plik


ÿþZbrodnicza dziaBalno[ Grupy "D" MSW i jej funkcjonariusze (dossier) Grupa "D" byBa samodzieln jednostk w Departamencie IV Ministerstwa Spraw Wewntrznych, wyodrbnion w latach siedemdziesitych. Jej istnienie zostaBo objte tajemnic nawet dla innych funkcjonariuszy SB, dziaBania byBy nielegalne nawet z punktu widzenia prawa obowizujcego w PRL, a jej czBonkowie nie prowadzili |adnej szczegóBowej dokumentacji podejmowanych akcji. WBa[nie z dziaBalno[ci tej grupy historycy wi| najwiksze akty terroru wobec Ko[cioBa, wBcznie z zabójstwem ks. Jerzego PopieBuszki i innych ksi|y. Cho od upadku komunizmu minBo ju| 17 lat zbrodnicza dziaBalno[ Grupy "D" nie zostaBa wyja[niona, a jej czBonkowie osdzeni, cho ich nazwiska pojawiaj si publicznie, np. przy okazji lustracji duchownych. Prób ujawnienia zbrodniczej dziaBalno[ SB podjto zaraz po wyborach 4 czerwca 1989 r. Ju| 17 sierpnia 1989 r. Sejm powoBaB Komisj Nadzwyczajn do spraw Zbadania DziaBaD Ministerstwa Spraw Wewntrznych, na jej czele stanB Jan Maria Rokita. Komisja ta nie miaBa jednak uprawnieD [ledczych, nie mogBa gromadzi dowodów, które potem mogBy zosta wykorzystane w procesie karnym, a zeznajcy przed ni [wiadkowie nie ponosili odpowiedzialno[ci karnej. CzBonkowie komisji nie mieli te| peBnego dostpu do dokumentów MSW. Pomimo tych trudno[ci 26 wrze[nia 1991 r. komisja przedBo|yBa Sejmowi sprawozdanie ze swej dziaBalno[ci, tzw. Raport Rokity. Cz[ IV tego dokumentu po[wicona jest niewyja[nionym zgonom ksi|y. W trakcie prac komisji poseB Rokita zwróciB si do ministra spraw wewntrznych o powoBanie specjalnej, wewntrzresortowej jednostki, która ustaliBaby nazwiska pracowników byBego Departamentu IV MSW, mogcych posiada wiedze na temat dziaBaD operacyjnych wobec Ko[cioBa. Jednostka ta przekazaBa komisji sejmowej w lutym 1991 r. raport o dziaBalno[ci Grupy "D", jednoznacznie wskazujcy, |e grupa ta prowadziBa w stosunku do ksi|y dziaBalno[ przestpcz. 1 Dokument ten, noszcy tytuB: "Informacja o dziaBalno[ci komórek "D" pionu IV byBej SBu|by BezpieczeDstwa", w wersji skróconej zostaB wBczony do cz[ci IV "Raportu Rokity". CaBo[ "Informacji..." utajniB ówczesny minister spraw wewntrznych Henryk Majewski. Wersja skrócona "Informacji..." wraz z caBym "Raportem Rokity" jest dostpna w archiwum Sejmu. W 1999 r. doszBo do odtajnienia caBego "Raportu Rokity", "Informacj..." w wersji rozszerzonej, zawierajc m.in. nazwiska funkcjonariuszy Grupy "D" w centrali i komórek "D" w terenie oraz opis ich dziaBalno[ci, opublikowaB Instytut Pamici Narodowej w Biuletynie ze stycznia 2003 r. Dane o dziaBalno[ci i nazwiska publikowane w tym opracowaniu pochodz wBa[nie z wersji "Informacji..." opublikowanej w Biuletynie IPN. Powstanie Samodzieln Grup "D" w ramach Departamentu IV MSW powoBaB 19 listopada 1973 r. minister spraw wewntrznych StanisBaw Kowalczyk. PodlegaBa bezpo[rednio dyrektorowi Departamentu IV, jej zadaniem byBo koordynowanie i organizowanie dziaBaD dezintegracyjnych wobec Ko[cioBa na szczeblu centralnym. Pocztkowo liczyBa 5 osób, a jej pierwszym szefem i twórc byB pBk. Konrad Straszewski, ówczesny dyrektor