5032124537

Kognitywistyka. Studia w Instytucie Psychologii UAM

Nazwa przedmiotu: Procesy poznawcze Autor programu: dr hab. Marek Kowalczyk

Założenia i cele:

Celem wykładu jest zapoznanie studentów z wybranymi problemami, pojęciami i ideami teoretycznymi, wynikami badań i kontrowersjami we współczesnej psychologii poznawczej. Konwersatoria maję dawać możliwość przedyskutowania ważnych ogólnych zagadnień, które są przedmiotem sporów wśród badaczy procesów poznawczych. W ramach tych zajęć planowana jest też replikacja - z udziałem studentów w charakterze osób przeprowadzających badanie lub osób badanych - kilku eksperymentów, które odegrały istotną rolę w rozwoju psychologii poznawczej. Ma to na celu przybliżenie badawczej „kuchni" tej dyscypliny i sprowokowanie refleksji nad charakterem wiedzy, która jest w niej uzyskiwana.

Treści programowe:

Wykłady: • Schematy poznawcze (Główne założenia teorii schematów poznawczych. Schemat jako moduł systemu poznawczego służący do budowania percepcyjnych i pamięciowych reprezentacji (klas) obiektów lub zdarzeń. Budowa schematu. Rola wartości domyślnych i procedur doboru. Hierarchie schematów. Konstrukcyjny charakter spostrzegania i odtworzeń pamięciowych. Mechanizmy wzbudzania schematów. Eksplanacyjny potencjał teorii schematów: efekty związane z przetwarzaniem „góra-dół" w spostrzeganiu, rola schematów w funkcjonowaniu pamięci. Korzyści i koszty korzystania ze schematów.); • Priming semantyczny i asocjacyjny (Mechanizmy pri-mingu: hipoteza rozprzestrzeniającego się pobudzenia, priming związany z oczekiwaniami, hipoteza wskazówki łącznej, wyjaśnienie primingu w modelach reprezentacji rozproszonych. Technika poprzedzania jako narzędzie testowania hipotez dotyczących reprezentacji i procesów poznawczych.); • Priming powtórzeniowy. Priming negatywny (Stanowisko „abstrakcjonistyczne" i „egzemplarzowe" w wyjaśnianiu primingu. Logana teoria automatyzacji. Teorie primingu negatywnego: wyjaśnienie inhibicyjne, teoria wydobycia śladu epizodycznego, integracyjna propozycja Tippera.); • Mechanizmy selekcji w uwadze percepcyjnej (Potoczna koncepcja uwagi a problemy „psychologii uwagi". Teoria wczesnej (Broadbent) vs. teorie późnej selekcji (Deutschowie, Norman, Dun-can): argumenty empiryczne. Kompromisowa teoria Treisman. Model kontrolowanego przetwarzania paralelnego (Pashler). Bierne i aktywne mechanizmy selekcji w koncepcji Lavie.); • Endogenne i egzogenne wyznaczniki selekcji uwagowej. (Uwaga ukierunkowana na przedmiot i na miejsce. Bodźce przyciągające uwagę i mechanizmy celowego kierowania uwagi; funkcjonowanie mechanizmu „orientacyjnego" i „zarządczego" w koncepcji Posnera. Rola nastawienia w „automatycznym" przyciąganiu uwagi. Mechanizmy kierowania uwagi i przyciągania uwagi w modelu Cowana. Zjawisko „mrugnięcia uwagowego" i jego implikacje teoretyczne. Mechanizmy hamowania w uwadze.); • Uwaga i działanie (Badania nad nabywaniem sprawności oraz wykonywaniem czynności równoczesnych. Teorie automatyzacji. Teoria niespecyficznych zasobów uwagi i jej krytyka. Implikacje badań nad psychologicznym okresem refrakcji. Koncepcja „centralnego wąskiego gardła" w przetwarzaniu. Od unitarnej potocznej koncepcji uwagi do teorii odrębnych mechanizmów realizujących „funkcje uwagi".); • Uwaga a pamięć (Selekcja w uwadze percepcyjnej a kodowanie informacji w pamięci sensorycznej, krótkotrwałej i trwałej. Obciążenie centralnych zasobów a kodowanie informacji w pamięci trwałej i wydobywanie informacji z pamięci trwałej.); • Pamięć jawna i ukryta (Badania nad zachowaną pamięcią w amnezji i nad pamięcią utajoną u ludzi zdrowych. Koncepcja wielu systemów pamięci trwałej (Squire) oraz koncepcja „przetwarzania umożliwiającego transfer”.); • Metoda rozszczepienia procesów. Fenomenologia stanów pamięci.; • Procesy hamowania w funkcjonowaniu pamięci (Negatywne efekty poprzedzania związane z wydobywaniem. Hipoteza „centrum-peryferie". Zjawisko „zapominania w wyniku wydobywania". Kierowane zapominanie. Pamięciowe efekty intencjonalnego tłumienia skojarzeń.); • Od „pamięci krótkotrwałej" w modelu modalnym do współczesnych teorii pamięci roboczej (Model modalny w świetle wyników badań. Wielosystemowa pamięć robocza (model Baddeleya): właściwości i funkcje pętli fonologicznej, szkicownika wzrokowo-przestrzennego, bufora epizodycznego. Aktywacyjny model pamięci roboczej (Cowan). Długotrwała pamięć robocza.); • Funkcje wykonawcze (Syndrom zaburzenia funkcji zarządczych i błędy w codziennym funkcjonowaniu ludzi z nieuszkodzonym mózgiem. Normana i Shal-lice’a teoria mechanizmów intencjonalnej regulacji myślenia i działania. Mechanizmy koordynowania czynności równoczesnych i zmiany zadania. Pamięć prospektywna.); • Zakres pamięci roboczej i jego korelaty (Rola procesów hamowania w regulowaniu zawartości pamięci roboczej (koncepcja Hasher i Zacks). Zasoby a hamowanie