W badaniu związku między konkurencyjnością a rozwojem wygodnie jest posłużyć się koncepcją konkurencyjności wywodzącą się z idei atrakcyjności. Atrakcyjność regionu należy pojmować jako zespół przewag lokalizacyjnych, dopasowanie podaży zasobów regionu do potrzeb przedsiębiorstw i mieszkańców i jako zdolność przyciągania inwestorów. Konkurencyjność regionów określana jako ich atrakcyjność obiektywizuje sens tej kategorii, ponieważ wprowadza do oceny konkurencyjności regionów kryteria zewnętrzne.
Od strony zewnętrznej region należy postrzegać jako sumę szans i korzyści uzyskiwanych przez użytkowników, a od strony wewnętrznej region zapewnia w różnym zakresie podaż czynników, stwarza klimat i prowadzi politykę w stosunku do biznesu oraz odpowiada na oczekiwania i potrzeby społeczne. Mocne strony regionu stanowią jego siłę przyciągania do osiedlania się w nim i utrzymywania na obszarze regionu przedsiębiorstw znajdujących się w stadium rozwoju, zapewniających jednocześnie mieszkańcom odpowiedni standard życia.
Literatura naukowa wyraźnie podkreśla, że konkurencyjność staje się coraz bardziej czynnikiem rozwoju w ogóle, a rozwoju regionalnego w szczególności. Jeśli przedsiębiorczość regionu można uznać za warunek konieczny rozwoju regionalnego, to konkurencyjność jest warunkiem wystarczającym128.
Literatura naukowa analizując pojęcie konkurencyjności w ujęciu regionalnym, porównuje region z produktem o określonych cechach i walorach129. W analizie konkurencyjności regionu zestawia się wybrane cechy, które są najistotniejsze dla beneficjenta. Z punktu widzenia działalności gospodarczej ważnymi wskaźnikami są: ekonomiczne uwarunkowania regionu (wartość produktu krajowego brutto generowanego w danym regionie, wydajność pracy, napływ kapitału zagranicznego, struktura gospodarki, otoczenie biznesu i inne), kapitał ludzki, działalność samorządów terytorialnych (m.in. warunki życia, zdolność innowacyjna regionu).
3. Pomoc Unii Europejskiej w rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw
We wspólnotach europejskich już w latach siedemdziesiątych zaczęto dostrzegać wzrost znaczenia sektora MSP. Głównym powodem prowadzenia wspólnej polityki wobec MSP było przyjęcie programu budowy jednolitego rynku.
W listopadzie 1986 r. Rada Wspólnot Europejskich przyjęła program działania na rzecz małych i średnich przedsiębiorstw. Przyjęcie programu uznawane jest za początek kształtowania wspólnej (wspólnotowej) polityki MSP. Pomoc UE dla rozwoju MSP w Polsce, określona w latach 1990-2004 w programie PHARE oraz SAPARD, wprowadzona została przez Polską Agencję Rozwoju Regionalnego, a następnie przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości130.
Założenia wspólnotowej polityki wobec małych i średnich przedsiębiorstw wyrażane są w wielu unijnych dokumentach. Jednym z nich jest Europejska Karta Małych Przedsiębiorstw (European Charter for Smali Enterprises), przyjęta w
128 A. Klasik,Przedsiębiorczość a konkurencyjność..., s. 49.
129 M. Gorynia, E. Łaźniewska, Kompendium wiedzy o konkurencyjności, Wyd. PWN, Warszawa 2009, s. 188-192.'
130 E. Maluszyńska, B. Gruchman, Kompendium wiedzy o Unii Europejskiej, Wyd. PWN, Warszawa 2005, s. 230-232.
54