5032124539

Kognitywistyka. Studia w Instytucie Psychologii UAM

Nazwa przedmiotu: Psychologia emocji i motywacji Autor programu: dr Tomasz Czub

Założenia i cele:

Wykłady mają charakter wprowadzenia do szerokiego zakresu wiedzy psychologicznej, dotyczącej emocji i motywacji człowieka. Przedstawiane treści stanowią przegląd wybranych tradycji, podejść, koncepcji oraz najnowszych osiągnięć naukowych w zakresie badań nad emocjonalno-motywacyjną sferą funkcjonowania człowieka. W zakresie badań nad emocjami autor preferuje podejście biologiczno-ewolucyjne i społeczno-rozwojowe. Dobór i sposób prezentacji poszczególnych zagadnień uwypuklają możliwość wykorzystania omawianej wiedzy do interpretacji i rozumienia zachowania człowieka.

Zakładanym celem cyklu wykładów jest zainteresowanie słuchaczy wiedzą z zakresu emocji i motywacji, wprowadzenie podstawowych pojęć, zapoznanie z najważniejszymi kierunkami badań oraz pobudzenie do dalszych samodzielnych studiów nad szczegółowymi zagadnieniami w ramach omawianej dziedziny.

Treści programowe:

•    Zarys problematyki wykładów (Podziały procesów psychicznych (tradycja arystotelesowska i kantowska). Co to jest motywacja? (rodzaje motywów). Co to jest emocja? (emocja jako system wieloskładnikowy).); • Klasyfikacja procesów afektywnych (Główne pojęcia: afekt, emocja, uczucie, nastrój. Klasyfikacja procesów afektywnych wg Lazarusa (odruchy, popędy, emocje). Emocje podstawowe - przegląd koncepcji (Ekman, Izard, Plutchik).);

•    Neuroanatomiczne podłoże emocji (Ewolucyjne podejście do emocji. Koncepcja mózgu „trójjednego" (triune brain) (MacLean). Struktury anatomiczne CUN, zaangażowane w procesy emocjonalno-motywacyjne.); • Mózgowe mechanizmy emocji (model LeDoux) (Rola ciała migdałowatego i płatów czołowych w reakcji strachu. Niska i wysoka droga aktywacji strachu. Koncepcja pamięci emocjonalnej.); • Funkcje emocji (Intrapersonalne funkcje emocji (Levenson). Społeczne funkcje emocji (Keltner, Haidt). Funkcje emocji w rozwoju (Izard).); • Świadomość emocji (Mózgowy model uświadamiania emocji (LeDoux). Dwa poziomy świadomości emocji (Reykowski). Poziomy reprezentacji emocji (Maruszewski, Ścigała).); • Regulacja emocji (Kontrola a regulacja emocji. Mechanizmy regulacji emocji (Gross, Kofta). Rozwój samoregulacji emocji (Sroufe).); • Procesy afektywne a struktura Ja (Struktura Ja i emocje (James). Ja odzwierciedlone i emocje (Cooley). Ja jako mechanizmy regulacji emocji (Sroufe).); • Pierwotne mechanizmy motywacyjne (Koncepcje instynktów i koncepcje popędów. Popęd pierwotny i popęd wtórny. Popędy i procesy uczenia się.); • Motywacja pierwotna: głód, unikanie bólu, motywacja seksualna (Motywacyjne mechanizmy poszukiwania pożywienia (potrzeba, popęd, głód i apetyt). Unikanie bólu — wrodzony odruch, czy złożony popęd? Motywacja seksualna - popęd, czy apetyt?); • Mechanizmy motywacyjne zachowań agresywnych (Definicje i klasyfikacja zachowań agresywnych. Motywacyjne mechanizmy agresji (Dollard-Miller, Bandura, Berkowitz). Agresja i agresywność.); • Motywacja społeczna (Motywacja społeczna — wrodzona potrzeba, czy wyuczony popęd?. Mechanizmy powstawania więzi u zwierząt (Lorenz, Harlow). Mechanizmy tworzenia się przywiązania u ludzi (Bowlby, Ainsworth).); • Koncepcje potrzeb w psychologii (Potrzeby podstawowe (Obuchowski). Potrzeby Ja (McClelland, Reykowski). Hierarchia potrzeb: potrzeby deficytu, potrzeby wzrostu (Maslow).); • Cele, plany i zadania jako mechanizmy motywacji (Cele w organizacji działania (Reykowski, Pervin). Plany w organizacja zachowania (Miller, Calanter, Pribram). Zadania w organizacja zachowania (Tomaszewski).); • Kłopotliwe emocje — emocje a psychopatologia (Gniew — lęk podstawowy (Horney). Strach — pourazowy zespół stresu (ICD-10, DSM IV). Wstyd — nieadaptacyjne formy obrony przed wstydem (Tomkins-Nathanson).)

/ Materiał konwersatoriów jest związany bezpośrednio z treścią wykładów. /

Literatura:

1.    Greenberg, M., Snęli, J. (1999), Rozwój mózgu o rozwój emocjonalny: rola nauczania w kształtowaniu piata czołowego. W: P. Salovey, D. Sluyter (red.) Rozwój emocjonalny a inteligencja emocjonalna, s. 167-208. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis,

2.    Haviland-Jones, J., Gebelt, J„ Stapley, J. (1999), Zagadnienia rozwoju emocjonalnego. W: P. Salovey, D. Sluyter (red.) Rozwój emocjonalny a inteligencja emocjonalna, s. 389-425. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis.

3.    Oatley, K„ Jenkins, J. (2003) Zrozumieć emocje. Warszawa: PWN. (r. 4, 5, 6, 7, 9, 10)

4. Strelau, J. (red.) (2000) Psychologia. Podręcznik akademicki, t. 2. Gdańsk: GWP. (s. 319-510).

5. Strelau, J. (red.) (2000) Psychologia. Podręcznik akademicki, t. 3. Gdańsk: GWP. (s. 147-164).