Departamentu IV. Ze wzgldu na rozszerzenie dziaBalno[ci dezintegracyjnej w 1977 r. zostaBa ona przeksztaBcona w osobny WydziaB VI Departamentu MSW. W miar rozszerzania zakresu dziaBaD zwikszaB si tak|e stan liczebny Grupy "D" i pracowników zaanga|owanych w dziaBalno[ dezintegracyjn. W 1977 r. K. Straszewski wnioskowaB o zwikszenie dla 20 województw etatów w WydziaBach IV z uwagi "na potrzeb podjcia na szersz skal aktywnych i kompleksowych przedsiwzi specjalnych majcych na celu ograniczenie i likwidacj politycznie negatywnych dziaBaD kleru w duszpasterstwie akademickim oraz rozwijajcym si ruchu oazowym". Wnioski te musiaBy by rozpatrywane pozytywnie, bowiem ju| w marcu 1980 r. dziaBalno[ "D" byBa prowadzona caBej Polsce, poza Warszaw na pewno w Czstochowie, Katowicach, Lesznie, Opolu, OstroBce, Przemy[lu, PBocku, Rzeszowie, WaBbrzychu oraz Krakowie. Po zabójstwie ks. Jerzego PopieBuszki w 1984 r. zmieniono nazw WydziaBu VI Departamentu MSW na WydziaB Studiów i Analiz. Jak czytamy w "Informacji...": "Zmiany organizacyjne pionu IV wizaBy si ze spraw zabójstwa ks. J. PopieBuszki. Na podstawie rozmów z byBymi pracownikami Departamentu IV MSW mo|na wnosi, |e zmiany te miaBy na celu "ZAMAZANIE" poprzedniej struktury i utrudnienie ewentualnych badaD dziaBalno[ci tego pionu". Oczywi[cie WydziaB Studiów i Analiz prowadziB dokBadnie tak sam dziaBalno[ jak Grupa "D". Zadania i metody 2 Cho wikszo[ materiaBów operacyjnych SB dotyczcych dziaBalno[ci caBego pionu IV zostaBo zniszczonych, jednak autorom "Informacji..." udaBo si ustali jego gBówne cele i zadania na podstawie zachowanych dokumentów, a tak|e rozmów i przesBuchaD [wiadków w ramach toczcych si na pocztku lat 90. postpowaD przygotowawczych. W pierwszym okresie do 1980 r. Grupa "D" podejmowaBa przede wszystkim zadania dezintegracyjne i dezinformacyjne, majce na celu osBabienie Ko[cioBa od wewntrz. RealizowaBa tak|e zadania o charakterze przestpczym, których liczba wzrastaBa od pocztku lat 80., osigajc apogeum w pazdzierniku 1984 r. Po zabójstwie ks. PopieBuszki nastapiBo wyhamowanie dziaBaD "D", a wszelkie plany tego typu przedsiwzi zostaBy zniszczone. WedBug "Informacji..." w[ród zadaD realizowanych przez komórki "D" MSW mo|na wyró|ni m.in. pogBbianie tendencji od[rodkowych w[ród duchowieDstwa; osBabienie autorytetu czoBowych przedstawicieli hierarchii; inspirowanie ksi|y i wiernych do pisania listów o tre[ci po|danej przez wBadze; wysyBanie anonimowych listów oraz wykorzystanie spreparowanych informacji do osigania zaBo|onych celów; a tak|e rozpowszechnianie w[ród kleru i aktywu dziaBaczy [wieckich wiadomo[ci spreparowanych celem wywoBania fali krytyki pracy Episkopatu. Ponadto komórki "D" wykorzystywaBy osoby wystpujce ze stanu kapBaDskiego i seminariów duchownych do kompromitowania stosunków panujcych w Ko[ciele. OpracowywaBy te| pisma i rysunki szkalujce ksi|y i inne osoby z nimi zwizane. Wa|n cz[ci dziaBalno[ci "D" byBo inspirowanie i pogBbianie ró|nic oraz konfliktów midzy zakonami, a tak|e tworzenie kontrolowanych przez siebie grup kontestacyjnych. Wreszcie komórki "D" tworzyBy grupy