plik


ÿþMINISTERSTWO EDUKACJI NARODOWEJ Janusz Tokarski Wykonywanie prac monta|owych, pakowanie i magazynowanie wyrobów 311[32].Z5.03 Poradnik dla ucznia Wydawca Instytut Technologii Eksploatacji  PaDstwowy Instytut Badawczy Radom 2006  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego Recenzenci: dr in|. Waldemar SzymaDski mgr in|. Aukasz StyczyDski Opracowanie redakcyjne: mgr in|. Teresa Jaszczyk Konsultacja: mgr in|. Teresa Jaszczyk Poradnik stanowi obudow dydaktyczn programu jednostki moduBowej 311[32].Z5.03 Wykonywanie prac monta|owych, pakowanie i magazynowanie wyrobów zawartego w moduBowym programie nauczania dla zawodu technik technologii drewna. . Wydawca Instytut Technologii Eksploatacji  PaDstwowy Instytut Badawczy, Radom 2006  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 1 SPIS TREZCI 1. Wprowadzenie 4 2. Wymagania wstpne 6 3. Cele ksztaBcenia 7 4. MateriaB nauczania 8 4.1. Charakterystyka sposobów monta|u wyrobów 8 4.1.1. MateriaB nauczania 8 4.1.2. Pytania sprawdzajce 10 4.1.3. wiczenia 10 4.1.4. Sprawdzian postpów 11 4.2. Przebieg procesu monta|u z wykorzystaniem urzdzeD monta|owych 12 4.2.1. MateriaB nauczania 12 4.2.2. Pytania sprawdzajce 13 4.2.3. wiczenia 13 4.2.4. Sprawdzian postpów 14 4.3. Tolerancja i pasowanie elementów staBych i ruchomych w wyrobie 15 4.3.1 MateriaB nauczania 15 4.3.2 Pytania sprawdzajce 19 4.3.3 wiczenia 19 4.3.4 Sprawdzian postpów 20 4.4. Ocena jako[ci wyrobów 21 4.4.1. MateriaB nauczania 21 4.4.2. Pytania sprawdzajce 23 4.4.3. wiczenia 23 4.4.4. Sprawdzian postpów 24 4.5. Okuwanie, montowanie i obsBuga zmechanizowanych urzdzeD monta|owych stosowanych przy monta|u mebli rozbieralnych i nierozbieralnych 25 4.5.1. MateriaB nauczania 25 4.5.2. Pytania sprawdzajce 32 4.5.3. wiczenia 32 4.5.4. Sprawdzian postpów 33 4.6. Ocena prac monta|owych oraz techniczno jako[ciowych, ocena wyrobów póBproduktów i produktów 34 4.6.1. MateriaB nauczania 34 4.6.2. Pytania sprawdzajce 35 4.6.3. wiczenia 36 4.6.4. Sprawdzian postpów 36 4.7. Opracowanie schematu procesu technologicznego monta|u okre[lonego wyrobu 37 4.7.1. MateriaB nauczania 37 4.7.2. Pytania sprawdzajce 37 4.7.3. wiczenia 37 4.7.4. Sprawdzian postpów 38 4.8. Transport wewntrzzakBadowy 39 4.8.1. MateriaB nauczania 39 4.8.2. Pytania sprawdzajce 42 4.8.3. wiczenia 42 4.8.4. Sprawdzian postpów 43  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 2 4.9. Zasady gospodarki magazynowej i magazynowanie materiaBów, wyrobów i elementów 44 4.9.1. MateriaB nauczania 44 4.9.2. Pytania sprawdzajce 47 4.9.3. wiczenia 47 4.9.4. Sprawdzian postpów 48 4.10. Rodzaje opakowaD, pakowanie i zabezpieczenie w [rodkach transportu 49 4.10.1. MateriaB nauczania 49 4.10.2. Pytania sprawdzajce 52 4.10.3. wiczenia 53 4.10.4. Sprawdzian postpów 54 5. Sprawdzian osigni 55 6. Literatura 60  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 3 1. WPROWADZENIE Poradnik bdzie Ci pomocny w nabywaniu umiejtno[ci z zakresu wykonywania prac monta|owych, pozwoli oceni jako[ wyrobów, zaprogramowa proces monta|u mebli, zapozna si z zasadami pakowania i transportu mebli, a tak|e okre[li zasady magazynowania wyrobów z drewna. Jednostka moduBowa 311[32].Z5.03 Wykonywanie prac monta|owych, pakowanie i magazynowanie wyrobów. W poradniku zamieszczono: 1. Wymagania wstpne, czyli wykaz niezbdnych umiejtno[ci, które powiniene[ posiada aby przystpi do realizacji tej jednostki moduBowej. 2. Cele ksztaBcenia tej jednostki moduBowej, które okre[laj umiejtno[ci jakie opanujesz w wyniku procesu ksztaBcenia. 3. MateriaB nauczania, który zawiera informacje niezbdne do realizacji zaplanowanych szczegóBowych celów ksztaBcenia, umo|liwia samodzielne przygotowanie si do wykonania wiczenia i zaliczenia sprawdzianów. Wykorzystaj do poszerzenia wiedzy wskazan literatur oraz inne zródBa informacji. Obejmuje on równie|:  pytania sprawdzajce wiedz niezbdn do wykonania wiczenia,  wiczenia z opisem sposobu ich wykonania oraz wyposa|enia stanowiska pracy,  sprawdzian postpów, który umo|liwi sprawdzenie poziomu Twojej wiedzy po wykonaniu wiczenia. 4. Sprawdzian osigni w postaci zestawu pytaD sprawdzajcych opanowanie umiejtno[ci okre[lonych w tej jednostce moduBowej. 5. Wykaz literatury dotyczcej programu jednostki moduBowej. Je|eli masz trudno[ci ze zrozumieniem tematu lub wiczenia, to popro[ nauczyciela lub instruktora o wyja[nienie i ewentualne sprawdzenie, czy dobrze wykonujesz dan czynno[. Po zapoznaniu si z materiaBem nauczania spróbuj zaliczy sprawdzian z zakresu jednostki moduBowej. Wykonujc sprawdzian postpów powiniene[ odpowiada na pytania tak lub nie co oznacza, |e opanowaBe[ materiaB lub nie. BezpieczeDstwo i higiena pracy Przy obsBudze urzdzeD monta|owych zalecane s ogólne zasady bezpiecznej pracy obowizujce podczas prac na maszynach do klejenia drewna. Szczególn uwag nale|y zwróci na bezpieczne sterowanie urzdzeniami pneumatycznymi i hydraulicznymi mechanizmami dociskowymi. Urzdzenia sterujce powinny by zabezpieczone przed przypadkowym uruchomieniem, szczególnie gdy przy urzdzeniu pracuje wicej ni| jeden pracownik.  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 4 311[32]Z5 Technologia monta|u i magazynowania 311[32]Z5.02 311[32]Z5.01 Dobieranie maszyn Rozpoznawanie oku, akcesoriów i urzdzeD monta|owych i Bczników 311[32]Z5.03 Wykonywanie prac monta|owych, pakowanie i magazynowanie wyrobów Schemat ukBadu jednostek moduBowych  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 5 2. WYMAGANIA WSTPNE Przystpujc do realizacji jednostki moduBowej powiniene[ umie: - stosowa urzdzenia do wywierania nacisku, - dobiera i stosowa urzdzenia monta|owe, - dobiera narzdzia do konkretnych prac monta|owych, - posBugiwa si schematami kinematycznymi urzdzeD monta|owych, - przygotowywa urzdzenie monta|owe do pracy, - rozró|nia typowe cz[ci urzdzeD monta|owych, - posBugiwa si dokumentacj techniczn, - wykorzystywa techniki komputerowe, - organizowa stanowisko pracy zgodnie z zasadami bhp, - rozró|nia poszczególne rodzaje konstrukcji mebli.  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 6 3. CELE KSZTAACENIA W wyniku realizacji programu jednostki moduBowej powiniene[ umie: - okre[li sposoby Bczenia elementów w podzespoBy i zespoBy, - zastosowa ukBad tolerancji i pasowaD, - dokona monta|u elementów w podzespoBy i zespoBy, - posBu|y si sprawdzianami w czasie monta|u mebli, - oceni jako[ zmontowanych wyrobów, - oceni prawidBowo[ przebiegu prac monta|owych, - okre[li zasady magazynowania materiaBów, elementów i wyrobów, - dobra sposób transportu operacyjnego, - sklasyfikowa opakowania wyrobów z drewna, - dobra opakowania dla ró|nych wyrobów, - zapakowa wskazany wyrób, - opracowa instrukcj monta|u, pakowania, przechowywania i transportu wyrobów, - okre[li przyczyny powstawania bBdów produkcyjnych i sposoby ich usuwania.  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 7 4. MATERIAA NAUCZANIA 4.1 Charakterystyka sposobów monta|u wyrobów 4.1.1 MateriaB nauczania Sposoby monta|u mebli Monta| mebli polega na Bczeniu elementów i podzespoBów w wyrób gotowy. Istot monta|u jest sklejanie zBczy nierozBcznych, przytwierdzenie Bczników oraz ruchomych cz[ci, takich jak: drzwi, szuflady, póBki itp. Warunkiem prawidBowego monta|u elementów jest dokBadno[ obróbki skrawaniem, szczególnie prawidBowe wykonanie i rozmieszczenie poBczeD stolarskich oraz zgodne z rysunkiem wymiary elementów. Higroskopijno[ drewna i tworzyw drzewnych powoduje, |e zmiany wilgotno[ci i temperatury otoczenia wywoBuj kurczenie si i pcznienie elementów meblowych i poBczeD stolarskich. Dlatego temperatura i wilgotno[ otoczenia powinny by jednakowe w oddziaBach obróbki skrawaniem i w pomieszczeniach, gdzie odbywa si monta| mebli. Do monta|u nale|y przeznacza jedynie elementy jako[ciowo odpowiadajce warunkom technicznym. Wskazane jest, aby w elementach dostarczanych do monta|u byBy wykonane wszelkie gniazda i wgBbienia na okucia. PrawidBowo zorganizowany monta| przebiega w ten sposób, |e najpierw Bczy si elementy w pBaskie podzespoBy, a nastpnie z elementów i podzespoBów tworzy si zespoBy przestrzenne. Monta| potokowy wystpuje w seryjnej produkcji mebli. Polega on na tym, |e jeden wyrób montuje si na ró|nych stanowiskach roboczych przystosowanych do okre[lonych czynno[ci monta|owych. W tych wypadkach wykonywany wyrób przemieszcza si z jednego stanowiska roboczego na drugie. Transport mo|e odbywa si rcznie lub mechanicznie za pomoc przeno[ników. Monta|u mo|na dokonywa za pomoc narzdzi rcznych lub mechanicznych urzdzeD monta|owych. Istot ich dziaBania jest wywieranie nacisku na montowane elementy tak, aby przylegaBy one do siebie. W miejscach poBczeD podczas monta|u, elementy musz by ustawione wzgldem siebie pod takimi ktami, aby tworzyBy zaplanowan konstrukcj przestrzenn. W razie stosowania narzdzi rcznych, kty wystpujce midzy elementami musz by specjalnie ustawione. W mechanicznych urzdzeniach monta|owych, montowane elementy samoczynnie ustawia si w takiej pozycji, w jakiej znajduj si w gotowym wyrobie, co znacznie uBatwia monta|. Monta| cz[ci i caBo[ci konstrukcji meblarskich Aczenie mo|e by nierozBczne (zespolone) lub rozBczne. Aczenia nierozBcznego dokonuje si gBównie za pomoc spoin klejowych, natomiast rozBcznego  za pomoc oku Bczcych. WytrzymaBo[ spoin klejowych Bczcych cz[ci konstrukcji nie powinna by mniejsza od wytrzymaBo[ci materiaBów, z których te cz[ci zostaBy wykonane. Poza tym spoina klejowa powinna by odporna na dziaBanie destrukcyjnych czynników, dziaBajcych na wyrób w czasie u|ytkowania. Spoina nie mo|e ró|ni si barw od sklejonego materiaBu, nie mo|e zmienia barwy sklejonego materiaBu i nie mo|e dziaBa destrukcyjne na powBoki wykoDczeniowe i okucia. Dotyczy to przede wszystkim spoin klejowych Bczcych okleiny z podBo|em. WytrzymaBo[ i odporno[ miejsc Bczcych ze sob nieruchome i ruchome cz[ci mebla okuciami Bczcymi musz odpowiada warunkom wynikajcym z u|ytkowania.  