5032124523

11

Kognitywistyka. Studia w Instytucie Psychologii UAM

Nazwa przedmiotu: Metodologia badań psychologicznych z elementami statystyki (konwersatoria)

Autor programu: prof. dr hab. Jerzy Brzeziński, dr Marzenna Zakrzewska

Założenia i cele:

Podstawowym celem tych zajęć jest bierne i czynne przygotowanie studenta nie tylko do czytania ze zrozumieniem współczesnych testów naukowych, referujących wyniki badań empirycznych z zakresu szeroko pojmowanych nauk społecznych (w tym i kognitywistyki), ale też opanowanie podstaw planowania badań empirycznych opracowywania statystycznego ich wyników.

Treści programowe:

• Pomiar w psychologii (Teoria pomiaru. Pojęcie zmiennej ilościowej i jakościowej — ujęcie mnogościowe. Skale pomiarowe wg Stevensa: nominalna, porządkowa, interwałowa i ilorazowa. Definicje operacyjne.); • Grupowanie danych (Szereg liczebności (częstości). Szereg rozdzielczy. Grupowanie — ustalanie liczby i szerokości przedziałów klasowych. Kumulowanie danych. Obliczanie różnych wskaźników tendencji centralnej i dyspersji z danych pogrupowanych. Koszty grupowania. Zasady wykreślania histogramu, wieloboku liczebności oraz krzywych kumulatywnych. Ćwiczenie w tworzeniu oraz interpretacji obrazu graficznego danych. SPSS for Windows: DATA; TRANSFORM; SUMMARIZE.); • Opis statystyczny (Miary tendencji centralnej: średnia arytmetyczna, mediana, wartość modalna. Miary położenia: kwartyle, centyle, decyle. Obliczanie, zakres zastosowań i interpretacja. SPSS for Windows: SUMMARIZE. Miary dyspersji: rozstęp, odchylenie średnie, odchylenie ćwiartkowe, odchylenie standardowe, współczynnik zmienności. Miary asymetrii: wskaźniki skośności i kurtozy rozkładu wyników. Obliczanie, zakres zastosowań i interpretacja. SPSS for Windows: SUMMARIZE.); • Rozkłady zmiennych losowych (Rozkłady prawdopodobieństwa. Zmienna losowa zero-jedynkowa. Zmienna losowa skokowa. Zmienna losowa ciągła. Rozkład prawdopodobieństwa dla zmiennej „0-1". Rozkład prawdopodobieństwa dla zmiennej losowej skokowej. Zmienna losowa Bernoulliego — praktyczne ćwiczenia w posługiwaniu się rozkładem.); • Rozkład normalny (Rozkład prawdopodobieństwa dla zmiennej ciągłej. Rozkład Poissona. Rozkład normalny. Prawo trzech sigm. Momenty rozkładu normalnego. Rozkład normalny standaryzowany. Standaryzacja rozkładu normalnego. Tablice rozkładu normalnego: tablice powierzchni pod krzywą, tablice dystrybuanty i tablice gęstości rozkładu normalnego. Ćwiczenia praktyczne - standaryzacja i wykorzystanie różnych tablic rozkładu normalnego. SPSS for Windows: SUMMARIZE.); • Regresja i korelacja — zmienne interwałowe i ilorazowe (Pojęcie korelacji. Współczynnik korelacji r-Pearsona — obliczanie i interpretacja siły związku pomiędzy dwiema zmiennymi interwałowymi. Diagram korelacyjny. Metoda najmniejszych kwadratów. Regresja liniowa dla dwóch zmiennych. SPSS for Windows: CORRELATE.); • Korelacja zmiennych porządkowych (Rangowanie. Rangi wiązane. Współczynniki korelacji dla zmiennych porządkowych. Współczynnik rS-Spearmana — obliczanie i interpretacja. SPSS for Windows: TRANSFORM; SUMMARIZE; CORRELATE.); • Korelacja zmiennych nominalnych (Klasyfikacja. Tablice kontyngencyjne. Współczynniki korelacji dla zmiennych nominalnych ujętych w tabelach typu: 2x2 — fi-Yulla i w tabelach kxl — C-Pearsona. Chi-kwadrat — obliczanie i interpretacja. SPSS for Windows: TRANSFORM; SUMMARIZE; CORRELATE.); • Próba jako reprezentacja populacji (Populacja a próba. Pojęcie reprezentatywności próby. Sposoby doboru osób badanych do próby (celowe: kwotowe, ochotnicze; losowe). Schematy losowego doboru próby. Posługiwanie się tablicami liczb losowych — ćwiczenia praktyczne. Prawo wielkich liczb i centralne twierdzenie graniczne.); • Etapy wnioskowania statystycznego (Ćwiczenia praktyczne w formułowaniu hipotezy zerowej i hipotezy alternatywnej w zależności od rodzaju hipotezy alternatywnej, od skali pomiarowej, badanych zmiennych, charakteru grup porównawczych oraz liczby grup na — podstawie literatury relacjonującej badania empiryczne. Rozkłady teoretyczne jako rozkłady średniej z próby. Rozkłady statystyki testowej. Obszar odrzuceń hipotezy zerowej. Ćwiczenia w tworzeniu obszaru odrzuceń dla hipotez jednostronnych i dwustronnych na przykładzie rozkładów: normalnego, t-Studenta oraz chi-kwadrat. Ćwiczenia w podejmowaniu decyzji statystycznej.); • Testy dla jednej średniej (Porównanie średniej z próby ze standardem — testy dla jednej średniej. Test z dla dużej próby oraz test t dla małej próby. SPSS for Windows: COMPARE MEANS.); • Testy dla danych interwałowych i ilorazowych (Testy dla dwóch grup niezależnych — założenia. Metody sprawdzania założeń: test zgodności z rozkładem normalnym i test homogeniczności wariancji Levena. Testy dla dwóch małych grup niezależnych. Test t dla przypadku grup o homogenicznych wariancjach. Dwie grupy zależne — test t dla małych