11
METODY DYDAKTYCZNE
2. Zasada aktywizowania studentów
Wykład, względnie ćwiczenia lub konwersatoria powinny być tak zorganizowane, aby pobudzały studentów do wszechstronnej aktywności (myślowej i działaniowej). Zasada ta ma swoje źródło w pedagogice i psychologii, z której wynika, że człowiek kształtuje się i zmienia w toku własnej i wszechstronnej aktywności. Wykład przy użyciu środków audiowizualnych sprzyja pobudzeniu wzroku i słuchu z powiązaniem z metodami poszukującymi i aktywizującymi. Przekaz audiowizualny nie powinien trwać dłużej niż jedną trzecią czasu przeznaczonego na wykład lub ćwiczenia. Współczesny nauczyciel akademicki, posługujący się metodą audiowizualną, musi funkcjonować jednocześnie w dwóch planach: poznawczym - jako osoba nadająca i odbierająca komunikaty, i organizacyjnym - jako koordynator różnych przekazów i działań studentów. Z zasady tej można wyprowadzić wniosek, że we współczesnym kształceniu, nauczyciel nie jest jedynym przekaźnikiem wiedzy, lecz z informatora zmienia się w programistę, organizatora, reżysera i animatora procesu dydaktycznego. Nauczyciel w takiej roli stwarza studentom możliwość do korzystania z różnorodnych źródeł wiedzy, udostępniając materiały dydaktyczne zarówno w procesie kształcenia, jak i pracy samokształceniowej. Można tu przyjąć zasadę, że nauczyciel nie jest na zajęciach sam, musi dopuszczać do głosu środki dydaktyczne. Istotnym zagadnieniem w metodyce dydaktyki jest przygotowanie studenta do odbioru oraz opracowywania treści za pomocą środków.
Praca nauczyciela powinna przebiegać zawsze w trzech etapach:
— przygotowanie studentów do odbioru treści eksponowanych metodą
audiowizualną,
— sterowanie percepcją treści,
— opracowanie treści przekazywanej za pomocą środka.
Stosowanie środków powinno być różnicowane w zależności od indywidualnych własności studentów. Tak jak różnicujemy cele kształcenia, treści, metody i formy, tak też powinniśmy różnicować środki. Znane są badania wskazujące na zróżnicowaną skuteczność filmu w zależności od wiedzy, inteligencji i doświadczeń studentów1 2.
T. Husen* w swej pracy stwierdza, że „ideałem nauczania w początku 2000 roku jest nauczanie w pełni zindywidualizowane". W przyszłości autor wyobraża sobie nauczyciela akademickiego jako: „lekarza, który po
M. A. May, Learning from film, New IIavcn 1968.
T. Iluscn, Oświata i wychowanie w 2000 foku, Warszawa 1984.