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 8 Istotne dla monta|u zespoBów i wyrobów s przede wszystkim: dokBadno[ obróbki, w tym okuwania, szczelno[ci zBczy, zwBaszcza rozBcznych, oraz prawidBowo zachowane luzy pomidzy cz[ciami ruchomymi mebla. W zale|no[ci od ustaleD objtych dokumentacj projektow oraz niezamierzonych i niekorzystnych skutków zewntrznych obróbki Bczeniem, uzyskane w jej wyniku cz[ci i caBo[ci konstrukcji mog podlega po osigniciu technologicznej wytrzymaBo[ci spoin klejowych, dodatkowej powierzchniowej obróbce skrawaniem, a w przypadku podzespoBów, tak|e obróbce w zakresie ogólnego ksztaBtu i profilów zBczeniowych. Po stwierdzeniu, |e wymiary ksztaBtu i geometria powierzchni cz[ci konstrukcyjnej, a tak|e ich wilgotno[ i wygld zewntrzny odpowiadaj warunkom zawartym w dokumentacji projektowej, przekazuje si je do monta|u podzespoBów, zespoBów, w koDcu do monta|u ogólnego. Monta| jest podstawowym etapem procesu wytwarzania wyrobów meblarskich. W przypadku mebli rozbieralnych, caBo[ci lub cz[ monta|u ostatecznego mo|e si równie| odbywa w warsztatach przymagazynowych lub w punktach sprzeda|y, jak i bezpo[rednio w mieszkaniu u|ytkownika. Opinie, co do takiego postpowania s podzielone. Korzy[ci zarówno w transporcie (lepsze wykorzystanie przestrzeni zaBadowczych), jak i w magazynowaniu (lepsze wykorzystanie przestrzeni skBadowania) s niewtpliwe. Natomiast zastrze|enia budz, wygórowany koszt monta|u (monta| próbny w wytwórni i ostateczny u odbiorcy) oraz trudno[ci w kompletowaniu zestawów mebli i w doborze okleiny. W praktyce s stosowane dwa rodzaje monta|u: seryjny, a zatem i potokowy  gBównie w produkcji przemysBowej oraz indywidualny  gBównie w produkcji o charakterze rzemie[lniczym. W pierwszym przypadku, caBy monta|, wzgldnie te| tylko monta| ostateczny odbywa si na ta[mie o ruchu cigBym. Uzyskujemy wtedy zamierzon ilo[ wyrobów z matematyczn dokBadno[ci. Wybór rodzaju monta|u jest zale|ny gBównie od dokBadno[ci wykonania Bczonych ze sob cz[ci, konstrukcji wyrobu i planu produkcji. Monta| podzespoBów i zespoBów lub wyrobów odbywa si z reguBy w odpowiednich urzdzeniach [ciskowych, specjalnie do tego celu zaprojektowanych i wykonanych. Istota dziaBania, tych w zasadzie prostych urzdzeD polega na zaci[niciu odpowiednio ustawionych w urzdzeniu cz[ci, skBadajcych si na przedmiot monta|u i utrwaleniu jego ksztaBtu. SiBy wywoBujce docisk mog dziaBa w zale|no[ci od potrzeby w jednym lub dwóch kierunkach wzajemnie do siebie prostopadBych, albo te| umo|liwia równoczesne doci[nicie przedmiotu monta|u po przektnych. Monta| podzespoBów odbywa si z reguBy w urzdzeniach, w których siBy dziaBaj w jednym kierunku, natomiast monta| zespoBów i wyrobów  w urzdzeniach, w których siBy dziaBaj w dwóch kierunkach. W praktyce przyjmuje si, |e ci[nienie jednostkowe wywierane na Bczone cz[ci przedmiotu monta|u wynosi 60 ÷ 80 N/m2. Urzdzenie monta|owe skBada si w zasadzie ze specjalnego stoBu (Bo|a) sBu|cego do wBa[ciwego ustawienia Bczonych cz[ci w stosunku do siebie oraz z mechanizmu dociskowego, zazwyczaj [cisków mechanicznych, pneumatycznych, hydraulicznych i innych. Ogólnie biorc mo|na powiedzie, |e im [cisk monta|owy, bdzie sprawniejszy (wikszy stopieD mechanizacji), tym jego wydajno[ bdzie wiksza, a obsBuga Batwiejsza. Podczas monta|u elementów o powierzchniach pokrytych powBokami istnieje du|e niebezpieczeDstwo ich uszkodzenia, dlatego konstrukcja urzdzeD monta|owych powinna gwarantowa wywieranie nacisku na elementy bez uszkodzenia ich powierzchni.  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 9 4.1.2 Pytania sprawdzajce Odpowiadajc na pytania sprawdzisz czy jeste[ przygotowany do wiczenia: 1. Dlaczego podczas monta|u mebli temperatura i wilgotno[ powietrza powinny by jednakowe w dziaBach obróbki skrawaniem i w pomieszczeniach, gdzie odbywa si monta|? 2. Dlaczego w elementach przeznaczonych do monta|u powinny by wykonane wszelkie gniazda i wgBbienia na okucia? 3. Co rozumiesz pod pojciem monta| mebli? 4. Jakie czynniki maj wpByw na prawidBowy monta| wyrobu? 5. Na czym polega prawidBowo zorganizowany monta|? 6. Jaka jest ró|nica midzy monta|em indywidualnym, a potokowym (seryjnym)? 4.1.3 wiczenia wiczenie 1 Zaprojektuj stanowisko monta|owe dla dowolnego wyrobu schematycznie lub opisowo. Wskazówki do realizacji Przed przystpieniem do realizacji wiczenia nauczyciel powinien omówi zakres i technik wykonania wiczenia. Sposób wykonania wiczenia Aby wykona wiczenie powiniene[: 1) dobra urzdzenie monta|owe aby zapewni ustawienie elementów wzgldem siebie w poBo|eniu w jakim znajduj si w gotowym wyrobie. 2) dokona wyboru oprzyrzdowania, które bdzie niezbdne do mocowania oku metalowych lub z tworzywa. 3) okre[li najlepsz organizacj pracy, która zapewni bezpieczn i wydajn prac. 4) dobra urzdzenia pomocnicze niezbdne do wykonania monta|u. 5) dobra przyrzdy i narzdzia (pomiarowe, kontrolne, pomocnicze). 6) dokona wyboru urzdzeD transportowych zapewniajcych dostarczanie elementów do monta|u jak i odbiór zamontowanych wyrobów. Zrodki dydaktyczne: - tablice, schematy, prospekty itp. urzdzeD monta|owych i narzdzi, - dostpna literatura, - przyrzdy pomiarowe kontrolne pomocnicze - notatnik, - dBugopis, - arkusz papieru formatu A-4.  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 10 4.1.4 Sprawdzian postpów. Czy potrafisz: Tak Nie 1) wyja[ni potrzeb zachowania wBa[ciwej wilgotno[ci wzgldnej powietrza oraz temperatury podczas monta|u i podczas obróbki elementów? 2) wyja[ni przyczyny ze wzgldu, na które na monta|u nie wykonujemy gniazd i wgBbieD na okucia? 3) scharakteryzowa pojcie: monta| mebli? 4) scharakteryzowa czynniki które, maj wpByw na prawidBowy monta| wyrobu? 5) wyja[ni istot prawidBowo zorganizowanego monta|u? 6) okre[li zasadnicze ró|nice midzy monta|em jednostkowym, a seryjnym (potokowym)?  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 11 4.2. Przebieg procesu monta|u z wykorzystaniem urzdzeD monta|owych 4.2.1 MateriaB nauczania Czynno[ci wstpne przed monta|em Przed przystpieniem do prac monta|owych nale|y przeprowadzi kontrol elementów przeznaczonych do monta|u: - poszczególne elementy do monta|u dobiera si zgodnie z wymaganiami przewidzianymi w normach przedmiotowych, - przeprowadza si kontrol wilgotno[ci elementów przeznaczonych do monta|u, - sprawdza si jako[ wykoDczenia elementów przygotowanych do monta|u, - wszystkie wymiary elementów przygotowanych do monta|u sprawdza si za pomoc sprawdzianów granicznych, czy pasuj do przyjtego systemu tolerancji i pasowaD. Proces montowania ka|dego wyrobu stolarskiego ma przebieg podobny, a mianowicie: 1. Monta| podzespoBu: a) dobór elementów w/g koloru struktury drewna, b) monta| kontrolny  na sucho w produkcji jednostkowej lub kontrola sprawdzianami granicznymi w produkcji masowej. c) pokrycie zBcz (Bczonych cz[ci) elementów klejem, d) zaci[nicie zmontowanego podzespoBu w urzdzeniu monta|owym, e) usunicie kleju wyci[nitego ze zBcza, f) sezonowanie w czasie zaci[nicia, jak i po wyjciu z zacisków. 2. Obróbka podzespoBów (w razie potrzeby): a) obróbka na wyrówniarkach, frezarkach, szlifierkach, b) struganie na grubo[ pByt i frezowanie obwodu pByt i ram, c) wyrównywanie nierówno[ci i profilowanie ram. 3. Monta| zespoBów: a) kontrola za pomoc sprawdzianów granicznych, b) dobór podzespoBów i elementów w/g struktury i koloru drewna, c) monta| zBczy na klej, d) zaci[nicie w zacisku monta|owym i sezonowanie, e) usunicie kleju wyci[nitego ze zBcza. 4. Monta| caBego wyrobu: a) kontrola za pomoc sprawdzianów granicznych, b) dobór zespoBów i elementów w/g struktury koloru drewna, c) monta| caBo[ci na klej, d) zaci[nicie w [cisku monta|owym i sezonowanie, e) usunicie kleju wyci[nitego ze zBcz, f) ewentualne pasowanie szuflad i zaBo|enie drzwi, g) uBo|enie póBek i innych ruchomych cz[ci. W zale|no[ci od rodzaju konstrukcji wyrobu, liczba operacji mo|e ulec zmianom, lecz kolejno[ wykonywania zawsze jest taka sama. Prace wykonywane po monta|u Gdy zmontowany wyrób jest jeszcze zaci[nity w urzdzeniach monta|owych nale|y przymocowa na staBe wszystkie te cz[ci, które s pomocne w utrzymaniu jego prawidBowego ksztaBtu. S to np. [cianka tylna, która przeciwdziaBa wypaczeniu si caBego  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 12 korpusu szafy. Etapy ostatecznego monta|u maj zawsze swoj ustalon kolejno[, jak równie| w okre[lonej kolejno[ci nastpuj poszczególne operacje, z których skBada si ka|dy etap. Im operacje te bd bardziej rozdrobnione, tym korzystniejsza jest organizacja stanowiska roboczego. Kolejno[ operacji i ich rozdrobnienie pozwala na ustalenie jednakowych, wzgldnie zbli|onych czasów na poszczególne operacje, a co za tym idzie  na wprowadzenie przy monta|u potokowego systemu pracy. Kontrola i odbiór zmontowanych wyrobów Kontroli powinny by poddawane wszystkie wyroby, w zakBadach o nale|ytej organizacji wystarczy skontrolowa tylko pewn cz[ wyrobów. Kontrola zmontowanego wyrobu polega na stwierdzeniu:  prawidBowego doboru elementów i zespoBów pod wzgldem struktury drewna,  dokBadnego pasowania wszystkich poBczeD zarówno nieruchomych jak i ruchomych,  dokBadnego oczyszczenia, szczególnie z kleju na poBczeniach,  prawidBowego okucia wyrobu w czasie monta|u. Po tym odbiorze wyroby s transportowane do magazynu wyrobów gotowych. 4.2.2 Pytania sprawdzajce Odpowiadajc na pytania sprawdzisz, czy jeste[ przygotowany do wykonania wiczeD. 1. Jakie czynno[ci nale|y wykona przed monta|em? 2. W jaki sposób przebiega proces montowania mebli z uwzgldnieniem podzespoBu, zespoBu i wyrobu gotowego? 3. Jakie prace nale|y wykona po monta|u? 4. Na czym polega kontrola i odbiór zmontowanego wyrobu? 4.2.3 wiczenia wiczenie 1 Na podstawie normy przedmiotowej PN-F-06001-2, PN-F-06001-3 dokonaj odbioru jako[ciowego elementów z tarcicy przeznaczonych do monta|u. Sposób wykonania wiczenia Aby wykona wiczenie powiniene[: 1) zapozna si z norm przedmiotow, 2) na podstawie opisu wad drewna zawartego w normie dokona odbioru jako[ciowego elementów, 3) dokona podziaBu na elementy dobre i nie nadajce si do monta|u, 4) dokona podziaBu na elementy nadajce si do naprawy oraz nienaprawialne, 5) podczas odbioru elementów zwróci uwag na dokBadno[ wykonania, 6) dokona oceny poprawno[ci wykonanego wiczenia. 