przestpcze, dziaBajce np. w czasie trwania pielgrzymek, dokonujce pobi, zniszczeD, czy odurzeD [rodkami narkotycznymi. Do najczstszych metod dziaBaD dezintegracyjnych jakie stosowaBy komórki "D" mo|na zaliczy: anonimy szkalujce osoby ze [rodowiska ko[cielnego, podsycanie antagonizmów za po[rednictwem tajnych wspóBpracowników, publikacje specjalnych pism kontrolowanych przez MSW, np. "Ancora", "Nowa Droga" czy "Forum Katolików", kolporta| ulotek, plakatów itp., czy faBszowanie materiaBów pamitnikarskich w celu szkalowania osób w nich wystpujcych. Do dziaBaD specjalnych nale|aBy: pobicia, uszkodzenia mienia, uprowadzenia, grozby, odurzenia, napady na mieszkania i podpalenia. Autorzy "Informacji..." nie znalezli dowodów na przypadki zabójstw, jednak obecnie historycy zgodnie przypisuj Grupie "D" i terenowym komórkom "D" zamordowani nie tylko ks. PopieBuszki, ale tak|e wiele innych kapBanów np. Stefana Niedzielaka czy Sylwestra Zycha. DziaBalno[ 3 Trudno[ w odkryciu prawdy o zbrodniczej dziaBalno[ci Grupy "D" i postawieniu przed sdem jej czBonków wynika ze sposobu jej funkcjonowania. DziaBania dezintegracyjne prowadzono z zachowaniem szczególnej konspiracji. Polecenia dotyczce konkretnych akcji wydawaB bezpo[rednio dyrektor Departamentu IV. Sprawy operacyjne realizowano nie prowadzc dokumentacji przewidzianej przepisami obowizujcymi w resorcie spraw wewntrznych. Cho Grupa "D" miaBa opracowany odrbny system dokumentacji operacyjnej, po realizacji zadania zebranych materiaBów nie archiwizowano, lecz ulegaBy one zniszczeniu. W latach 70. WydziaB I Departamentu IV MSW prowadziB szeroko zakrojone dziaBania dezintegrujce wobec kard. Stefana WyszyDskiego. PolegaBy one na celowym obni|aniu autorytetu Prymasa Polski w spoBeczeDstwie oraz w[ród hierarchii Ko[cioBa rzymskokatolickiego. W tym celu wykorzystywano np. wszelkie konflikty na styku Prymas-Episkopat, Prymas-biskupi, czy Prymas-Watykan. Z uwagi na wiek kard. WyszyDskiego czBonkowie Grupy "D" próbowali doprowadzi do "walki" o sukcesj prymasowsk. Np. zaplanowali wydrukowanie w jednym z poczytnych tygodników ("Polityka" lub "Perspektywy") spreparowanego artykuBu-wywiadu z byBym ksidzem, w którym miaB on zdyskredytowa postaw Prymasa i Episkopatu w spoBeczeDstwie. Projekt artykuBu zostaB zatwierdzony przez twórc Grupy "D" K. Straszewskiego. DziaBania "D" miaBy tak|e na celu osBabienie pozycji kard. Karola WojtyBy. PodejmowaBy je WydziaBy I i VI Departamentu IV oraz WydziaB IV KW MO w Krakowie. Pracownicy tych jednostek m.in. próbowali dyskredytowa kard. WojtyB w oczach ksi|y za po[rednictwem tajnych wspóBpracowników, rozpowszechniajc nieprawdziw informacj, |e kupiB on doktorat przebywajc przez pewien czas na Zachodzie. Gdy kard. WojtyBa zostaB Papie|em, szukano dotarcia do krgu jego przyjacióB i znajomych, aby doprowadzi do "wypracowania" sytuacji, która pozwoliBaby w jaki[ sposób skompromitowa go w oczach spoBeczeDstwa polskiego i caBego [wiata. Taki byB cel spreparowanych przez Departament IV "Pamitników" Ireny Kinaszewskiej - osoby przez wiele lat blisko zwizanej z kard. WojtyB, która bdc sekretark "Tygodnika