TENZYDY (surfaktanty) - związki powierzchniowo czynne
NIEJONOWE
ANIONOWOCZYNNE
1. Mydła alkaliczne (amonowe, sodowe, potasowe):
- stearynian sodu; typ emulsji: o/w
Uwagi: trwałe w zasadowym pH (>10)
Uwagi: w towarzystwie kationów ^
wielowartościowych dochodzi do złamania emulsji
2. Mydła metali dwu i trójwartościowych:
- palmitynian wapnia; ^ typ emulsji: w/o
3. Mydła mono-, di- i trietanoloaminowe: ^
- oleinian trietanoloaminy typ emulsji: o/w
Uwagi: mają odczyn obojętny i większą od ^ mydeł alkalicznych zdolność emulgowania. Często stosowane w kremach.
✓
✓
Do użytku zewnętrznego.
4. Siarczany i sulfoniany alkilowe: -laurylosiarczan sodu
typ emulsji: o/w
Uwagi: mniej zasadowy odczyn, szeroko stosowane w kosmetykach.
5. Saponiny
KATIONOWO CZYNNE
Do użytku zewnętrznego, ograniczone zastosowanie ze względu na dużą toksyczność.
1. Czwartorzędowe sole amonowe: -cetrimid
- chlorek benzalkoniowy
- bromek benzalkoniowy Typ emulsji: o/w
Uwagi: cechują się właściwościami przeciwbakteryjnymi.
Uwagi: trwałe w kwaśnym pH.
Uwagi: połączone ztenzydami anionowymi prowadzą do złamania emulsji.
Zarówno do użytku wewnętrznego, jak i zewnętrznego. Typ emulsji zależy od wartości HLB.
1. Alkohole
- alkohol cetylowy, alkohol stearylowy w/o
-cholesterol w/o
2. Estry
estry alkoholi i kwasów tłuszczowych -woski:
-cera alba, ceraflava
-olbrot
-lanolina
estry sorbitanu i wyższych kwasów
tłuszczowych
-Span®
estry polioksyetylenosorbitanu i wyższych kwasów tłuszczowych
- polisorbat (Tween®)
estry PEG i wyższych kwasów tłuszczowych
- Myrj®
3. Etery
etery wyższych alkoholi tłuszczowych i
PEG
-Brij®
-Cremophor®
-Cetomakrogol® etery polioksyetyleno-polioksypropylenowe -Poloxamer®
Uwagi: trwałe w szerokim zakresie pH, niewrażliwe na działanie elektrolitów, nie dają niezgodności z tenzydami jonowymi.
AMFOTERYCZNE
Wzależności od pH stają się związkami kationowo lub anionowoczynnymi.
proteiny: żelatyna, kazeina o/w Uwagi: ze względu na zwiększanie lepkości żelatyna bywa zaliczana także do emulgatorów koloidalnych.
lecytyna o/w i w/o