7) oceny poprawno[ci wykonanego wiczenia. Wyposa|enie stanowiska pracy:  norma przedmiotowa PN-F-06001-2, PN-F-06001-3,  elementy przeznaczonych do monta|u (odbioru jako[ciowego),  rysunki wykonawcze elementów,  notatnik,  oBówek/dBugopis,  ktownik,  przymiar kreskowy.  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 13 wiczenie 2 Dokonaj kontroli wymiarów elementów za pomoc sprawdzianów granicznych. Sposób wykonania wiczenia Aby wykona wiczenie powiniene[: 1) wykona pomiar dBugo[ci elementów, 2) wykona pomiar szeroko[ci elementów, 3) wykona pomiary gniazd i czopów, 4) dokona klasyfikacji na elementy dobre i nienadajce si do monta|u, 5) dokona klasyfikacji na elementy nadajce si do naprawy oraz nienaprawialne, 6) dokona oceny poprawno[ci wykonanego wiczenia. Wyposa|enie stanowiska pracy:  sprawdziany graniczne niezbdne do wykonania wiczenia,  próbki elementów przeznaczonych do monta|u,  rysunki wykonawcze elementów,  notatnik,  oBówek/dBugopis. 4.2.4 Sprawdzian postpów Czy potrafisz: Tak Nie 1) okre[li czynno[ci, które nale|y wykona przed monta|em? 2) scharakteryzowa czynno[ci, które skBadaj si na prac montowania wyrobu? 3) okre[li czynno[ci, jakie nale|y wykona po monta|u? 4) wyja[ni, na co nale|y zwróci uwag podczas odbioru zmontowanego wyrobu?  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 14 4.3. Tolerancja i pasowanie elementów staBych i ruchomych w wyrobie 4.3.1 MateriaB nauczania Zasadnicze pojcie dokBadno[ci obróbki Przy obróbce elementów skBadowych jakiegokolwiek wyrobu uzyskanie wymiarów [ci[le odpowiadajcych wymiarom rysunku wykonawczego jest prawie nieosigalne. Otrzymane po obróbce tzw. wymiary rzeczywiste elementu bd zawsze wicej lub mniej odbiegaBy od wymiarów podanych na rysunku wykonawczym, czyli tzw. wymiarów nominalnych. Im ró|nica midzy wymiarami nominalnymi a rzeczywistymi bdzie mniejsza, tym obróbka bdzie dokBadniejsza. Dlatego te| dopuszczalne wielko[ci odchyBek od wymiarów nominalnych nale|y ustali w zale|no[ci od niezbdnej dokBadno[ci pracy. Zmechanizowanie procesów produkcji i wprowadzenie produkcji seryjnej stworzyBo potrzeb zamienno[ci ka|dego elementu wchodzcego w skBad wyrobu. Pod pojciem  zamienno[ elementów nale|y rozumie mo|liwo[ Bczenia elementów w zespoBy a zespoBy w wyrób, bez stosowania indywidualnych pasowaD i poprawek za pomoc narzdzi. Dlatego te|, aby osign wymagan zamienno[ elementów przy masowej produkcji, wymiary tych elementów musz by utrzymane w z góry okre[lonych granicach dokBadno[ci. Podstawowe pojcia w tolerancji i pasowaniu Aby zapewni zamienno[ elementów oraz aby niedokBadno[ci w wymiarach wykonywanych elementów nie byBy przypadkowe, konieczne jest ustalenie dwóch wymiarów, pomidzy którymi wymiar rzeczywisty bdzie si zawieraB. Wymiary te nazywamy granicznymi; wikszy z nich jest wymiarem górnym (maksymalnym), a mniejszy dolnym (minimalnym).  Ró|nica midzy wymiarami granicznymi  górnym i dolnym - nazywa si tolerancj.  Ró|nica midzy dolnym wymiarem granicznym a wymiarem nominalnym nazywa si odchyBk doln.  Ró|nica midzy górnym wymiarem granicznym a wymiarem nominalnym nazywa si odchyBk górn.  Ró|nica miedzy wymiarem rzeczywistym a wymiarem nominalnym nazywa si odchyBk rzeczywist. OdchyBki mog by dodatnie lub ujemne i oznacza si je znakiem  + lub  - , przy czym odchyBk górn umieszcza si u góry wymiaru nominalnego a doln u doBu. Na przykBad na rysunku wykonawczym podana jest grubo[ czopa 16+0,2 oznacza to, |e nominalna grubo[ czopa jest 16 mm z odchyBk górn +0,2mm. Górny wymiar graniczny bdzie zatem 16 +(+0,2)=16,2 mm a dolny 16+0=16 mm, zatem tolerancja wyniesie 16,2  16 =0,2 mm. Przy poBczeniu czopowym dwóch elementów rozró|nia si gniazdo i czop wchodzcy w gniazdo. Je|eli ró|nica midzy wewntrznymi wymiarami gniazda i czopa bdzie dodatnia, to czop bdzie mógB swobodnie przesuwa si w gniezdzie, czyli pomidzy czopem i gniazdem bdzie luz. PoBczenie takie nazywa si ruchomym. Je|eli ró|nica ta bdzie ujemna, to czop nie zmie[ci si w gniezdzie. Je|eli ró|nica ta bdzie równa 0, to czop da si wsun w gniazdo i po monta|u otrzymamy poBczenie nieruchome. Natomiast je|eli przy poBczeniu dwóch elementów o jednakowych wymiarach nominalnych i ustalonych odchyBkach z góry jest zapewnione ich wzajemne swobodne poruszanie si wzgldem siebie, albo te| nieruchome staBe poBczenie, to ma tu miejsce tzw. pasowanie. Pasowania dziel si na ruchowe i spoczynkowe.  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 15 UkBad tolerancji i pasowaD System ustalajcy racjonaln (nie za du|, nie za maB) dokBadno[ obróbki elementów i odpowiednie wielko[ci wspóBdziaBajcych wymiarów (elementów), zapewniajce niezbdn wzajemn staBo[ i wytrzymaBo[ lub wzajemn ruchomo[ poBczenia  nosi nazw ukBadu tolerancji i pasowaD. UkBad tolerancji i pasowaD:  zapewnia wzajemn zamienno[ elementów jednego rzdu (czyli elementów jednakowej wielko[ci i o jednakowym przeznaczeniu);  kieruje dokBadno[ci wykonania poszczególnych elementów w potrzebnych granicach w ten sposób, aby mo|liwe byBo przewidziane z góry wspóBdziaBanie po ich zmontowaniu;  nie zmusza do zbyt dokBadnej, a tym samym bardziej kosztownej obróbki w przypadkach, gdy jest to niezbdne;  umo|liwia znaczne obni|enie kosztów produkcji;  zapewnia wysok jako[ wyrobów ze wzgldu na prawidBowo[ i wytrzymaBo[ poBczeD;  uzupeBnia rysunek i pozwala na zrealizowanie wymiarów podanych na tym rysunku. Tabela 1. UkBad tolerancji i pasowaD (system gniazda) [9,s. 227] UkBad tolerancji i pasowaD (system gniazda) UkBady te opieraj si na tzw. systemie gniazda polegajcym na tym, |e wymiary graniczne dolne gniazda zostaj staBe, ró|ne za[ pasowania otrzymuje si przez odpowiednie zmiany w wymiarach granicznych czopa. W systemie gniazda wymiar nominalny jest zarazem dolnym wymiarem granicznym gniazda. Sprawdziany graniczne i ich zastosowanie Szczególne znaczenie dla praktycznego wykonania prac wg tolerancji i pasowaD ma zastosowanie sprawdzianów granicznych.  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 16 Istnienie opracowanego ukBadu tolerancji i pasowaD Batwo pozwala ustali graniczne odchyBki dla ka|dego wymiaru obrabianego elementu. Znajc graniczne wymiary elementu mo|na nie uwzgldnia rzeczywistego wymiaru, wystarczy skontrolowa czy zawiera si on w granicach. Do takiej kontroli granicznych wymiarów elementu bez oznaczenia bezwzgldnej jego warto[ci  sBu| sprawdziany graniczne. W zale|no[ci od kontrolowanych wymiarów sprawdzianom granicznym nadaje si ró|ny ksztaBt: czopa dla sprawdzenia otworów gniazd, macek zewntrznych do kontrolowania walca czopa itp. Sprawdziany graniczne posiadaj 2 strony: przechodni i nieprzechodni. Kontrol przeprowadza si za pomoc nakBadania sprawdzianu na mierzony element. Wymiar elementu uwa|a si za wykonany w dopuszczalnych granicach je|eli przechodnia strona sprawdzianu przechodzi, a nieprzechodnia strona nie przechodzi przez element. Dlatego te| jedna strona sprawdzianu wykonana jest wg wymiaru równego najwikszemu, a druga najmniejszemu granicznemu wymiarowi elementu. Rys. 1. Sprawdzanie wymiarów elementów sprawdzianami granicznymi [2, s.81] Z rysunku 1 wynika, |e wymiar gniazda bdzie zawarty w ustalonych granicach je|eli w gniazdo wchodzi bdzie strona sprawdzianu z najmniejszym wymiarem i na odwrót  dla czopa za przechodni powinna sBu|y strona sprawdzianu o najwikszym wymiarze granicznym a nieprzechodnia strona z najmniejszym wymiarem granicznym. Sprawdziany bywaj dwustronne, w których wymiary przechodni i nieprzechodni s poBo|one na ró|nych koDcach lub stronach i jednostronne z przechodnim i nieprzechodnim wymiarem po jednej stronie. Jednostronne sprawdziany s wygodniejsze, gdy| skracaj czynno[ci kontroli. a Rys. 2. PrzykBady wykorzystania sprawdzianów ró|nych rodzajów: a) u|ycie sprawdzianu szczkowego maBego wymiaru, b) u|ycie sprawdzianu du|ego wymiaru, c) u|ycie sprawdzianu tBoczkowego, d) u|ycie sprawdzianu do sprawdzania wymiarów mieszanych. [2, s.82]  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 17 WpByw dokBadno[ci obróbki monta|u. Elementu, który speBniaBby doskonale zaBo|one rysunkiem warunki geometryczne, czyli elementu idealnie, dokBadnie obrobionego nie jeste[my w ogóle w stanie wyprodukowa. Obrobiony element odpowiada, zawsze tylko w pewnym stopniu, idealnemu elementowi okre[lonemu rysunkiem roboczym. DokBadno[ obróbki elementu, scharakteryzowa mo|na:  dokBadno[ci ksztaBtu, tj. stopniem zgodno[ci rzeczywistego ksztaBtu caBego elementu i jego poszczególnych cz[ci z odpowiednimi cz[ciami na rysunku,  dokBadno[ci wymiarów, tj. stopniem zgodno[ci rzeczywistych wymiarów elementów i jego poszczególnych cz[ci z odpowiednimi wymiarami (nominalnymi) na rysunku,  dokBadno[ci struktury powierzchni, tj. stopniem jej gBadko[ci w porównaniu z odpowiednimi geometrycznymi powierzchniami przewidzianymi na rysunku. Ró|nice wykonania obrobionego elementu w porównaniu z elementem idealnym nazywamy odchyleniami. Mog one by odpowiednio: odchyleniami ksztaBtu, wymiarów i struktury geometrycznej powierzchni. Wielko[ odchyleD dopuszczalnych przy obróbce zale|y z jednej strony od przeznaczenia elementu, z drugiej - od mo|liwo[ci technologicznych obróbki. Zwikszenie dokBadno[ci obróbki (jako[ci obróbki) wymaga stosowania bardziej dokBadnych narzdzi i maszyn oraz dokBadniejszego ich ustawiania, zmniejszania szybko[ci posuwu (zmniejszenie wydajno[ci) co pociga za sob zwikszenie kosztów i nakBadów pracy. Odchylenia ksztaBtu i wymiarów charakteryzuj bezpo[rednio dokBadno[ obróbki elementu i maj dla niej decydujce znaczenie. Odchylenia ksztaBtu i wymiarów s ze sob najcz[ciej zwizane w sposób nie pozwalajcy na oddzielne ich traktowanie. Jako ogóln zasad nale|y przyj |e dopuszczalne odchylenia ksztaBtu powinny mie[ci si w dopuszczalnych odchyleniach wymiarów. WpByw na dokBadno[ wykonania elementu, czyli na dokBadno[ jego wymiarów i ksztaBtu oraz gBadko[ powierzchni maj nastpujce czynniki:  rodzaj i stan obrabiarki; im bardziej jest precyzyjna obrabiarka a stan jest nienaganny, tym wiksza bdzie dokBadno[ obrabianych na niej elementów, natomiast drgania, nierówno[ci powierzchni stoBu i prowadnic, luzy w Bo|yskach obni|aj dokBadno[ obróbki i gBadko[ powierzchni,  rodzaj, stan i ustawienie narzdzi skrawajcych; dokBadno[ i gBadko[ obróbki mog zapewni wyBcznie narzdzia wykonane w oparciu o naukowe zasady przez wyspecjalizowane w tym kierunku zakBady przemysBowe; narzdzia musz by odpowiednio i fachowo konserwowane, ostrzone oraz prawidBowo ustawione,  prdko[ skrawania i posuwu; zwikszenie prdko[ci skrawania i zmniejszenie prdko[ci posuwu zwikszaj gBadko[ powierzchni,  gatunek i rodzaj materiaBu; dokBadniejsz obróbk otrzymuje si na drewnie wy|szej jako[ci oraz przy li[ciastych, twardych rodzajach drewna; drewno o zawiBych rocznych sBojach z skami i innymi wadami oraz drewno mikkie s trudniejsze w obróbce szczególnie je|eli chodzi o gBadko[ powierzchni,  fachowa i sumienna obsBuga; nale|yta konserwacja obrabiarki, wczesne rozpoznanie usterek w pracy obrabiarki lub narzdzia oraz skrupulatne stosowanie si do instrukcji technicznej dajcej pewno[, |e praca na dobrej obrabiarce zaopatrzonej w dobre narzdzia da dobre rezultaty,  wilgotno[ materiaBu i warunki przechowywania elementów; oprócz wymienionych czynników na wielko[ mo|liwych odchyleD w stosunku do wymiarów nominalnych du|y wpByw maj wBa[ciwo[ci drewna, które uwidaczniaj si przy zmianie jego wilgotno[ci jak równie| zmianach wilgotno[ci powietrza.  