plik


ÿþTeoria stosunków midzynarodowych wykBad 1 (24.10.2009) stosunki midzynarodowe to transgraniczne interakcje podmiotów stosunków midzynarodowych w poliarchicznym [rodowisku policentrycznym. Transgraniczny  element przekraczania granic, interakcja  dziaBanie wzajemne, podmioty stosunków midzynarodowych  przede wszystkim paDstwa i organizacje midzynarodowe, poliarchiczne [rodowisko  [wiat gdzie nie ma wBadzy ogólno[wiatowej, paDstwo ma suwerenno[. Policentrycznym  paDstwo najwa|niejszym podmiotem stosunków midzynarodowych. Stosunki midzynarodowe s przedmiotem nauki. Zadania nauki: w nauce najwa|niejsza jest okre[lona metodologia (dzisiaj w nauce o sm króluje pozytywizm). SzkoBy pozytywistyczne: " metoda indukcyjna  obserwujemy rzeczywisto[ ; na podstawie ilo[ci badaD zaobserwowanych zjawisk okre[lamy wniosek. " Metoda dedukcyjna  jej ojcem jest Popper. Wykorzystujemy obserwacje budujc hipotez w oparciu o teori naukow i weryfikujemy. Albo mo|emy co[ sklasyfikowa albo nie. " Thomas Khun krytykuje w/w teorie, jest twórc tzw. przewrotu kopernikanskiego, gdzie zasadnicz rol odgrywa paradygmat.. " Imre Lakatos twierdziB, |e teorie konkuruj wzgldem siebie. Istnieje najwicej zwolenników tej metody. Rola teorii naukowych: Paradygmat  to matryca dyscypliny. Wspólny jzyk, warto[ci, pojcie, zbiór twierdzeD. To zamknity [wiat wg Khuna. Teoria  spójny system pojciowy, opisujcy okre[lona dziedzin; system poj, definicji, aksjomatów, twierdzeD oraz ustalonych relacji. Maj charakter uniwersalny. SzkoBa  ogranicza si do pewnego obszaru. Paradygmat  teoria = ró|nica zakresu. Nauka speBnia 3 funkcje: " opisuje zjawiska, " wyja[nia " prognozuje. Ustalanie prawdy naukowej poprzez obserwacj i eksperymenty oraz systematyczne ujcie w opis. Prawda naukowa  to taki rodzaj prawdy, który speBnia zasady racjonalno[ci czyli musi by intersubiektywnie komunikowana. Intersubiektywnie  zrozumiaBa dla wicej ni| 1 czBowieka. Mocna zasada racjonalno[ci  stopieD uznania okre[lonego twierdzenia powinien odpowiada stopniowi jego uzasadnienia. Dogmatyzm  trzymanie si okre[lonych zaBo|eD. Opis jest efektem obserwacji lub eksperymentu. Prócz opisu wyja[nianie przyczynowe  odpowiadanie na pytanie dlaczego ? Prognoza  wykorzystujc teorie naukowe próbujemy przewidzie i uzasadni nasze przypuszczenia metod jako[ciow lub ilo[ciow. Teoria stosunków midzynarodowych Prof. KukuBka zapocztkowaB w Polsce dyscyplin teorii stosunków midzynarodowych. Wyró|niaB: " wielkie koncepcje  spoBeczno[ midzynarodowa " czstkowe koncepcje  odnosi si do mniejszych fragmentów. Prof. Ao[-Nowak: " realizm strukturalny " liberalizm " globalizm uto|samiany z marksizmem. Prof. Zyblikiewicz: " (neo)realizm " pluralizm " strukturalizm Czaputowicz: " realizm " liberalizm " globalizm. Podmioty sm  paDstwo; wg prof. Góralczyka nie zostaBy ujte mechanizmy, które pozwalaByby w sposób automatyczny uzna podmioty za paDstwo. Atrybutami paDstwa : okreslone terytorium, staBa ludno[, efektywna wBadza. O tym czy podmioty staj si podmiotami stosunków midzynarodowych decyduje polityka. PaDstwa upadBe  te, które straciBy kontrol nad swoim terytorium, gdzie nastpiBa erozja wBadzy publicznej. PaDstwo