SPRAWY BIBLIOTECZNE C RZECZYPOSPOLITEJ 17
MŁ powracał do sprawy 1.1.1934: „Wojsko sprecyzowało mi na razie swe życzenie, abym mu napisał coś «do wewnętrznego użytku» na temat «kresowe biblioteki oświatowe». Artykuł taki napisałem, a wskazawszy [...] szkodliwe następstwa niekontrolowanego (tj. opartego na społecznej «dobrej woli») rozmieszczenia [..] bibliotek oświatowych, wysunąłem wnioski: 1) odnośnie do niezbędności wydania ramowej ustawy bibliotecznej oraz 2) odnośnie do konieczności sprecyzowania zasad polityki bibliotecznej, koordynującej samorodne wysiłki społeczeństwa z programem państwowych zamierzeń oświatowych i kulturalnych. Wobec tego zaś, że w artykule wskazałem na szereg ujemnie uderzających zjawisk, powielono mój artykuł i przesłano dla wypowiedzenia się kilku wojewodom kresowym. Ciekawym, jakie to będzie miało następstwa? Oczywiście sprawa ta ma na razie charakter poufny!”.
Na IV Zjeździe Bibliotekarzy Polskich (Warszawa 31.5-2.6 1936) Łysakowski zamierzał wystąpić z referatami nt zawodu bibliotekarskiego. Pisał w związku z tym 18.6.1935: „[...] chodziła mi po głowie chęć zaatakowania na Zjeździe tego wszystkiego, co się mieści pod nagłówkiem «samobójstwo zawodu bibliotekarskiego». Żądamy mianowicie (i słusznie) uznania wartości naszej pracy od różnych czynników postronnych, chwalimy na zewnątrz ważność tej pracy itd. Ale jednocześnie spokojnie patrzymy na to, jak niedociągnięty do powagi sytuacji jest nasz «front wewnętrzny». Mamy w naszym gronie «antibibliotekarzy» [!] i znosimy ich, pozwalamy im lekceważąco wyrażać się o zawodzie. Mamy w naszej pracy bardzo dużo nieumiejętności, dyletantyzmu («każdy może być bibliotekarzem»), w wyniku — sporo zmarnowanego wysiłku. Niewłaściwa postawa pracownika i niewłaściwa metoda pracy obniża wewnętrznie powagę zawodu, utrudnia oczywiście naszą «walkę na zewnątrz»”.
Jak wiadomo, Łysakowski wygłosił na IV Zjeździe Bibliotekarzy referat nt. organizacji oddziałów informacyjno-bibliograficznych, który uważany jest za klasyczną pozycję w rozwoju bibliotecznej służby informacyjnej w Polsce27. Z omawianej korespondencji dowiadujemy się, że inicjatywa przedstawienia takiego referatu wyszła od Łodyńskiego — jako przewodniczącego komisji programowej IV Zjazdu Bibliotekarzy. Pisał on 14.6.1935, informując Łysakowskiego o programie Zjazdu: „Jak Pan tedy widzi, wszystko to zagadnienia tzw. «pierwszej potrzeby». Uważałbym jednak, że referatem nieodzownym, mającym pierwszorzędną doniosłość dla przyszłego rozwoju naszych bibliotek, jest referat [...], o objęcie którego chciałbym bardzo serdecznie prosić Pana. Idzie mianowicie o referat dotyczący «organizacji oddziałów bibliograficz-no-informacyjnych w b-tekach». Jak Pan najlepiej wie, takiej komórki w naszych b-tekach na ogół brak, mimo że pewne czynności przynależne do tego spełnia się [...] w każdej b-tece. Myślę jednak, że byłby czas usystematyzować tę pracę, a przede wszystkim stworzyć dla niej osobną, wyraźnie co do celu, materiałów i personelu określoną komórkę wewnątrz organizacji
27 A. Łyaakowiki Organizacja oddziałów informacyjno-bibliograficznych. W: IV Zjazd Bibliotekarzy Polskich w Warszawie. Referaty. Cl 1. Warazawa 1936 a. 51-67.