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 18 Sposoby okre[lania i sprawdzania ksztaBtu i wymiarów w elementach wyrobów oraz pomiar gBadko[ci obrabianych powierzchni w wyrobach stolarskich. Ka|dy element okre[la si wedBug jego przekroju poprzecznego, czyli element mo|e by kwadratowy, prostoktny, trójktny, okrgBy, póBokrgBy, profilowany i inny. Do sprawdzania ksztaBtu i wymiarów elementu mo|na u|y narzdzi pomiarowych, takich jak suwmiarki, ktomierze itp. Jednak|e przy masowej produkcji sprawdzenie wymiarów za pomoc suwmiarki byBoby zbyt powolne i kosztowne. O wiele szybsze i dokBadniejsze jest sprawdzanie, zarówno ksztaBtu jak i wymiarów, za pomoc sprawdzianów. Je|eli nie chodzi o du| dokBadno[ u|ywa si do pomiarów sprawdzianów normalnych, które wykrywaj odchyBki wyBcznie w jednym kierunku i to bez ich bli|szego okre[lenia. Poza tym sprawdzianami normalnymi mo|na sprawdzi ksztaBty (profile) elementów. Je|eli za[ chcemy sprawdzi wymiary w pewnych granicach dokBadno[ci nale|y stosowa wyBcznie tzw. sprawdziany graniczne, które s nieodBczne przy korzystaniu z ukBadu tolerancji i pasowaD. Do sprawdzania wewntrznych wymiarów stosuje si graniczne sprawdziany tBoczkowe, dla zewntrznych za[  graniczne sprawdziany szczkowe. Sprawdziany musz by utrzymane w czysto[ci, starannie konserwowane i czsto kontrolowane gdy| w przeciwnym razie szybko si zu|ywaj, trac wymiar i s bezu|yteczne. GBadko[ powierzchni po|dana jest ze wzgldu na:  estetyk wykoDczenia; im powierzchnia bdzie gBadsza, tym estetyczniej wyglda,  zmniejszenie [cieralno[ci,  Batwo[ usuwania zanieczyszczeD. Do pomiaru gBadko[ci sBu| specjalne przyrzdy optyczne oparte na zasadach zaBamania promieni [wietlnych zwane gBadko[ciomierzami optycznymi. 4.3.2. Pytania sprawdzajce Odpowiadajc na pytania sprawdzisz, czy jeste[ przygotowany do wykonania wiczeD. 1. Co rozumiesz pod pojciem zamienno[ elementów? 2. Co to s wymiary graniczne? 3. Co nazywamy odchyBk górn, a co doln i jak si je oznacza? 4. Co to jest tolerancja? 5. Co to jest ukBad tolerancji i pasowaD i czemu on sBu|y? 6. Na czym polega prowadzenia kontroli wymiarów za pomoc sprawdzianów granicznych? 7. Jakie s ró|nice midzy sprawdzianem jednostronnym i dwustronnym? 4.3.3 wiczenia wiczenie 1 Okre[l odpowiedni tolerancj poBczenia czopowego. Grubo[ czopa wynosi 20 mm. Pasowanie czopa musi by wciskowe w I klasie dokBadno[ci. Sposób wykonania wiczenia Aby wykona wiczenie powiniene[: 1) ustali jakie powinny by odchyBki gniazda (z tablic), 2) ustali jakie powinny by odchyBki czopa (z tablic), 3) obliczy tolerancj gniazda, 4) obliczy tolerancj czopa, 5) ustali wymiary graniczne i odpowiednio zapisa, 6) dokona oceny poprawno[ci wykonanego wiczenia.  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 19 Wyposa|enie stanowiska pracy:  tablice zamieszczone w jednostce moduBowej,  notatnik,  oBówek/dBugopis,  kalkulator. wiczenie 2 Okre[l odpowiedni tolerancj szeroko[ci i wysoko[ci szuflady. Wysoko[ szuflady 100 mm, szeroko[ szuflady 500 mm. Obliczenia dokona w II klasie dokBadno[ci, poBczenie suwliwe. Sposób wykonania wiczenia Aby wykona wiczenie powiniene[: 1) ustali jaka powinna by odchyBka otworu na szuflad (z tablic), 2) ustali jaka powinna by odchyBka wysoko[ci boku szuflad (z tablic), 3) obliczy odpowiedni tolerancj szeroko[ci szuflady, 4) obliczy odpowiedni tolerancj wysoko[ci szuflady, 5) dokona oceny poprawno[ci wykonanego wiczenia. Wyposa|enie stanowiska pracy:  tablica zamieszczona w jednostce moduBowej,  notatnik,  oBówek/dBugopis,  kalkulator. 4.3.4 Sprawdzian postpów Czy potrafisz: Tak Nie 1) wyja[ni pojcie zamienno[ci elementów? 2) wyja[ni pojcie wymiaru granicznego? 3) obliczy tolerancj na okre[lonym przykBadzie? 4) scharakteryzowa pojcie tolerancji i pasowania? 5) okre[li odpowiedni tolerancj doln i górn? 6) dokona pomiaru wymiarów za pomoc sprawdzianu granicznego? 7) wyja[ni jaki sprawdzian graniczny powiniene[ zastosowa, aby przy[pieszy prdko[ pomiaru?  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 20 4.4. Ocena jako[ci wyrobów 4.4.1 MateriaB nauczania Pojcie jako[ci Jako[ wyrobu jest to zespóB jego istotnych wBa[ciwo[ci charakteryzujcych przydatno[ wyrobu do okre[lonego przeznaczenia, stosownie do wymagaD stawianych przez odbiorców i u|ytkowników. Cechy jako[ciowe nadaj wyrobowi zdolno[ do zaspokajania potrzeb spoBecznych i s wyrazem jego spoBecznej warto[ci u|ytkowej. Oceny i mierniki jako[ci mebli W dotychczasowej praktyce kryteriami oceny jako[ci mebli s wymagania zawarte w szeregu norm przedmiotowych na poszczególne grupy przeznaczeniowe mebli (np. na meble mieszkaniowe, meble kuchenne, meble biurowe, meble internatowe, meble stoBówkowe i inne) oraz w normach na metody badaD w zakresie wytrzymaBo[ci konstrukcji mebli. Wymagania grupowych norm przedmiotowych maj charakter ogólny przedstawiajcy znaczn dowolno[ w ich interpretacji. Nie zawieraj poza tym peBnego zakresu mierników jako[ci i nie s na ogóB zró|nicowane w zale|no[ci od odmiennych warunków u|ytkowania poszczególnych grup przeznaczeniowych mebli. Obecnie w wyniku przeprowadzonych prac badawczych i studiów jako[ staje si pojciem coraz bardziej sprecyzowanym, które w wielu przypadkach oznacza wielko[, któr daje si mierzy i oceni za pomoc liczb. Dla wyczerpujcej oceny jako[ci mebla przyjmuje si nastpujce kryteria:  przydatno[ funkcjonalno-u|ytkowa,  walory estetyczne,  odporno[ na warunki u|ytkowania,  przydatno[ techniczno-ekonomiczna. Przydatno[ funkcjonalno u|ytkowa Miernikami jako[ci mebli w zakresie funkcjonalno-u|ytkowym jest stopieD speBnienia nastpujcych wymagaD:  dostosowanie mebla do zaBo|onego programu u|ytkowego pod wzgldem rozwizania konstrukcyjnego, wymiarów i ukBadu przestrzennego elementów;  dostosowanie wymiarów i ksztaBtu mebla do anatomicznych, antropometrycznych i biochemicznych cech u|ytkownika;  dostosowanie wymiarów i ksztaBtu mebla do wymiarów, ksztaBtu, liczebno[ci oraz systemu przechowywania i sposobu ukBadania na meblu lub skBadowania we wntrzu mebla przedmiotów, dla których mebel jest przeznaczony;  dostosowanie wymiarów gabarytowych mebla do normatywów wymiarowych i wielko[ci modularnych stosowanych w budownictwie;  dostosowanie rodzaju u|ytych materiaBów konstrukcyjnych i wykoDczeniowych do funkcji mebla lub jego elementów wynikajcy z zaBo|onego programu u|ytkowego mebla;  Batwo[ obsBugi, poprawno[ dziaBania i niezawodno[ ruchomych cz[ci mebla (np. drzwi przesuwanych, szuflad itp.);  bezpieczeDstwo u|ytkowania mebla.  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 21 Walory estetyczne Mierniki jako[ci w zakresie walorów estetycznych mebla s bardzo trudne do sprecyzowania, poniewa| dotycz one subiektywnych odczu emocjonalnych u|ytkownika. Aby zatem nie popeBni bBdu przez naruszenie indywidualnych, nieraz kontrastowo ró|nych upodobaD u|ytkownika, ocena mebli pod tym wzgldem nie mo|e by zbyt wnikliwa i [cisBa, lecz powinna ogranicza si do konfrontacji mebla z podstawowymi zasadami estetyki wynikajcymi z aktualnych kierunków wzornictwa w dziedzinie wyposa|enia wntrz u|ytkowych:  dostosowanie formy mebla do stawianych mu wymogów funkcjonalno-u|ytkowych;  zharmonizowanie widocznych elementów mebla pod wzgldem kolorystyki i faktury;  dostosowanie oku i akcesoriów meblowych pod wzgldem ksztaBtu i kolorystyki do ogólnej formy mebla;  wspóBdziaBanie mebla (Batwo[ zestawienia) pod wzgldem formy z innymi elementami wyposa|enia wntrza;  zharmonizowanie mebli wystpujcych w komplecie lub zestawie pod wzgldem formy;  staranno[ wykoDczenia (tzw. estetyka techniczna). Odporno[ na warunki u|ytkowania Odporno[ na warunki u|ytkowania jest równoznaczna z trwaBo[ci mebla. Oceniajc trwaBo[ bierze si pod uwag przeznaczenie mebla i dla wynikajcych std konkretnych warunków ustala si wymagania dotyczce odporno[ci na obci|enia u|ytkowe oraz odporno[ powierzchni roboczych mebla na niszczce dziaBanie czynników otoczenia. A zatem miernikami trwaBo[ci mebli s:  odporno[ konstrukcji mebla na obci|enia u|ytkowe;  odporno[ powBok wykoDczeniowych na dziaBanie czynników mechanicznych, fizycznych i chemicznych,  odporno[ tkanin meblowych na u|ytkowe obci|enia mechaniczne dziaBanie czynników fizykochemicznych. Poniewa| konstrukcje i warunki pracy poszczególnych rodzajów mebli s ró|ne, przeto zakres i warto[ mierników trwaBo[ci mebli s równie| zró|nicowane. Przydatno[ techniczno-ekonomiczna Pod wzgldem tego kryterium mebel rozpatruje si i ocenia z punktu widzenia interesów ogólnogospodarczych oraz potrzeb i interesów u|ytkownika, co oznacza, |e mebel powinien by tak zaprojektowany, aby przy zachowaniu optymalnego poziomu jako[ci mógB by produkowany jak najmniejszym nakBadem [rodków produkcji i przekazany u|ytkownikowi po stosunkowo niskiej cenie. Oceniajc mebel pod wzgldem przydatno[ci techniczno- ekonomicznej uwzgldnia si:  poprawno[ rozwizania konstrukcyjnego pod wzgldem rodzaju zastosowanych poBczeD konstrukcyjnych, racjonalnego wykorzystania wBa[ciwo[ci technicznych u|ytych materiaBów, wymiaru i ksztaBtu przekroju elementów konstrukcyjnych oraz innych czynników, które decyduj o wytrzymaBo[ci i funkcjonalno[ci mebla;  ekonomiczno[ konstrukcji pod wzgldem rodzaju zastosowanych materiaBów oraz wymiarów elementów;  technologiczno[ rozwizania konstrukcyjnego tzn. dostosowanie konstrukcji i rodzaju materiaBów do aktualnych warunków i mo|liwo[ci technologicznych;  dokBadno[ wykonania tj. obróbki elementów, monta|u i wykoDczenia;  przystosowania do transportu i skBadowania (m.in. stopieD rozbieralno[ci lub skBadowania mebla oraz Batwo[ monta|u i demonta|u). Std w praktyce mamy do czynienia z obiektywnymi miernikami jako[ci, które mo|emy oznaczy za pomoc badaD laboratoryjnych lub pomiarów oraz z subiektywnymi miernikami jako[ci, których nie mo|emy zmierzy.  