Trzecim systemem prawnym było prawo obcych ludów (ius gentium), również tworzone przez pretorów. W okresie cesarstwa rzymskiego źródłem prawa stały się rozporządzenia (konstytucje) cesarskie oraz opinie najlepszych prawników rzymskich, mające moc wiążącą dla praktyki sądowej. Doprowadziły one prawo rzymskie do doskonałości. Za panowania (VI
w.)
(Corpus luris Civilis).
Nazwa ta była używana od XVI w. na określenie kodyfikacji justyniańskiej i nowel justyniańskich~2"1 początku VI w. Kodyfikacja justyniańska stanowi} zbiór prawa opracowany na podstawie przepisów poprzednich trzech kodeksów (teodozjańskiego, Gregoriusza, Hermogeniana) i uwzględniający pó: wydane Nowele Justyniana.