9
rodzinnych. Wynika to z dysfunkcyjności rodzin skazanych, będącej często rezultatem trwałego odosobnienia jej członka osadzonego w więzieniu. Z tych względów pomoc postpenitencjarna staje się często jedynym wsparciem byłego więźnia usiłującego po wyjściu na wolność znaleźć sposób na życie w nowych warunkach. Dynamiczne przemiany warunków społeczno - ekonomiczne powodują, że mimo obszernej literatury dotyczącej pomocy postpenitencjarnej i spełnianych przez nią funkcji resocjalizacyjnych konieczne jest jej stałe monitorowanie.
Moje badania są określone potrzebami praktyki tzn.: „wynikają z potrzeb związanych z konkretnymi działaniami (...) a celem ich jest znalezienie odpowiedzi na pytania: jakie zjawiska lub procesy występują w danej strukturze społecznej, jakie są ich uwarunkowania, jakie powodują one następstwa, jaka jest ich dynamika i tendencja rozwojowa itp.”1 Chciałem zbadać czy więźniowie wychodzący na wolność z wybranych placówek mają wystarczającą wiedzę na temat pomocy postpenitencjarnej, czy została ona właściwie rozpropagowana oraz czy jest w rzeczywistości udzielana. Badałem także pracę kuratorów sądowych, którzy są ustawowo odpowiedzialni za stan tej wiedzy i świadczenie pomocy postpenitencjarnej. Badania w Areszcie Śledczym w Kielcach i w Zakładzie Karnym w Pińczowie były badaniami terenowymi typu socjopsychologicznego. Ich celem było zatem „umożliwienie zebrania materiałów dotyczących określonych stanów świadomości badanych ludzi, w powiązaniu z warunkami ich życia społecznego”2.
Wyniki badań i wynikające z nich wnioski mogą znaleźć praktyczne zastosowanie w organizacji pomocy postpenitencjarnej we wspomnianych jednostkach penitencjarnych. Powinny też przyczynić się do inspirowania określonych rozwiązań w zakresie polityki społecznej. Właściwa polityka społeczna realizowana przez państwo w połączeniu z prewencyjnym oddziaływaniem prawa karnego jest bowiem najlepszym sposobem zapobiegania przestępczości. Efektywny system opieki postpenitencjarnej może natomiast skutecznie przeciwdziałać zjawisku recydywy penitencjarnej3.
Każde badanie naukowe rozpoczyna się od sformułowania problemu badawczego, przez który S. Nowak rozumie „pewne pytanie lub zespół pytań, na które odpowiedz ma
Tamże, s. 37.
Tamże, s. 132.
Zob. W. Kulesza, Wacław Makowski o państwie społecznym., Warszawa 1998.