Powszechnego" nagrywaBa i dokumentowaBa wszystkie jego publiczne wystpienia. Grupa "D" "opracowaBa" pamitnik kobiety z wiadomo[ciami, które miaBy by kompromitujce dla Jana PawBa II. SB zaplanowaBa podrzucenie pamitnika do mieszkania asystenta ko[cielnego "Tygodnika Powszechnego" ks. Andrzeja Bardeckiego. Pózniej podczas rewizji przeprowadzonej w tym mieszkaniu pamitnik miaB by "znaleziony" i zarekwirowany w celu opublikowania lub innego wykorzystania operacyjnego. Przebieg prowokacji byB nastpujcy. 2 lutego 1983 r. do mieszkania ks. Andrzeja Bardeckiego przyszBy dwie funkcjonariuszki SB - Barbara Borowiec i Barbara SzydBowska, które przedstawiBy si jako dziaBaczki charytatywne i pozostawiBy paczk |ywno[ciow. Jedna z nich zajBa rozmow gospodyni ksidza, a druga podrzuciBa spreparowany pamitnik. Jednak akcja nie powiodBa si, nie doszBo do rewizji i odnalezieniem pamitników. Powód byB 4 prozaiczny, po podrzuceniu pamitników czBonek Grupy "D" Grzegorz Piotrowski, pózniejszy zabójca ks. PopieBuszki, wraz z obiema funkcjonariuszkami udaB si na mocno zakrapian alkoholem kolacj, a potem wsiadB do sBu|bowego samochodu i rozbiB si na najbli|szym sBupie. Wobec rozgBosu, jaki ta sprawa uzyskaBa, szefostwo Departamentu IV lub kierownictwo MSW zdecydowaBo o przerwaniu caBej akcji. PrzykBadem dziaBalno[ci dezintegrujcej [rodowisko Ko[cioBa byBy ingerencje Grupy "D" w dziaBalno[ zakonu oblatów. Podjto je w 1981 r. w zwizku ze zbli|ajc si kapituB prowincjonaln tego zgromadzenia, na której miano wybra nowego prowincjaBa. Aby doprowadzi do wyboru przeBo|onego po|danego przez wBadze paDstwowe opracowano "Plan czynno[ci operacyjnych...", w jego ramach m.in. sporzdzono listy- anonimy, które wysBano do kard. WyszyDskiego, aktualnego prowincjaBa i generaBa zakonu. Akcja doprowadziBa do wyboru kandydata wytypowanego przez SBu|b BezpieczeDstwa. Innym obszarem, na którym prowadzono dziaBania "D" byBy pielgrzymki do Czstochowy. Oprócz pracowników WydziaBów IV MSW z poszczególnych jednostek terenowych dziaBaBa wokóB pielgrzymki tak|e specjalna grupa z Departamentu IV MSW oraz niektórych pracowników WydziaBów IV z terenu, która podejmowaBa dziaBania przestpcze. Np. w 1978 r. specjalnymi [rodkami odurzyli oni kilku pielgrzymów. Dezorganizowali tak|e transport, m.in. poprzez przebijanie opon samochodów. SB-ecy kradli tak|e pielgrzymom dowody osobiste, zanieczyszczali im [piwory, rozpowszechniali pornografi, czy zatruwali pojemniki z napojami. W sierpniu 1982 r. na polecenie Dyrektora Departamentu MSW Zenona PBatka, kierujcy dziaBaniami specjalnymi Janusz Dró|d|, zorganizowaB przestpcz grup dokonujc w Czstochowie pobi i zniszczeD. Po zakoDczeniu realizacji zadaD specjalnych z grup Janusza Dró|d|a spotkaB si Z. PBatek, który dzikowaB za dobrze wykonane zlecenia. DzieBem Grupy "D" byBo tak|e pobicie doktoranta Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Janusza Krupskiego. ByB on jednym z zaBo|ycieli i redaktorów, wydawanego na terenie Lublina w okresie stanu wojennego, kwartalnika opozycyjnego o nazwie "Spotkania". 