3307664560

lądowych. Kolejne zróżnicowanie (według innego kryterium) występuje w zależności od charakterystyki zakładu ubezpieczeń, co wynika z treści ustawy o działalności ubezpieczeniowej. Wreszcie odrębności mogą występować w przypadku, gdy umowa ubezpieczenia jest zawierana w trybie zamówień publicznych.

Jest to tematyka nie tylko związana immanentnie ze specyfiką prawa polskiego (prima facie zawiłego), lecz także znajdująca swoje odniesienie w treści instrumentu opcjonalnego o nazwie Restatement of European Insurance Contract Act (dalej: Insurance Restatement, który określany jest także oficjalnie jako: Principles of European Insurance Contract Law - PEICL)¹, gdzie poświęcono zagadnieniu dokumentu ubezpieczenia odrębne artykuły.

Poza zakresem dalszych rozważań pozostawiono zagadnienie ewentualnego uznania dokumentu ubezpieczenia (scil. polisy) za papier wartościowy².

1. Pojęcie dokumentu ubezpieczenia i jego treść według prawa cywilnego

1.1. Uwagi wstępne

Należy podkreślić, że praktyka ubezpieczeniowa posługuje się dokumentami prywatnymi, którym tradycja przypisała różnorakie nazwy, niebędące zresztą wynikiem inwencji rodzimej, a raczej dostosowaniem się do nazewnictwa panującego powszechnie. Wśród typów dokumentów występujących na polskim rynku należy wymienić niewątpliwie polisę, która coraz częściej jest zastępowana (vel uzupełniania) przez certyfikat. Dzieje się tak szczególnie w obrocie międzynarodowym, kiedy to ubezpieczyciele mają siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej albo też stroną umowy jest oddział zagranicznego zakładu ubezpieczeń. Jest to również wynikiem oczywistego faktu, że w przypadku ubezpieczenia zawartego przez spółkę holdingową dla całej grupy międzynarodowej - na podstawie szczególnych, wynegocjowanych z ubezpieczycielem warunków - spółki zależne nie mają dostępu do pełnej treści umowy z tego chociażby powodu, że w znakomitej części nie odnosi się ona do ochrony ryzyk danego podmiotu. Wtedy też wystawiany przez ubezpieczyciela certyfikat jest swoistą notą pokrycia ryzyka. Inną spotykaną praktyką jest wystawianie przez spółkę matkę zaświadczenia o pokryciu przez umowę ubezpieczenia danego ryzyka, np. w razie wystąpienia już w spółce zależnej określonego zdarzenia losowego.

Oczywiście jeśli ująć sprawę powierzchownie (i dosłownie), zaliczenie polisy ubezpieczeniowej do dokumentów nie jest prima facie tak oczywiste jak pod rządami stanu prawnego obowiązującego do dnia 9 sierpnia 2007 r. włącznie, do kiedy to w art. 809 § 1 k.c. prawodawca wśród dokumentów ubezpieczenia explicite wymieniał polisę³. Zarazem należy jednak pamiętać, że w aktach pozakodeksowych ustawodawca do pojęcia polisy nadal się odwołuje⁴.

1

   Z tego względu grupę ekspercką przygotowującą projekt potocznie określa się mianem Restatement Insurance Group.

2

   Szczegółowa analiza tej tematyki w pracach: B. Kucharski, Przeniesienie praw z umowy ubezpieczenia, Wolters Kluwer, Warszawa 2010, s. 136-164; M. Orlicki, Polisa ubezpieczeniowa, (w:) A. Szumański (red.), System prawa prywatnego, 1.18, Prawo papierów wartościowych, C.H. Beck, Warszawa 2005, s. 378 i nast.; por. też D. Fuchs, Charakter prawny polisy ubezpieczeniowej w prawie polskim a przedmiotowy zakres zastosowania Konwencji Wiedeńskiej o umowach międzynarodowej sprzedaży towarów z 1980 r. Przyczynek do wykładni norm międzynarodowego prawa handlowego, „Rozprawy Ubezpieczeniowe" nr 6 (1/2009), s. 19 i nast.

3

   Przepisy te zostały zmienione na mocy ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 82, poz. 557).

4

   Jak w treści rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 13 lipca 2012 r. w sprawie rodzaju i zakresu dokumentu potwierdzającego zawarcie umowy ubezpieczenia obowiązkowego (Dz. U. Nr 0, poz. 838); por. dalsza część artykułu. 20