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 22 4.4.2 Pytania sprawdzajce Odpowiadajc na pytania sprawdzisz, czy jeste[ przygotowany do wykonania wiczeD. 1. Co to jest jako[ wyrobu? 2. Jak dokonujemy oceny jako[ci mebli, wymieD kryteria oceny? 3. Jakie znasz mierniki jako[ci mebli funkcjonalno-u|ytkowe? 4. Jakie walory estetyczne powinien posiada mebel? 5. Co oznacza pojcie odporno[ci na warunki u|ytkowania? 6. Jakie cele w produkcji mebli speBnia przydatno[ techniczno-ekonomiczna? 7. Czym ró|ni si obiektywne i subiektywne mierniki jako[ci mebli? 4.4.3 wiczenia wiczenie1 Dokonaj oceny jako[ci wybranego mebla skrzyniowego znajdujcego si w pracowni szkolnej. Sposób wykonania wiczenia. Aby wykona wiczenie powiniene[: 1) wybra mebel znajdujcy si w szkole do oceny jako[ci, 2) dokona oceny jako[ci mebla pod wzgldem :  przydatno[ci funkcjonalno-u|ytkowej,  walorów estetycznych,  odporno[ci na warunki u|ytkowania,  oceni przydatno[ techniczno-ekonomiczn uwzgldniajc interesy u|ytkownika pod wzgldem:  ekonomiczno[ci konstrukcji,  dokBadno[ci wykonania,  przystosowania do transportu, 3) dokona oceny poprawno[ci wykonanego wiczenia. Wyposa|enie stanowiska pracy:  mebel skrzyniowy do oceny,  materiaB nauczania z jednostki moduBowej,  notatnik,  oBówek/dBugopis,  przedmiotowe normy (PN-91/F-06027-02). wiczenie 2 Dokonaj oceny jako[ci wybranego mebla konstrukcji szkieletowej. Sposób wykonania wiczenia Aby wykona wiczenie powiniene[: 1) wybra mebel o konstrukcji szkieletowej znajdujcy si w szkole, 2) dokona oceny jako[ci mebla pod wzgldem:  przydatno[ci funkcjonalno-u|ytkowej,  walorów estetycznych,  odporno[ci na warunki u|ytkowania,  oceny przydatno[ci techniczno-ekonomicznej, 3) dokona oceny poprawno[ci wykonanego wiczenia.  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 23 Wyposa|enie stanowiska pracy:  mebel konstrukcji szkieletowej,  materiaB nauczania jednostki moduBowej,  notatnik,  dBugopis/oBówek,  normy przedmiotowe PN-91/F-06027/03. 4.4.4 Sprawdzian postpów Czy potrafisz: Tak Nie 1) okre[li pojcie jako[ci wyrobu? 2) scharakteryzowa mierniki funkcjonalno-u|ytkowe mebli? 3) okre[li, wg jakich kryteriów dokonujemy oceny jako[ci mebli? 4) okre[li kryteria dotyczce walorów estetycznych mebla? 5) wyja[ni pojcie odporno[ci na warunki u|ytkowania? 6) okre[li pojcie przydatno[ci techniczno-ekonomicznej mebla? 7) scharakteryzowa, czym ró|ni si badania obiektywne i subiektywne oceny jako[ci mebli?  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 24 4.5. Okuwanie, montowanie i obsBuga zmechanizowanych urzdzeD monta|owych stosowanych przy monta|u mebli rozbieralnych i nierozbieralnych 4.5.1 MateriaB nauczania Klasyfikacja jednostek monta|owych W procesie monta|u wyrobów mo|na wyró|ni nastpujcy szereg jednostek monta|owych: 1. Elementy: a) lite, b) elementy klejone i okleinowane (w postaci pByt). 2. ZespoBy tj. ramki, skrzynie i inne poBczenia, w których ka|dy element zachowuje samodzielne przeznaczenie konstrukcyjne. 3. Skomplikowane zespoBy przestrzenne zBo|one z prostszych zespoBów i elementów. 4. Wyroby gotowe. Wyrób stolarski mo|e by zmontowany bezpo[rednio z elementów (proste w konstrukcji wyroby np. okna, drzwi itp.). Nastpnie z elementów zmontowanych uprzednio w zespoBy montujemy wikszo[ prostych mebli i wreszcie z elementów uprzednio zmontowanych w zespoBy i zespoBy przestrzenne np. meble o skomplikowanej konstrukcji  biurka, kredensy i inne. Taka kolejno[ monta|u wyrobów stolarskich nie jest przypadkowa. Podyktowana ona jest warunkami porzdku technologicznego i musi by przewidziana przy opracowaniu konstrukcji wyrobu. Montowanie du|ej ilo[ci ró|nego rodzaju elementów od razu w gotowe wyroby jest skomplikowane i niewydajne. Rozbicie monta|u na kilka kolejnych etapów daje znaczne uproszczenia i sprowadza monta| do rzdu wzgldnie prostych operacji. Osigamy przy tym mo|liwo[ mechanizacji monta|u elementów w zespoBy i stosowania urzdzeD do monta|u w zespoBy przestrzenne i wyroby. Dlatego wBa[ciwie opracowan, mo|na nazwa tylko tak konstrukcj wyrobu, która pozwala nie tylko wykonywa obróbk elementów na obrabiarkach, lecz tak|e i na rozbicie procesu monta|owego na proste samodzielne operacje. Rys. 3. Klasyfikacja jednostek monta|owych w zmechanizowanej produkcji stolarskiej [2, s. 285]  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 25 Monta| elementów w zespoBy Podstawowym warunkiem dokBadnego monta|u elementów w zespoBy jest dokBadne przygotowanie elementów na obrabiarkach. Nieprzestrzeganie tego warunku uniemo|liwia wykonanie operacji monta|owych. Rczny monta| zespoBów jest maBo wydajny i mo|e by usprawiedliwiony tylko w produkcji jednostkowej. Przy znaczniejszej liczbie montowanych zespoBów stosujemy zmechanizowane urzdzenia monta|owe. Odpowiednio do tego produkuje si urzdzenia monta|owe pozwalajce na wykonanie doci[nicia w jednym lub dwóch wzajemnie prostopadBych do siebie kierunkach, bdz te| jednoczesnego doci[nicia po przektnych. Aczenie elementów w zespoBy wykonujemy zawsze za pomoc, nie tylko kleju lecz równie| poBczeD stolarskich. Klej nanosimy zawsze na dwie sklejane powierzchnie, tj. powierzchni czopa i gniazda. Do kontroli ksztaBtu zmontowanego zespoBu u|ywamy:  wzornika do sprawdzania prze[witu wzdBu| przektnej,  ktownika, którym sprawdzamy prawidBowo[ zewntrznych któw,  nakBadanych wzorników  w wypadkach zespoBów o skomplikowanym nieprostoliniowym ksztaBcie. Zmontowane zespoBy podawane s do monta|u w wyroby z reguBy wyBcznie po ich mechanicznej obróbce wykonywanej dla nadania zespoBom dokBadnych wymiarów i ksztaBtu. Monta| ostateczny Proces ostatecznego monta|u wyrobu mo|na ogólnie podzieli na cztery etapy: 1. tworzenie szkieletu wyrobu, 2. zamocowanie na szkielecie cz[ci wzmacniajcych jego sztywno[, 3. wmontowanie ruchomych cz[ci wyrobu, 4. zamocowanie wszystkich drugorzdnych elementów majcych na celu dekoracyjno- wykoDczeniowe znaczenie. Technologiczny proces ostatecznego monta|u w du|ym stopniu zale|y od rodzaju i konstrukcji montowanych wyrobów. Okuwanie elementów, podzespoBów, zespoBów i wyrobów Do poBczeD poszczególnych elementów w wyrobach stolarskich u|ywa si oku meblowych lub budowlanych. Okucia stosuje si przede wszystkim w wyrobach rozbieralnych oraz w ich cz[ciach ruchomych. Najczstsze zastosowanie maj okucia metalowe, rzadziej z mas plastycznych. Spo[ród oku typowych dla stolarki meblowej nale|y wymieni zamki, zawiasy, zatrzaski, zasuwki, zBcza [rubowe i uchwyty. Oprzyrzdowanie do monta|u tych oku na elementach wyrobów z drewna i tworzyw drzewnych winno posiada nastpujce zasadnicze cechy:  mo|liwie najwiksz uniwersalno[, zapewniajce okuwanie najwicej rodzajów elementów,  mo|liwo[ mocowania wszystkich oku w czasie jednorazowego umieszczania elementu w oprzyrzdowaniu,  zasada  jednego ruchu polegajca na tym, |e wszystkie ograniczniki (szablony) do poszczególnych oku znalazBy si na okuwanym elemencie po jednym ruchu rk pracownika obsBugujcego oprzyrzdowanie,  w przypadku mniejszych elementów  zapewnienie okuwania kilku elementów jednocze[nie.  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 26 Wszystkie oprzyrzdowania do mocowania oku posiadaj t wspóln cech, |e skBadaj si z dwóch zasadniczych podzespoBów poBczonych ze sob przegubowo (zawiasowo), cz[ci dolnej (staBej) górnej ruchomej z zamocowanymi ogranicznikami oku. Praktyka przemysBowa wykazaBa, |e ta forma jest zdecydowanie najlepsza. Do okuwania dostarczane s elementy z gotowymi gniazdami na okucia. Pierwsz czynno[ci jest oczyszczenie gniazd i sprawdzenie, czy ich wielko[ i ksztaBt s odpowiednie dla danych rodzajów oku. W razie potrzeby dokona poprawek gniazda, gniazda wykonywane mechanicznie wymagaj najcz[ciej poprawek w naro|ach, które mog by niedokBadnie wykonane. Drug czynno[ci jest zaBo|enie do gniazd oku i przykrcenie ich wkrtami. Przed przykrceniem wkrtów nale|y uprzednio nawierci otwory, dziki którym wkrty Batwiej wejd w drewno. Istotna jest równie| [rednica nawierconego otworu, który dla pByt wiórowych wynosi 0,6-0,8 [rednicy rdzenia wkrta a dla drewna 0,4-0,7 [rednicy rdzenia wkrta. Do nawiercania otworów na wkrty oraz ich wkrcania sBu| narzdzia zmechanizowane jak wiertarki i wkrtarki elektryczne lub pneumatyczne. Trzeci gBówn czynno[ci po przykrceniu oku jest sprawdzenie, czy poBczone elementy prawidBowo do siebie pasuj i czy dziaBanie oku odpowiada zamierzonemu celowi. Dla lepszego zrozumienia procesu okuwania posBu|y nastpujcy opis okuwania. Szafa  nastpujce elementy szafy wymagaj poBczenia za pomoc oku: a) Bczenie skrzydeB drzwiowych z bokami szafy lub z przegrod za pomoc zawiasów, b) Bczenie skrzydeB drzwiowych ze sob lub z przegrod za pomoc zamków meblowych, c) Bczenie wieDców z bokami za pomoc zBczy metalowych, d) Bczenie póBek z bokami lub z przegrod za pomoc podpórek. Oprzyrzdowanie do mocowania oku Zale|nie od ksztaBtu, wymiarów i przeznaczenia okuwanych elementów mo|na spotka dwie nastpujce odmiany oprzyrzdowaD: 1) PodzespóB górny uBo|yskowany jest od przodu oprzyrzdowania (tzn. od strony obsBugujcego) i po otwarciu opada w dóB, poni|ej powierzchni stoBu roboczego stanowiska monta|owego. 