyróżnikiem dyscypliny stosunków międzynarodowych. Jakkolwiek systemy - rozumiane metodologicznie jako siatki zmiennych / pojęć tworzyły już pewne ramy odniesienia dla formułowania twierdzeń. Być może również dlatego Kukułka zaryzykował zdefiniowanie celu teorii stosunków międzynarodowych jako badania nad strukturami, rozwojem i funkcjami systemu międzynarodowego²⁴.

Ziemowit J. Pietraś, zaakceptował cel TSM, zdefiniowany przez Kukułkę, ale rozszerzył rozumienie kategorii systemu, którą definiował dwojako, w sensie ontologicznym oraz metodologicznym²⁵. Ten podział analityczny jest bardzo przydatny dla badacza teorii stosunków międzynarodowych i znajdzie zastosowanie w niniejszej pracy. System w sensie ontologicznym to „system międzynarodowy istniejący obiektywnie w świecie". System w drugim znaczeniu, w sensie metodologicznym - to narzędzie badawcze, model pojęciowy, umożliwiający analizę i wyjaśnianie zjawisk oraz procesów międzynarodowych.

Tabela 3. Rodzaje definicji systemów w NSM według Ziemowita Jacka Pietrasia

System w rozumieniu ontologicznym	System w rozumieniu metodologicznym
•    zespół zintegrowanych elementów, między którymi występuje sprzężenie zwrotne •    obiekt złożony z elementów powiązanych łańcuchem więzi przyczynowo-skutkowych •    obiekt celowościowy	•    systemy uczestników stosunków międzynarodowych •    systemy stosunków międzynarodowych •    systemy ról międzynarodowych •    systemy wyznaczników zachowań międzynarodowych

» Ibid. s. 203-204.

²⁴    Ibidem, s. 27.

²⁵    Ziemowit J. Pietraś, Podstawi/ teorii..., s. 115.

17