5979895859

można wyróżnić dwa style myślenia w stylu Flecka. Pierwszy opiera się na newtonowskiej substancjalnej koncepcji przestrzeni i czasu. Drugi koresponduje z Leibniza koncepcji} relacyjni}. Zarówno Hubblc, którego uważa się za odkrywcę liniowej zależności opisującej tempo ekspansji, początkowo w taką jej postać nie wierzył, jak też Einstein miał problemy z akceptacją samego faktu ekspansji. To historyczne studium pokazuje, że problemy z recepcją efektu ekspansji związane są z zakorzenieniem w określonym (newtonowskim) stylu myślenia. Ciekawe jest, że także we współczesnej kosmologii można podać przykłady zakorzenienia zarówno w myśleniu substancjalnym jak i relacyjnym. W prezentacji przedstawiam też rekonstrukcję procesu metodologicznego przejścia od statycznego do dynamicznego (ekspandującego) wszechświata w schemacie pojęciowym zaproponowanym przez Ludwika Flecka.

I invcstigate the contcxt of discovery of the idea of cxpanding Univcrse in the relativistic cosmology. The case study of two pioneers of this discovery (Einstein and Hubblc) shows that one can distinguish two thinking styles in the Fleckian sense. The First one bases on the Newtonian substantial conception of space and time (Newtonian thinking style). The second one corresponds to the Leibniz relational thinking about the space and time. While the Hubble, commonly treated as an astronomer who discovered the expansion of the Universe, never believed in this effect, Einstein, treated as a physicist who changed in his General rclativity the conception of space and time, had the problem with an acceptance of expanding Universe. This case study demonstrates the complexity of scientific discovery because we are necessary embedded in the old Newtonian thinking, even in the case of the discovering new ideas. It is interesting, that in the modem cosmology the division on the scientists, thinking in the category of substantial space and time, and those who are thinking in the category of relational spacetime is still conserved. Astronomers making observations belong to the First group but the physicists, representing the relational thinking style is natural, belong to the second one. I also reconstruct the transition from the static universe to the expanding one in the context of Fleckian conceptual framework.

***

Mateusz Werner, (Warszawa, UKSW)

Formy rozpadu, formy integracji. Kulturowe symptomy zbiorowej tożsamości w dzisiejszej Polsce. Disintegration and Integration. Cultural Symptoms of Social Identity in Contemporary Poland.

Być albo nie być - obydwie możliwości mają swoje zalety. Polskie istnienie zawiera w sobie pokusy obydwu rozwiązań - gnuśności, łatwizny, dysocjacji, niedojrzałości i bezdziejowości, ale

25