2) PodzespóB górny uBo|yskowany jest w tylnej cz[ci oprzyrzdowania i utrzymywany jest w  otwartym poBo|eniu przy u|yciu przeciwwagi. Pierwsze rozwizanie stosuje si zwykle tam, gdzie okucia umieszczone s bli|ej skraju elementu np. drzwi, wieDce, przegrody i podobne im cz[ci mebli skrzyniowych. PrzykBad takiego rozwizania zilustrowano na rysunku 4. Przedstawiona konstrukcja stanowi uniwersalne oprzyrzdowanie do okuwania ró|nego rodzaju drzwi mebli segmentowych. Mo|na przy u|yciu tego oprzyrzdowania okuwa drzwi maBe (3 elementy jednocze[nie), [rednie (2 elementy) i du|e (1 element). PodzespóB dolny skBada si z ramy (1) i umocowanej na niej pByty (2). Rama spawana jest ze stalowego ktownika, pByta wykonana z pByty wiórowej lub sklejki. W przedniej cz[ci podzespoBu dolnego umocowane s stalowe wsporniki (4) z zawiasami (5). Zawiasy te Bcz przegubowo podzespóB dolny z górnym (3). PodzespóB górny wykonany jest równie| w formie ramy, przy czym cz[ci dBu|sze (przednia i tylna) wykonane s z ktownika a krótsze boczne z pBaskownika. Do podzespoBu górnego umocowane s ograniczniki do poszczególnych oku, a mianowicie: ogranicznik (14) do zamka nakBadanego i ograniczniki (15) do zasuwek. Okuwane elementy spoczywaj w czasie wykonywania operacji we wspornikach przednich (6) i tylnych (10). Wsporniki przednie wykonane mog by z duralu lub tworzywa sztucznego i zamocowane s do pByty (2) przy u|yciu wkrtów (7). Wsporniki te maj form schodkow. Zale|nie od rodzaju okuwane drzwi (16) ukBadane s na trzech poziomach: na poziomie I  drzwi maBe, na poziomie II  drzwi [rednie i na poziomie III  drzwi du|e. Wsporniki tylne  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 27 (10), wykonane równie| z duralu lub tworzywa sztucznego, s wymienne. Posiadaj one ró|ne wysoko[ci (2 rodzaje), dobrane do poziomu II i III wsporników przednich (6). Wsporniki tylne (10) s wsuwane midzy listwy (8) i (9), wykonane najlepiej z tekstolitu lub innego podobnego tworzywa. Listwy te mocowane s do pByty (2) przy u|yciu wkrtów do drewna. Listwy (8) i (9) sBu| jednocze[nie jako wsporniki tylne przy okuwaniu drzwi spoczywajcych na poziomie I. Rys. 4. Oprzyrzdowanie do mocowania oku z podzespoBem górnym uBo|yskowanym z przodu [1, s.60] Do nadania okre[lonego poBo|enia listwom przymykowym drzwi maBych sBu| ograniczniki (13) mocowane do wsporników (6). PoBo|enie listew przymykowych mocowanych do drzwi [rednich ustalone jest ogranicznikami (12) mocowanymi równie| do wsporników (6). Drzwi du|e, spoczywajce w czasie operacji okuwania na poziomie III s dosuwane do prawej strony (bazowej) oprzyrzdowania, gdzie do skrajnego wspornika (6) umocowany jest odpowiedni ogranicznik. Drzwi [rednie uBo|one na poziomie II, dosuwane s do lewej i prawej strony (okuwane s dwa elementy jednocze[nie). W tym celu lewy skrajny wspornik (6) posiada równie| ogranicznik. Do podzespoBu dolnego umocowane s w tylnej cz[ci wsporniki (11) sBu|ce do nadania oprzyrzdowaniu pochylenia ok. 200 . W celu zapewnienia swobodnego i caBkowitego opuszczenia podzespoBu górnego w dóB, przednia  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 28 krawdz ramy (1) winna by usytuowana na równi z brzegiem stoBu roboczego, na którym instalowane jest oprzyrzdowanie. Oprzyrzdowanie z podzespoBem górnym uBo|yskowanym w tylnej cz[ci pokazane jest w przekroju poprzecznym na Rys 5. Rys. 5. Oprzyrzdowanie do mocowania oku z podzespoBem górnym uBo|yskowanym z tyBu [1, s. 61] Zilustrowany tu przykBad oprzyrzdowania stanowi przykBad oprzyrzdowania do okuwani ró|nej wielko[ci boków skrzyniowych mebli segmentowych. Ogólna budowa tego oprzyrzdowania jest podobna do tej jak przedstawiono na rysunku 4. i opisano powy|ej. PodzespóB dolny skBada si z wykonanej ze stalowego ktownika ramy (1), do której przymocowana jest [rubami pByta (2) wykonana z pByty wiórowej lub sklejki. Do pByty tej umocowane s wkrtami ograniczniki (11) i (12) oraz listwy podporowe (8), (9) i (10). Ograniczniki przednie (12), wykonane z mikkiego tworzywa sztucznego (np. polietylen) maj przedni powierzchni prostopadB do powierzchni pByty (2). Ograniczniki tylne (11) maj przednie powierzchnie sko[ne nachylone do powierzchni pByty (2) pod ktem 600 . Skosy te zapewniaj ciasne uBo|enie okuwanego przedmiotu posiadajcego wymiary wykonania z okre[lon tolerancj. Zarówno ograniczniki przednie (12), jak i tylne (11) mocowane s do pByty (2) za po[rednictwem ktowników (13) i (14). Zwiksza to trwaBo[ oprzyrzdowania i zapewnia lepsz regulacj w trakcie zu|ywania si go. Ograniczniki [rodkowe (15) s wymienne, wsuwane w razie potrzeby midzy wykonane z tekstolitu lub podobnego tworzywa listwy (16) i (17). Ograniczniki [rodkowe (15) maj w tym celu wykonany w tylnej swej cz[ci skos, a przednia cz[ uksztaBtowana jest podobnie, jak ograniczniki tylne (11), tzn. ze skosem 600 . Na rys. 4 pokazano przykBadow sytuacj, gdzie okuwany element (19) posiada maBe wymiary. W takim przypadku korzysta si z ograniczników [rodkowych (15). W przypadku elementu wikszego, który opiera si z tyBu o staBe ograniczniki (11), ograniczniki (15) s zbdne, listwy (16) sBu| jako dodatkowe elementy podporowe. Listwy (17) posiadaj mniejsz wysoko[, w niczym wic nie przeszkadzaj. PodzespóB górny wykonany jest w postaci ramy spawanej z ktowników. W ramie tej osadzone s odpowiednie ograniczniki (szablony) oku. PodzespóB górny poBczony jest przegubowo, przy u|yciu zawiasów (5) oraz wsporników (6), z podzespoBem dolnym. W cz[ci tylnej podzespoBu górnego umieszczona jest przeciwwaga (7). Jej ci|ar winien by tak dobrany, by podzespóB górny mógB si utrzyma w okre[lonym poBo|eniu podczas uniesienia go w gór oraz by dolegaB do podzespoBu dolnego po opuszczeniu w dóB. Przeciwwaga (7) mo|e by wykonana ze stalowej rury z odpowiedni ilo[ci oBowianego [rutu. W cz[ci przedniej podzespoBu górnego znajduje si uchwyt (18), który sBu|y do unoszenia i opuszczania tego podzespoBu. CaBe oprzyrzdowanie pochylone jest w stosunku do powierzchni stoBu roboczego pod katem okoBo 200 . W tym celu do dolnej powierzchni  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 29 pByty (2) umocowane s w tylnej jej cz[ci wsporniki (3). Praca przy u|yciu oprzyrzdowania przebiega nastpujco: pracownik obsBugujcy stanowisko monta|owe uzbraja oprzyrzdowanie wg elementów, które maj by okuwane. Jest to czynno[ polegajca na wsuniciu odpowiednich ograniczników wymiennych w odpowiednie miejsca. Nastpnie pracownik ukBada elementy na cz[ci dolnej i opuszcza cz[ górn. Potem w odpowiednie miejsca wyznaczone przez ograniczniki (szablony) kBadzie okucia i mocuje je do elementów (najcz[ciej przy u|yciu wkrtaka pneumatycznego). Dalsza praca polega na uniesieniu cz[ci górnej, wyjciu okutego elementu i odBo|eniu go na stos. Zwróci nale|y uwag, |e w oprzyrzdowaniu przedstawionym na rysunku 4 nie ma ograniczników tylnych, a okuwany element ustalony jest jedynie od przodu, opierajc si jedynie o ograniczniki przednie pod dziaBaniem wBasnego ci|aru. Rozwizanie takie jest wystarczajce, gdy| okucia mocowane s jedynie w przedniej cz[ci elementów, blisko ich obrze|a. Rozwizanie pokazane na rysunku 5 przeznaczone jest do elementów, w których okucia rozmieszczone s w zasadzie na caBej ich powierzchni, std konieczno[ zabezpieczenia przed przesuniciem si elementu w czasie okuwania. Zasadnicz zalet przedstawionych wy|ej koncepcji oprzyrzdowaD do mocowania oku jest ich uniwersalno[ w ramach elementów danego rodzaju. Oprzyrzdowania te maj t przewag nad powszechnie spotykanymi w przemy[le rozwizaniami indywidualnymi, |e mo|na ka|de stanowisko monta|u wstpnego (tzn. przytwierdzania oku) uzbroi w oprzyrzdowania na staBe i wydzieli tylko stanowiska dla poszczególnych rodzajów elementów tzn. dla boków, dla drzwi, dla wieDców itp. Poprawia to znacznie organizacj pracy i nie wymaga miejsca na magazynowanie du|ej ilo[ci wielkowymiarowych oprzyrzdowaD. Monta| mebli skrzyniowych nierozbieralnych W tego typu meblach stosuje si poBczenia stolarskie nierozBczne usztywnione klejem. Monta| polega wic w tym wypadku na Bczeniu elementów w podzespoBy pBaskie a nastpnie na sklejaniu poBczeD stolarskich. W wyniku tych zabiegów powstaje korpus mebla, do którego przymocowuje si [cian tyln i elementy cz[ciowo unieruchamiane tj. drzwi, szuflady czy póBki. Pierwszym warunkiem prawidBowego monta|u jest utrzymanie prostoktno[ci wyrobów. W produkcji masowej stosuje si specjalne [ciski monta|owe, których konstrukcja umo|liwia ustawienie elementów wzgldem siebie pod zadanymi ktami. Najcz[ciej s to urzdzenia monta|owe uniwersalne. Aby przygotowa w/w urzdzenia do pracy nale|y dokona nastpujcych czynno[ci. Jak wiemy z jednostki moduBowej 311 [32]Z5.02 urzdzenie monta|owe do monta|u konstrukcji skrzyniowej zbudowane jest z dwóch prostoktnych stalowych ram ustawionych na nó|kach równolegle jedna za drug i poBczonych ze sob za pomoc stalowych poprzeczek dystansowych. Majc dane gabarytowe mebla, który ma zosta zmontowany, dokona musimy nastpujcych czynno[ci. Poprzeczki pionowe i poziome ustawiamy odpowiednio do wymiarów gabarytowych mebla. Poprzeczka pionowa ustawiona jest stosownie do szeroko[ci montowanego mebla, natomiast poprzeczka pozioma ustawiona jest stosownie do wysoko[ci montowanego mebla. PodziaB taki umo|liwiaj rzdy otworów w ramach i poprzeczkach oraz stalowe sworznie umieszczone w odpowiednich otworach stosownie do wymiarów gabarytowych montowanego mebla. Do ram i poprzeczek przymocowane s pByty oporowe, które powinny by ustawione na elementach no[nych prostopadle do kierunku dziaBania siB wywoBanych przez mechanizmy dociskowe, co pozwala na prawidBowe sklejenie zBcza. W celu uniknicia uszkodzeD Bczonych elementów trzewiki mechanizmów dociskowych, pByty oporowe i podpórki powinny mie pBaskie i gBadkie powierzchnie lub powinny by wyBo|one elastyczn wykBadzin. Nastpnie przystpujemy do wBa[ciwego rozmieszczenia i zamocowania mechanizmów dociskowych, które powinny by  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 30 ustawione na elementach no[nych prostopadle do pByt oporowych. WBa[ciwe ustawienie siBowników zabezpiecza elementy przed ugiciem, wyboczeniem lub skrceniem podczas monta|u wyrobu. Mocowanie mechanizmów dociskowych wykonuje si za pomoc [rub lub stosuje si specjalne obejmy cierne, co gwarantuje trwaBe i silne poBczenie z elementami no[nymi. W uniwersalnych urzdzeniach monta|owych najcz[ciej s stosowane mechanizmy dociskowe z cylindrami pneumatycznymi. Powietrze nale|y doprowadzi z sieci spr|onego powietrza za pomoc rcznie sterowanych rozdzielaczy. SiBa nacisku zale|y od ci[nienia powietrza i [rednicy tBoków. Po przestawieniu rozdzielacza spr|one powietrze odprowadzane jest z cylindrów do atmosfery, a spr|yna przesuwa tBok cylindra do pozycji wyj[ciowej. W praktyce przyjmuje si, |e ci[nienie jednostkowe wywierane na Bczone cz[ci wyrobu wynosi 60-80 N/m2 . Próbny monta| wyrobów rozbieralnych Monta| mebli rozbieralnych polega na odpowiednim ustawieniu elementów wzgldem siebie i ich caBkowitym lub cz[ciowym unieruchomieniu. Stosuje si przy tym poBczenia koBkowe i ró|nego rodzaju wkrty [rubowe. Nie u|ywa si tu kleju. Sztywno[ mebla skrzyniowego uzyskuje si za pomoc tylnych [cian, koBków i wkrtów. Meble stojakowe usztywnia si koBkami i wkrtami. WspóBczesne meble skrzyniowe czsto skBadaj si z segmentów. Najcz[ciej s to meble konstrukcji stojakowej. Korpus mebla wspiera si na przedBu|onych [cianach bocznych. Monta| mebli rozbieralnych nale|y przeprowadzi wg ni|ej opisanych zasad. 