niezdolne do zapewnienia usBug publicznych. PaDstwo zbójeckie  np. Iran, Korea PBd Organizacje midzynarodowe - rzdowe, pozarzdowe, powszechne jak i uniwersalne, regionalne czy wyspecjalizowane. Organizacje które peBni funkcje regulacyjne, kontrole i operacyjne. PaDstwo rzdzi si zasadami racji stanu, wg prof. Pietrasia to historycznie zmienny system podstawowych, zewntrznych i wewntrznych interesów paDstwa realizowanych w sposób bezkompromisowy. Cele polityki zagranicznej to bezpieczeDstwo; wypBywaj one z racji stanu. Klasyfikacja celów polityki zagranicznej wg KukuBki: " zapewnienie bezpieczeDstwa paDstwa, " wzrost jego siBy, " wzrost pozycji midzynarodowej. Zrodki polityki zagranicznej : a) dyplomatyczne b) niedyplomatyczne ad a) rozmaite formy aktywno[ci politycznej paDstwa, bilateralne i multilateralne (np. konferencje, organizacje) Formy aktywno[ci politycznej: negocjacje, mediacje, misje dyplomatyczne, dyplomacja konferencyjna. Ad b) [rodki ekonomiczne (pozytywne i negatywne) wojskowe psychospoBeczne spoBeczne Metoda to dobranie odpowiednich [rodków, wybór okre[lonego sposobu postpowania. Wyró|niamy: pozytywne  pomoc gospodarcza dla krajów III [wiata negatywne  wymuszanie, odstraszanie, u|ycie siBy POWER  siBa, potga, wBadza Aron uto|samiaB to pojcie z potg, rozró|niaB tym samym potg i siB. Mearsheimer uwa|aB, ze siBa ukryta to siBa potencjalna. Wi|e si z bogactwem. Power mo|na rozumie jako mocarstwo, siB militarn. Prof. Zyblikiewicz uwa|a |e to wBadza. Funkcja matematyczna, która okre[la siB paDstwa  metoda ilo[ciowo  jako[ciowa: PS - siBa K  masa krytyczna E  siBa ekonomiczna M  zdolno[ci militarne S  cele strategiczne W  wola narodowa PS=(K+E+M) * (S+W) Mocarstwo  termin odnoszcy si do paDstw o najwikszej potdze, których dominacja w systemie midzynarodowym jest niepodwa|alna. Wg Arona  zdolno[ jednostki politycznej do narzucania swojej woli innym paDstwom. Wg Pisingera w ka|dym wieku pojawia si paDstwo dominujce. Kennedy uwa|a, ze to co[ co nie jest staBe w czasie, gdy| potga paDstwa si zmienia. ROLA I POZYCJA PACSTWA W STOSUNKACH MIDZYNARODOWYCH Wg Pietrasia pozycja to co[ co istnieje obiektywnie. Okre[lenie pozycji odbywa si dziki okre[lonym wskaznikom, np. ekonomicznym. Rola za[ to poBczenie czynników obiektywnych z [wiadomo[ciowymi. Rola midzynarodowa jest spójnym systemem wybranych przez paDstwo dziaBaD w stosunkach midzynarodowych. Tak rozumiana rola jest funkcj nacisków zewntrznych i wewntrznych, a tak|e osignitej przez paDstwo pozycji midzynarodowej. Narzucona rola midzynarodowa  okre[lona przez systemy midzynarodowe i struktury wewntrzpaDstwowe. To interpretacja dokonywana przez dane paDstwo. Rolami zajmowaB si Ralf Holstin (?) wyró|niB on nastpujce role: " role przywódcy regionalnego, " rol wiernego sojusznika Teoria stosunków midzynarodowych zaczBa si tworzy po I WZ. Jednak|e rozwa|ania teoretyczne byBy czynione du|o wcze[niej: PrzeBom VI/V w .p.n.e. SUN ZI  Sztuka wojny "  Aby uniknc tego co silne trzeba uderzy w to co sBabe "  CzBowiek bez strategii który lekcewa|y przeciwnika nieuchronnie skoDczy jako jeniec "  Zwab wroga nadziej korzy[ci i pokonaj go przez zaskoczenie To