6854215006

•    blok s stanowią dwie pierwsze grupy oraz pierwiastek hel (z grupy 18.). Zewnętrzną powłokę elektronową stanowi orbital s zapełniony przez I lub 2 elektrony.

•    blok p - składa się z grup głównych od 13 do 18 (bez helu). Zewnętrzna powłoka składa się z orbitalu s (zapełnionego 2 elektronami) oraz orbitalu p (zawierającego od 1 do 6 elektronów).

•    blok d to grupy    poboczne od 3 do    12; zewnętrzna    powłoka    zawiera    orbital ns z (I łub 2

elektronami) oraz    orbital (n-l)d (wypełniony od    1 do 10 elektronami)

•    blok f - zawiera lantanowce i aktynowce (bez lantanu i aktynu); ostatnia powloką to orbital ns oraz (n-2)f zapełniony elektronami w ilości od 1 do 14.

Właściwości pierwiastków, a układ okresowy

Już wiesz, że każdy pierwiastek można opisać przy pomocy liczby atomowej (Z) - to główna wartość, która go definiuje. Poza tym, poszczególnym izotopom można przypisać konkretna wartość liczby masowej (A). Ale to nie wszystko, co powinieneś wiedzieć o pierwiastkach. Poza tymi wartościami, każdy element układu okresowego posiada własną(y):

•    elektroujemność,

•    energię jonizacji,

•    promień atomowy,

•    powinowactwo elektronow e,

•    liczbę powłok elektronowych,

•    ładunek jądra.

To łącznie 8 informacji na temat każdego pierwiastka (a w momencie, kiedy to piszę jesteśmy pewni istnienia 118!) - czy trzeba to wszystko wykuć na pamięć? Jak sobie dać z tym radę? I teraz się dowiesz, na czym polega prawdziwy fenomen prawa okresowości i tablicy Mendelejewa. Otóż, pierwiastki są ułożone w układzie w taki sposób, żc poruszając się po okresach i gmpach jak figury po szachownicy obserwujemy ciągłą i kierunkową zmianę poszczególnych wartości, a na maturze to jest najważniejszą informacją. Nie musimy znać dokładnej wartości energii jonizacji tlenu, ale grunt że wiemy, że jest ona większa od wartości energii jonizacji dla wapnia. Ale na czym to dokładnie polega? Przyjrzyj się ilustracji poniżej, a myślę że zrozumiesz to bez żadnej pomocy. Grot strzałek określa kierunek wzrostu wartości.

^- 2 -

1

Cechy pierwiastków, a układ okresowy

3

-    liczba powłok: 1

-    liczba masowa: 1 i 4

-    liczba atomowa: 1 i 4

-    liczba elektronów: 1 i 4

-    elektroujemność: 3 i 4

-    powinowactwa elektronowe: 3 i 4

-    ładunek jądra: 1 i 4

-    energia jonizacji: 3 i 4

-    promień atomu: 1 i 2

- 4 -►

Definicje oraz opis poszczególnych cech pierwiastków znajdziesz w kolejnym temacie.

25