Odwrotnością wskaźnika wy dajności jest wskaźnik pracochłonności produkcji (Pp)
— lub P = —
W p p
> Przykład
Jeśli produkcja węgla w kopalni wyniosła w ciągu miesiąca 300 tys. ton, a liczba godzin przepracowanych przez robotników zatrudnionych przy wydobyciu wynosiła 750 tys., to wskaźnik wydajności pracy osiągnął wartość:
0.4 t/h
300000t
W--
750 000 h
Wskaźnik pracochłonności:
P =,/50000h -23h/t lub P=—!—= 2,5h/t ’ 300 0001 <• 0,4 t/h
Praktyczne znaczenie wskaźnika wy dajności pracy na jednego robotnika polega na możliwości porównywania wydajności pracy wr różnych okresach w ciągu roku i w czasie kilku lat oraz w innych podobnych przedsiębiorstwach. Wydajność pracy ma duże znaczenie dla poziomu życia ludności, od niej zależy wielkość produkcji, a tymi samym możliwość zaspokajania potrzeb społeczeństwa.
Wzrost wydajności pracy, czyli zwiększenie produkcji przypadającej na zatrudnionego pracownika, wpływa na obniżenie kosztów jednostkowych produkcji wr zakresie kosztów' stałych, których stała suma rozkłada się na większą produkcję. Za większą produkcję można przyznawać wyższe wynagrodzenie, wzrost wydajności pracy przyczynia się zatem do wzrostu płac. Wzrost wydajności pracy pozwrala również na skrócenie obowiązującego czasu pracy.
Wydajność pracy jest też czynnikiem, który wywiera decydujący wpływ na wielkość i strukturę zatrudnienia w danym przedsiębiorstwie.
> Przykład
Jeżeli produkcja w br. wynosi 5589 tys. t przy przeciętnym zatrudnieniu rocznym 2430 robotników, a wskaźnik wydajności za rok ubiegł)' wynosił 2153 t/rob., to przeciętny wskaźnik wydajności pracy i jego wzrost będą następujące:
IV w br.
5 589 0001 2430 rob.
= 2300 t/rob.
Stosunek procentowy wskaźnika wydajności pracy za rok bieżący do wskaźnika za rok ubiegły wynosi:
2300t/rob-100%
2153 t/rob.
Wzrost wydajności pracy: 2300 t/rob. - 2153 t/rob. = 147 t/rob., co stanowi 6,8%.
17