21 stycznia 1983 r. na schodach przed PaBacem Kultury i Nauki w Warszawie zostaB on zatrzymany przez 3 m|czyzn, w[ród których jednego rozpoznaB jako znanego mu z Lublina pracownika SBu|by BezpieczeDstwa. Nastpnie zostaB wywieziony samochodem poza Warszaw do Puszczy Kampinoskiej, w pobli|e miejscowo[ci Truskaw, gdzie kazano mu si rozebra i poBo|y na ziemi. Le|cego Janusza Krupskiego i jego odzie| oblano pBynem |rco-cuchncym i pozostawiono w lesie. W wyniku oblania J. Krupski doznaB oparz I i II stopnia. Z ramienia Departamentu IV MSW rozpracowywaniem J. Krupskiego zajmowaB si WydziaB VI, a konkretnie Grzegorz Piotowski i Bohdan KuliDski. Aktywnie z nimi wspóBpracowaBa Hanna Borucka, która stwierdziBa, |e porwaniem kierowaB Bohdan 5 KuliDski, a bezpo[rednimi wykonawcami byli Grzegorz Piotrowski, Waldemar PeBka oraz Ryszard Skokowski. W ramach realizacji dziaBaD "D" pracownicy pionu IV SB w centrali i w terenie zajmowali si te| pisaniem listów, których tre[ miaBa modyfikowa zachowania i pogldy ksi|y oraz wiernych. Np. na polecenie kierownictwa Departamentu IV MSW niektórzy pracownicy WydziaBu VI napisali okoBo 20 listów solidaryzujcych si z tre[ci artykuBu pt. "Czerwona Rzodkiewka", szkalujcych ks. Henryka Jankowskiego z GdaDska i jego rodzin. ArtykuB ten zostaB napisany z inspiracji KC PZPR i ukazaB si w poBowie 1983 r. w "GBosie Wybrze|a". Nastpnie zostaB przedrukowany przez inne wydawnictwa prasowe m.in. przez "Express Wieczorny". W celu pobudzenia i podtrzymania ruchu kontestatorskiego w Bonie Ko[cioBa rzymskokatolickiego rozszerzono na caBy kraj zasig pisma pt. "Ancora", zwizanego z istnieniem "polskiego centrum odnowy soborowej", a w rzeczywisto[ci redagowanego pod [cisB kontrol Departamentu IV. Pismo to miaBo przyczyni si do tworzenia kontestatorskich grup terenowych i wytwarzania fermentu w Ko[ciele rzymskokatolickim. Apogeum dziaBalno[ci "D" wobec Ko[cioBa byB pocztek lat 80., a szczególnie okres Solidarno[ci. Wprowadzenie stanu wojennego przyniosBo nasilenie najbardziej ofensywnych metod operacyjnych wobec Ko[cioBa, m.in. podpalanie obiektów sakralnych, czy organizowanie napadów na ksi|y, a nawet zabójstwa. SB w sposób szczególny inwigilowaBo grup ok. 100 duchownych, których oceniBo jako najbardziej wrogo nastawionych do paDstwa. W[ród nich byB m.in. ks. Jerzy PopieBuszko, którego 19 pazdziernika 1984 r. zamordowali wBa[nie czBonkowie Grupy "D". W latach 1982-89 doszBo do 7 niewyja[nionych do dzi[ zabójstw kapBanów: wspomnianego ju| ks. PopieBuszki, a tak|e ks. Stefana Niedzielaka, ks. Sylwestra Zycha, ks. StanisBawa Suchowolca, ks. StanisBawa Palimki, ks. Antoniego Kija i ks. StanisBawa Kowalczyka. Zabójstwo ks. PopieBuszki nie osBabiBo antyko[cielnych dziaBaD sBu|b bezpieczeDstwa, wkrótce po nim minister spraw wewntrznych gen. CzesBaw Kiszczak wydaB zarzdzenie w sprawie zakresu dziaBaD departamentu IV MSW, które przewidywaBo kontynuowanie ofensywy operacyjnej wobec Ko[cioBa. DziaBalno[ ta byBa prowadzona niemal|e do ostatnich chwil PRL, jeszcze w 1988 r., w zwizku z obchodami 1000-lecia chrztu Rusi i Ukrainy, SB prowadziBa intensywn prac operacyjn w [rodowiskach Ko[cioBa greckokatolickiego, rzymskokatolickiego i prawosBawnego, a marcu 1989 r. planowaBa kolejne werbunki agentury w[ród Zwiadków Jehowy. Oddzielny podrozdziaB "Informacji..." stanowi raport o kontaktach funkcjonariuszy Departamentu IV MSW ze sBu|bami specjalnymi innych krajów. 