metody analizowania i budowania strategii. Proces analizy strategicznej przebiegaB od: " pomiaru " zdolno[ci dziaBania, " kalkulacji, " oceny  wnioski koDcowe. Tukidydes  wojna peloponeska; pisaBa o takich kategoriach stosunków midzynarodowych które stosujemy do dzisiaj: równowaga siB, sojusz. Ibn Chaldun  zwracaB uwag na uwarunkowania klimatyczne, zwizek dwoch poj paDstwa i suwerenno[ci. Machiavelli  uwa|aB, ze pojcia etyczne nie maja miejsca w polityce. Etyka jest dla prywatnych jednostek. StanisBaw ze Skalbmierza -  Wojna sprawiedliwa . PaweB WBodkowic -  o wBadzy papie|a i cesarza nad niewiernymi ; od niego rozpoczBo si w PL prawo midzynarodowe. Hobbes autor  Lewiatana . Uwa|aB, ze paDstwa to zBa konieczne, czBowiek obawia si [mierci dlatego wraz z innymi wymy[liB paDstwo w celu zapewnienia sobie bezpieczeDstwa. Wg niego nie jest konieczne powoBanie super paDstwa. Stosunki midzypaDstwowe pozostaj w [wiecie anarchicznym. Jej efektem s wojny, które s nieuniknione. Rousseau  twórca  umowy spoBecznej , krytykowaB kolonializm; polemizowaB z koncepcjami federacji paDstw. Konflikty wynikaj ze wspóBzale|no[ci midzy paDstwami. Niezbdna jest równowaga sil. Czasem trzeba posBu|y si wojn. Kant, autorem dzieBa  o wiecznym pokoju , wg niego prawo i rozum mog zaprowadzi Bad na [wiecie. Moralno[ pochodzi ze stanowienia prawa. Idea wiecznego pokoju: " odrzucenie tajnych traktatów, " przestrzeganie równo[ci wszystkich paDstw, " likwidacja staBych armii, " wyeliminowanie kredytów i po|yczek finansujcych wojny, " odrzucenie prawa do interwencji. Aad pokojowy wymaga : " konstytucji, " rozum i prawo to naturalny gwarant pokoju, " paDstwa nale|y poBczy w stowarzyszenia lub woln konfederacje. Kant odrzucaB ide super paDstwa. Von Clausewitz  autor dzieBa  o wojnie - wojna jest jedynie kontynuacj polityki innymi [rodkami. ZajmowaB si strategi. Wg niego strategia  to zespóB czynników moralnych, fizycznych, matematycznych, geograficznych, statystycznych. 1919r. stosunki midzynarodowe pojawiBy si jako dyscyplina naukowa. 1923  podobna katedra 1930  Oxford PowstaBy centra badawcze. W 1920 roku powstaB królewski instytut spraw midzynarodowych, twórcami tego instytutu byli praktycy. W 1921r. Powstaje Rada ds. zagranicznych. W 1923 powstaje Instytut Polityki Zagranicznej w Hamburgu. W tym samym roku Instytut Wy|szych Studiów Midzynarodowych w Pary|u. Pojawiaj si pierwsze formy wspóBpracy midzynarodowej. Dorossel  sm obejmuj polityk zagraniczn paDstwa oraz caBo[ zjawisk wychodzcych poza granice paDstwa i obejmujcych |ycie [wiatowe. Maj charakter transgraniczny. 1945 r. powstaje w Pary|u Francuski Instytut Polemologii ( perspektywa badawcza w sm zajmujca si badaniem wojny). 