1) Rozpakowa meble i sprawdzi, czy nie s uszkodzone. 2) Posortowa elementy posBugujc si instrukcj monta|u oraz rysunkiem do niego doBczonym. 3) W gniazdach znajdujcych si w czoBach boków i przegród umie[ci koBki. 4) ZBo|y boki z przegrodami poziomymi, je|eli takie wystpuj w wyrobie. 5) ZBo|y boki z wieDcem górnym i dolnym. 6) Unieruchomi elementy za pomoc poBczeD [rubowych. 7) Zamocowa [cian tyln. 8) Zamocowa do drzwi zamki, zawiasy, zasuwki oraz zatrzaski. 9) Zamocowa drzwi i klapy w korpusie wyrobu. 10) Wbi w umieszczone w bokach gniazda koBki podpórkowe i umie[ci póBki. 11) Je|eli s szuflady wsun je midzy listwy prowadzce. 12) Do gotowego wyrobu zamocowa uchwyty, lustro i inne zaBczone do mebli akcesoria meblowe. 13) Przetrze powierzchnie elementów mebli such szmatk usuwajc z nich zanieczyszczenia. Meble jako wyroby przestrzenne zajmuj du|o miejsca w [rodkach transportu podczas ich przewozu od producenta do miejsca sprzeda|y lub do odbiorcy. Zwiksza to znacznie koszty transportu. Coraz cz[ciej wic koDcowy monta| mebli przenosi si z zakBadu produkcyjnego do mieszkaD u|ytkownika. D|y si przy tym do du|ych uproszczeD konstrukcyjnych uBatwiajcych przeprowadzenie monta|u przez ka|dego u|ytkownika wedBug instrukcji zaBczonej do mebli.  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 31 4.5.2 Pytania sprawdzajce Odpowiadajc na pytania sprawdzisz czy jeste[ przygotowany do wykonania wiczeD. 1. Jaka jest klasyfikacja jednostek monta|owych? 2. Na czym polega monta| elementów w zespoBy i na co nale|y zwróci uwag podczas kontroli elementów przeznaczonych do monta|u? 3. Jak wyglda monta| ostateczny wyrobu? 4. Jakie cechy powinno posiada oprzyrzdowanie do okuwania elementów? 5. Jakie czynno[ci skBadaj si na proces okuwania? 6. W procesie monta|u szafy zachodzi konieczno[ okuwania. Jakie elementy trzeba podda procesowi okuwania? 7. Na czym polega monta| mebli skrzyniowych nierozbieralnych? 8. Jakie zasady obowizuj przy monta|u wyrobów rozbieralnych? 9. Na czym polega przygotowanie urzdzeD monta|owych do pracy? 4.5.3 wiczenia wiczenie 1 Dokonaj próbnego monta|u wyrobu rozbieralnego wg instrukcji monta|u. Sposób wykonania wiczenia Aby wykona wiczenie powiniene[: 1) rozpakowa meble do monta|u, 2) zapozna si z instrukcj monta|u, 3) posortowa elementy posBugujc si instrukcj monta|u, 4) umie[ci koBki w gniazdach, 5) zBo|y boki z przegrodami, 6) zBo|y boki z wieDcem górnym i dolnym, 7) zamocowa [cian tyln, 8) zamocowa okucia (zamki, zawiasy itp.), 9) zamocowa drzwi w korpusie wyrobu, 10) wbi podpórki pod koBki i umie[ci póBki, 11) je|eli s szuflady wsun je midzy listwy prowadzce, 12) zamocowa uchwyty, lustro i inne akcesoria meblowe, 13) przetrze powierzchnie elementów mebli such szmatk (kosmetyka), 14) dokona oceny wykonanego monta|u. Wyposa|enie stanowiska pracy:  mBotek gumowy,  klucze imbusowe / wkrtak,  instrukcja monta|u,  mBotek lub zszywacz pneumatyczny  wkrty / zszywki,  szmatka. wiczenie 2 Zaprojektuj oprzyrzdowanie do okuwania skrzydeB drzwiowych z bokami maBej szafki za pomoc zawiasów krótkich.  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 32 Sposób wykonania wiczenia Aby wykona wiczenie powiniene[: 1) na bokach szafki wyznaczy miejsca zamocowania zawiasów, 2) z pByty pil[niowej wykona szablon z ogranicznikami dla boku, 3) w pBycie pil[niowej wyci miejsca, w których zamocowane zostan zawiasy, 4) zamocowa zawiasy za pomoc wkrtów do drewna, 5) z pByty pil[niowej wykona szablon z ogranicznikami dla drzwi, 6) w pBycie pil[niowej wyci miejsca w których zamocowane zostan zawiasy, 7) zamocowa w drzwiach zawiasy za pomoc wkrtów do drewna, 8) sprawdzi dziaBanie okutych elementów, 9) dokona oceny poprawno[ci wykonanego wiczenia. Wyposa|enie stanowiska pracy:  kawaBki pByty pil[niowej,  zawiasy,  piBka do wycicia otworów w pBycie pil[niowej,  listewki na ograniczniki,  klej Wikol,  wkrty do drewna,  wkrtak / wkrtak pneumatyczny,  wiertarka elektryczna lub pneumatyczna. 4.5.4 Sprawdzian postpów Czy potrafisz: Tak Nie 1) okre[li poszczególne jednostki monta|owe? 2) wyja[ni na czym polega monta| elementów w zespoBy, gotowy wyrób i co wchodzi w zakres kontroli elementów przeznaczonych do monta|u? 3) scharakteryzowa cechy, które powinno posiada oprzyrzdowanie do okuwania elementów? 4) wymieni elementy, które nale|y podda procesowi okuwania, opierajc si na dowolnym przykBadzie? 5) wyja[ni na czym polega monta| wyrobów rozbieralnych? 6) wyja[ni jaka jest ró|nica miedzy monta|em mebli rozbieralnych a nierozbieralnych? 7) przygotowa dowolne urzdzenie monta|owe do pracy?  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 33 4.6. Ocena prac monta|owych oraz techniczno-jako[ciowych, ocena wyrobów, póBproduktów i produktów 4.6.1 MateriaB nauczania Kontrola zmontowanego wyrobu polega gBównie na stwierdzeniu: 1) prawidBowego doboru elementów i zespoBów pod wzgldem struktury drewna, 2) dokBadnego pasowania wszystkich poBczeD zarówno nieruchomych jak i ruchomych, 3) ogólnego oczyszczenia, szczególnie z kleju na poBczeniach, 4) prawidBowego okucia wyrobu w czasie monta|u, 5) wymaganej warunkami technicznymi dokBadno[ci gBównych wymiarów i nale|ytego wykoDczenia powierzchni. Sprawdzenie jako[ci monta|u i usuwanie zauwa|onych wad nale|y przeprowadzi przed przekazaniem wyrobu do odbioru technicznego. W zale|no[ci od rodzaju mebla sprawdza si sztywno[ i stateczno[ mebla, jego prostoktno[, [cisBe przyleganie podzespoBów i zespoBów ruchomych. Luzy wystpujce midzy ruchomymi zespoBami wyrobów nie mog przekracza dopuszczalnych wielko[ci podanych w Polskiej Normie na meble mieszkaniowe, która dotyczy ogólnych wymagaD i badaD. Okucia speBniajce funkcj zamków w meblach skrzyniowych powinny dziaBa sprawnie przy prawidBowym ustawieniu wyrobu. Wszelkie uszkodzenia wyrobów powstaBe podczas monta|u musz by usunite, a powierzchnie oczyszczone z wycieków klejowych i doprowadzone do stanu u|ytkowego przewidzianego warunkami technicznymi. Wyroby gotowe przed przekazaniem do magazynu podlegaj badaniom zgodno[ci wykonania ich z dokumentacj techniczn i obowizujcymi normami przedmiotowymi. Wynik tych badaD decyduje o dopuszczeniu mebli do obrotu towarowego. W dziale kontroli jako[ci przeprowadza si badania organoleptyczne mebli, sprawdza si walory estetyczne mebla, jego form plastyczn, ukBad okleiny, dobór barw itp. Natomiast do zadaD laboratorium zakBadowego nale|y sprawdzenie odporno[ci mebla na warunki u|ytkowania to jest: wytrzymaBo[, sztywno[, stateczno[ i odksztaBcalno[ konstrukcji oraz jako[ i odporno[ powBok wykoDczeniowych na elementach mebli. Ocena techniczno-jako[ciowa wyrobu produktu i póBproduktu Wszystkie materiaBy i póBfabrykaty dostarczane do magazynów zakBadu podlegaj badaniom wBasnego laboratorium za zgodno[ z odpowiednimi normami lub warunkami dostaw, niezale|nie od atestów kontroli jako[ci wytwórcy, które powinny by doBczone do ka|dej partii materiaBów. Ocen jako[ci przeprowadza si na podstawie odpowiednich norm, ograniczajc zakres rodzajów badaD do podstawowych cech materiaBu, które w istotny sposób wpBywaj na jako[ gotowego wyrobu. Badania wytrzymaBo[ciowe mebli przeprowadza si:  w odniesieniu do nowego typu mebla w trakcie modelowania oraz przed uruchomieniem seryjnej produkcji,  okresowo w celu sprawdzenia jako[ci bie|cej produkcji,  doraznie w wypadku zaistnienia sporu miedzy producentem i odbiorc, co do speBnienia przez meble wymagaD wytrzymaBo[ciowych. Laboratoryjne badania wytrzymaBo[ci mebli polegaj na poddaniu caBego ukBadu konstrukcyjnego i cz[ci konstrukcyjno-u|ytkowych mebla obci|eniom urzdzenia probierczego i sprawdzaniu wpBywu tych obci|eD na trwaBo[ konstrukcji oraz na funkcjonalno[ i form plastyczn mebla.  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 34 W metodzie badaD przyjto zaBo|enie, |e charakter siB wywieranych przez urzdzenie probiercze powinien odpowiada co do warto[ci, kierunku, miejsca przyBo|enia i liczbie cykli dziaBania naturalnym urzdzeniom u|ytkowym, którym podlega dany rodzaj mebla w zaBo|onym okresie u|ytkowania zgodnie z przeznaczeniem. Miernikami wytrzymaBo[ci mebla s skutki dziaBania obci|eD obserwowane w czasie badania, po jego zakoDczeniu w postaci rozluznionych poBczeD konstrukcyjnych, pkni, zBamaD, odksztaBceD lub innych uszkodzeD  zale|nie od rodzaju badanego mebla. Ze wzgldu na ró|nic w konstrukcji i w warunkach u|ytkowania (charakter obci|eD u|ytkowych) poszczególnym rodzajom mebli stawia si odmienne wymagania w zakresie wytrzymaBo[ci i sprawdza si te wymagania w nieco inny sposób, wBa[ciwy dla danego rodzaju mebla. Std rozró|nia si badania:  wytrzymaBo[ci i sztywno[ci mebli skrzyniowych,  wytrzymaBo[ci, odksztaBcalno[ci oraz stateczno[ci stoBów,  wytrzymaBo[ci na odksztaBcalno[ tapczanów, kanap, le|anek,  wytrzymaBo[ci oraz sztywnoci Bó|ek,  wytrzymaBo[ci oraz odksztaBcalno[ci foteli,  wytrzymaBo[ci oraz odksztaBcalno[ci krzeseB. Do zadaD laboratorium zakBadowego nale|y tak|e przeprowadzenie badaD wyrobów lakierowych i badaD powBok wykoDczeniowych gotowego wyrobu. Do badaD wyrobów lakierowych zaliczy mo|emy:  wstpne próby techniczne (ko|uszenie, wystpowanie osadu, jednolito[ koloru itp.),  oznaczanie lepko[ci,  oznaczanie rozlewno[ci,  oznaczanie stopnia wyschnicia. Badanie powBok wykoDczeniowych sprowadza si do sprawdzenia:  grubo[ci powBoki,  stopnia poBysku,  przyczepno[ci,  twardo[ci,  [cieralno[ci  odporno[ci na uderzenia,  kontaktowej odporno[ci na ciepBo,  odporno[ci na dziaBanie pary wodnej (plamienie),  odporno[ci na dziaBanie substancji chemicznych,  odporno[ci na [wiatBo. 