6 Wynika z niego m.in., |e pracownicy Grupy "D" w okresie od 1971 do 1987 r. a| 25 razy oficjalnie wyje|d|ali do ZSRR, a pracownicy KGB go[cili w Departamencie IV MSW 4 razy. Szczególnie interesujce s wyjazdy twórcy Grupy "D" Konrada Straszewskiego, który w listopadzie 1975 r. pojechaB wraz z 3 wspóBpracownikami do Moskwy, w celu podpisania wspólnego planu przedsiwzi operacyjnych Zarzdu V KGB i Departamentu IV MSW w zakresie zwalczania Ko[cioBa rzymskokatolickiego oraz rozpracowywania Watykanu. Cho nie wiadomo dokBadnie na czym miaBy polega te dziaBania operacyjne, warto zwróci uwag, |e nasiliBy si one po wyborze K. WojtyBy na Papie|a. K. Straszewski byB np. w ZSRR w kwietniu 1980 r. By mo|e szczegóBy tych kontaktów ujawni [ledztwo w sprawie udziaBu sBu|b bezpieczeDstwa PRL w zamachu na Jana PawBa II, które wszczB pion [ledczy Instytutu Pamici Narodowej w Katowicach 12 czerwca 2006 r. Historyk Marek Lasota z krakowskiego oddziaBu Instytutu Pamici Narodowej, który zajmuje si m.in. dziaBaniami sBu|b bezpieczeDstwa PRL, a wic tak|e komórek "D", wobec Karola WojtyBy w rozmowie z KAI wyraziB opini, |e materiaB archiwalny znajdujcy si w IPN zawiera przesBanki wskazujce na zwizki midzy zamachem na Jana PawBa II z 13 maja 1981 r. a PRL-owskim Departamentem IV MSW i podlegBymi mu strukturami. UBEKISTAN Poni|ej zamieszczamy imienn list pracowników i wspóBpracowników Grupy "D" IV Departamentu Ministerstwa Spraw Wewntrznych Robert SzczepaDski Bogdan Karlicki Zbigniew Mi[ciorak Emil Stafiej Waldemar PeBka Piotr Grosman Bohdan KuliDski Hanna Borucka Janusz Dró|d| 7 Ryszard Skokowski Janusz Grzybowski Henryk MrowiDski Winicjusz Bucyk Jan Wróbel Waldemar Chmielewski Ryszard Kupisz Henryka Bogus-Zdunek Bo|ena Krzy|ewska WiesBawa CzerepiDska Beata Marszczek-Czeszak Adam BaraDski, JarosBaw WilczyDski Kazimierz Aleksanderek Barbara Borowiec Barbara SzydBowska Andrzej LipiDski Tadeusz SuBkowski Jerzy Gdek Józef Juszczyk Józef CzerwiDski Tadeusz CzerwiDski 8 WBadysBaw Tylek Andrzej Szwaja Marian Skraba Adam Wypasek Marek DybiDski Marek Gbka Tadeusz Rak Józef Dy[ko CzesBaw Le[kiewicz Tadeusz Grabowski Jerzy Birnbach Edmund Perek Jerzy Bojkowski Ryszard Suchojad Adam Cichopek StanisBaw Skrt Jdrzej Przybylik Leszek Hyla Edward Zegarowicz Marek Le[niak Leszek SiekaDski Jerzy Paliwoda 9 Andrzej Nowak Marek Senderowicz Marek Bielec Jerzy ZemeBka [oprac. BogumiB AoziDski, eKAI] 10

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Muzeum Zbrodni Komunizmu
Komunistyczni żydowscy zbrodniarze O R K A N
JĘZYK SZTUKI OBRAZ JAKO KOMUNIKAT
Komunikacja w świetle wymagań normy ISO 9001(1)
komunikacja wiz w reklamie
KOMUNIKACJA PODSTPSYCH WYK2
PO stosuje metody sowieckich zbrodniarzy
EKO VI Promocja jako proces komunikacji
komunikachapt5
Konwencja w sprawie zapobiegania i karania zbrodni ludobójstwa eng

więcej podobnych podstron