1958 powstaje Brytyjski Komitet Teorii SM, nastpuje instytucjonalizacja szkoBy teorii sm. 1934 Midzynarodowa Konferencja Studiów Midzynarodowych we Lwowie. Wnioski z konferencji: nauczanie sm powinno obejmowa kilka nauk, które mog tworzy wspóln grup tj: historia, ekonomia, demografia, psychologia spoBeczna, prawo midzynarodowe, polityk midzynarodow, polityk wewntrzn, opini publiczn i etyk. Przedstawiciele lwowskiej szkoBy: " Ludwik Ehrlich  autor pierwszego podrcznika w PL  wstp do sm " StanisBaw Hubert  zarys rozwoju nowoczesnej spoBeczno[ci midzynarodowej " CzesBaw Nanke  historia dyplomacji " Karol Bertoni  praktyka dyplomatyczna i konsularna Po 1919 r. na zachodzie instytucjonalny rozwój sm i rozwój teorii sm. Wówczas tworzy si paradygmat liberalny. Wilson odrzuciB autokracj, militaryzm, tajn dyplomacj, polityk równowagi siB. ZaproponowaB nowy Bad oparty na idei bezpieczeDstwa zbiorowego (pisaB o niej Kant), zapewni je miaBa Liga Narodów. Aad midzynarodowy od 1648 r. - Bad westfalski  to Bad paDstw narodowych oparty na równowadze siB zburzony przez rewolucj francusk. Kongres wiedeDski 1814-1815 próba instytucjonalizacji sm przez stworzenie wiecznego przymierza. Ideali[ci w sm uwa|ali, |e oparcie Badu [wiatowego na demokracji i wolnym handlu jest wystarczajcym do zapewnienia pokoju na [wiecie. Ideali[ci narzucili teleologiczny charakter sm. Teleologiczny  celowo[ciowy, zakBadamy sobie cel, postulat normatywny, czyli postulat jak powinno by. Dikinson autor  przyczyny wojen midzynarodowych pisaB, ze celem jest upowszechnianie wiedzy o faktach dotyczcych sm i wpaja midzynarodowy raczej ni| nacjonalistyczny sposób ich traktowania. Jako |e [wiat nie mo|e by uleczony przez rzdy i klasy rzdzce mo|e by ocalony przez stworzenie w[ród ludów [wiata takiej opinii publicznej, której nie bdzie mo|na ogBupi poprzez faBszywe przedstawianie bdz poprowadzi w faBszywym kierunku z pomoc namitno[ci. Angell'a (brytyjski politolog i ekonomista)OtrzymaB Nobla za  wspaniaB iluzj w której dowodziB, |e wspólne interesy ekonomiczne tworz wojn daremn. Willkie -  One world ( Optymizm ) Prof. Zyblikiewicz : midzynarodowa moralno[, midzynarodowy sposób my[lenia, midzynarodowe prawo gBoszono bardzo usilnie. Hans Morgenthau w 1948r. NapisaB  Polityk midzy narodami , jego koncepcja to: " sm rzdz obiektywne prawa " politycy my[l i dziaBaj u|ywajc pojcia interesu, który rozumiej jako power, " za najwa|niejszy cel uznaje si prze|ycie paDstwa, " przetrwanie to cel minimalny, po jego osigniciu mo|na d|y do innych celów, " uniwersalne zasady moralne nie mog by stosowane w abstrakcyjnym znaczeniu  lecz musz by przefiltrowane konkretnymi okoliczno[ciami czasu i miejsca . Moralno[ paDstw ró|ni si od moralno[ci jednostek. Liczy si skutek nie motywacja. " Nie mo|na uto|samia moralnych roszczeD konkretnego narodu z moralnymi prawami, które rzdz universum, " autonomia sfery polityki. Polityk nale|y ocenia jedynie poprzez kryterium polityczne. Polityka rzdzi si pojciem interesu, nie powinna by oceniana w kategoriach estetycznych. SM rzdz obiektywne prawa. Najwa|niejsze by paDstwo przetrwaBo.

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Remont abasady USA w Iraku pochłonie 130 mln dolarów (24 10 2009)
Fizyka wykład 3 13 10 2009
Geo fiz wykład 24 10 2012
0214 13 10 2009, wykład nr 14 , Układ pokarmowy, cześć II Paul Esz
0210 06 05 2009, wykład nr 10 , Tkanka łączna właściwa Paul Esz
Crocker Zbyt szybkie wycofanie oddziałów z Iraku to błąd (24 01 2009)
24 10 qba gk
Wyklad 24
III wykład 20 10 14 NAUKA ADM
Wyklad LiczbyZmienne 10 08
Analiza Wykład 3 (21 10 10)
wykład 3 27 10 12

więcej podobnych podstron