4.6.2 Pytania sprawdzajce Odpowiadajc na pytania sprawdzisz czy jeste[ przygotowany do wykonania wiczeD. 1. Co wchodzi w zakres kontroli zmontowanego wyrobu? 2. Jakie badania nale|y wykona przed przekazaniem wyrobu do magazynu i kto powinien je wykona? 3. Jakim badaniom poddaje si materiaBy przychodzce do zakBadu i kto je wykonuje? 4. Jakie badania wchodz w zakres badania wytrzymaBo[ci i kiedy powinny one by wykonywane? 5. Co rozumiesz pod pojciem mierniki wytrzymaBo[ci? 6. Jakie badania wyrobów lakierowych nale|y przeprowadzi podczas przyjmowania ich do zakBadu? 7. Jakie badania wchodz w zakres badania powBok lakierowych?  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 35 4.6.3 wiczenia wiczenie 1 Dokonaj kontroli i oceD prace monta|owe mebla znajdujcego si w pracowni szkolnej. Wskazówki do realizacji Przed przystpieniem do realizacji wiczenia nauczyciel powinien omówi zakres i technik wykonania wiczenia. Sposób wykonania wiczenia Aby wykona wiczenie powiniene[: 1) dokona oceny prawidBowego wyboru elementów, 2) sprawdzi czy pasowania ruchomych i nieruchomych cz[ci s prawidBowe, 3) sprawdzi czy kontrolowany mebel jest prawidBowo okuty, 4) sprawdzi luzy wystpujce midzy ruchomymi zespoBami, które nie mog przekroczy dopuszczalnych norm, 5) sprawdzi stateczno[ mebla, 6) dokona oceny organoleptycznej: walory estetyczne mebla, form plastyczn, ukBad okleiny, dobór barw itp., 7) dokona oceny na podstawie normy przedmiotowej na meble mieszkaniowe, 8) dokona oceny poprawno[ci wykonanego wiczenia. Zrodki dydaktyczne:  norma przedmiotowa: meble mieszkaniowe,  notatnik,  dBugopis/oBówek. 4.6.4 Sprawdzian postpów Czy potrafisz: Tak Nie 1) okre[li zakres kontroli zmontowanego mebla? 2) scharakteryzowa rodzaje badaD, które nale|y wykona przed przekazaniem wyrobu do magazynu? 3) okre[li zakres badaD materiaBów wchodzcych do zakBadu? 4) wymieni badania wchodzce w zakres badaD wytrzymaBo[ciowych? 5) wyja[ni, co rozumiesz pod pojciem mierniki wytrzymaBo[ci? 6) okre[li rodzaje badaD wyrobów lakierowych przyjmowanych do zakBadu? 7) scharakteryzowa rodzaje badaD powBok lakierowych?  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 36 4.7. Opracowanie schematu procesu technologicznego monta|u okre[lonego wyrobu 4.7.1. MateriaB nauczania Sporzdzanie schematu przebiegu procesu technologicznego Czynno[ci technologiczne musz nastpowa po sobie w [ci[le okre[lonej kolejno[ci. Kolejno[ ta zale|y od rodzaju wyrobu, jego konstrukcji oraz materiaBów z jakich si go wytwarza. Ustalenie przebiegu procesu technologicznego wymaga znajomo[ci technologii oraz urzdzeD jakimi dysponuje wydziaB monta|u. W przemy[le przyjB si graficzny sposób przedstawiania tej kolejno[ci zwanej schematem przebiegu procesu technologicznego. Na pozór skomplikowany wykres nie jest trudno odczyta je|eli zapamita si zasad, |e kolejno[ prac dla ka|dego elementu odczytuje si poziomo, a obci|enia prac poszczególnych stanowisk roboczych  pionowo. Opis techniczny montowanego wyrobu Szafa biblioteczna biurowa skBada si z dwóch zestawnych cz[ci dolnej i górnej. CokóB wykonany jest z tarcicy iglastej. Elementy boczne cokoBu s poBczone z przedni i tyln cz[ci za pomoc poBczenia koBkowego. CokóB poBczony jest z cz[ci doln szafy na koBki w odstpie 300 mm na klej. Zciany boczne wykonane s z pByty wiórowej okleinowanej, okleina w kierunku podBu|nym. W tylnych wskich pBaszczyznach boków s wykonane wrgi do umocowania [ciany tylnej. Zciany boczne w górnej i dolnej cz[ci s poBczone z pBytami poziomymi (wieDce dolne i górne) na poBczenia koBkowe. Drzwi dolne wykonane s z pByty wiórowej okleinowanej ze wszystkich stron. Drzwi górne wykonane s z tarcicy sosnowej o konstrukcji ramowej, s okleinowane i oszklone, szyby przytwierdzone s listewkami umocowanymi gwozdzikami. Drzwi s zawieszone na dwóch zawiasach krótkich i zamykane. Lewe na dwie zasuwki, prawe na zamek wpuszczony. PóBki osadzone s na podpórkach przestawnych. Zciana tylna wykonana jest z pByty pil[niowej lakierowanej i przytwierdzona do korpusu za pomoc zszywek. 4.7.2 Pytania sprawdzajce Odpowiadajc na pytania sprawdzisz czy jeste[ przygotowany do wykonania wiczeD. 1. Jakie s zasady sporzdzania schematu przebiegu procesu technnologicznego monta|u? 2. Co mo|emy odczyta z graficznego schematu procesu technologicznego? 3. Co powinni[my wiedzie, aby opracowa schemat procesu technologicznego monta|u? 4.7.3 wiczenia wiczenie 1 Sporzdz schemat procesu technologicznego monta|u mebla. Sposób wykonania wiczenia Aby wykona wiczenie powiniene[: 1) pozna konstrukcj montowanego wyrobu, 2) rozczBonowa proces monta|u na operacje, 3) zaplanowa urzdzenia monta|owe lub dostosowa si do warunków istniejcych w zakBadzie,  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 37 4) zaplanowa i wyposa|y stanowisko monta|owe, 5) dokona doboru narzdzi monta|owych, 6) sporzdzi graficzny schemat procesu technologicznego monta|u, 7) dokona oceny poprawno[ci wykonanego wiczenia. Wyposa|enie stanowiska pracy:  opis techniczny lub prototyp wyrobu,  urzdzenia monta|owe,  kartka papieru w kratk formatu A4,  linijka,  oBówek/dBugopis,  cyrkiel. wiczenie 2 Sporzdz graficzny schemat przebiegu procesu technologicznego monta|u drzwi lub okna. Sposób wykonania wiczenia Aby wykona wiczenie powiniene[: 1) pozna konstrukcje montowanego wyrobu szkieletowego, 2) rozczBonowa proces monta|u na operacje, 3) zaplanowa urzdzenia monta|owe lub dostosowa si do warunków istniejcych w zakBadzie, 4) zaplanowa i wyposa|y stanowisko monta|owe, 5) dokona doboru narzdzi monta|owych, 6) sporzdzi graficzny schemat procesu technologicznego monta|u, 7) dokona oceny poprawno[ci wykonanego wiczenia. Wyposa|enie stanowiska pracy:  opis techniczny wyrobu lub prototyp mebla,  urzdzenia monta|owe,  kartka papieru w kratk formatu A4,  linijka,  oBówek/dBugopis,  cyrkiel. 4.7.4 Sprawdzian postpów Czy potrafisz: Tak Nie 1) scharakteryzowa czynno[ci monta|owe, jakie nale|y wykona podczas monta|u mebla skrzyniowego? 2) sporzdzi graficzny schemat przebiegu procesu technologicznego monta|u? 3) zaplanowa i wyposa|y stanowiska monta|owe?  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 38 4.8. Transport wewntrzzakBadowy 4.8.1 MateriaB nauczania Transport wewntrzny zwBaszcza w zakBadach o produkcji seryjnej ze wzgldu na staBy ruch du|ych ilo[ci elementów jest równie wa|ny jak proces produkcyjny. Transport wewntrzzakBadowy powinien zapewnia staBy przepByw materiaBów pomidzy stanowiskami roboczymi oraz pomidzy wydziaBami i magazynami. Urzdzenia transportowe w zakBadzie powinny by odpowiednio dobierane i dostosowane do potrzeb zakBadu. W eksploatacji urzdzeD transportowych niezbdne jest zapewnienie bezpieczeDstwa pracy. Urzdzenia transportowe nale|y utrzymywa w nienagannej sprawno[ci a przepisy dotyczce bezpieczeDstwa pracy dokBadnie przestrzega. Urzdzenia transportowe mog by ujte w dwie podstawowe grupy: a) urzdzenia o dziaBaniu cigBym w pewnym okre[lonym kierunku, s to przeno[niki cignowe, bezcignowe i pneumatyczne, b) urzdzenia o dziaBaniu okresowym bez okre[lonego rytmu przewa|nie o kierunkach zmiennych, s to urzdzenia transportu szynowego, jezdnego i dzwigniowego. PrzykBadem przeno[ników cignowych jest przno[nik ta[mowy, najcz[ciej bywaj pBaskie, mog by staBe lub przeno[ne. Rys. 6. Schemat budowy przeno[nika ta[mowego Przeno[niki bezcignowe, to takie których cz[ci nie przesuwaj si razem z przenoszonym Badunkiem. Zalicza si do nich przeno[niki: rolkowe, [limakowe itp. Przenoszenie Badunków za pomoc rolek mo|e mie nastpujce rozwizania: a) Badunek mo|e si przesuwa po rolkach poziomych nie napdzanych, pod wpBywem siBy zewntrznej, b) Badunek mo|e si przesuwa pod wpBywem siBy ci|ko[ci po rolkach le|cych w pBaszczyznie pochyBej, c) rolki mog by napdzane. Rolki stosowane w przeno[nikach bywaj gBadkie, rowkowane i maj ró|ne ksztaBty. Najcz[ciej s stosowane gBadkie rolki walcowe i sto|kowe. Do transportu prostoliniowego 0 stosuje si rolki walcowe na Bukach (dochodzcych nieraz do 90 ), rolki sto|kowe. W zakBadach meblarskich stosuje si przeno[niki monta|owe, które skupiaj w sobie wyposa|enie stanowiska roboczego w poBczeniu z transportem obsBugujcym stanowiska. Musi by przy tym uwzgldniona technologia zapewniajca nie tylko kolejno[ operacji lecz i bezpo[rednie przekazanie obrobionego elementu (zespoBu wyrobów) z jednej operacji na drug.  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 39 PrzykBadem mo|e by urzdzenie monta|owe, karuzelowe do produkcji krzeseB gitych na o[miu stanowiskach roboczych. Karuzela skBada si z o[miu segmentów, które wyposa|one s zgodnie z kolejno[ci procesu technologicznego w odpowiednie zaciski, narzdzia i inne pozwalajce wykona okre[lone prace monta|owe. Stosowane s tak|e przeno[niki monta|owe linowe, montowane przedmioty s zawieszane i przenoszone od stanowiska do stanowiska. Organizuje si te| linie monta|owe z zastosowaniem przeno[ników ta[mowych i rolkowych. Urzdzenia transportu szynowego Do ruchu wewntrzzakBadowego stosowane s tory wskie (szeroko[ 600 mm). GBównym [rodkiem transportu szynowego s wózki rczne. Wózki szynowe rczne powinny by tak konstruowane, aby wysiBek pracownika nie byB du|y. Niekiedy do zmiany kierunku ruch pod dowolnym ktem sBu| obrotnice. Urzdzenia transportu jezdnego (bezszynowego) to wszelkiego rodzaju wózki. Wózki s podstawowymi [rodkami transportu drewna wewntrz hal fabrycznych. W zakBadach przemysBu drzewnego stosowane s nastpujce odmiany wózków: podstawki Badunkowe (palety), wózki jezdniowe naBadowane i wózki jezdniowe podno[nikowe. Podstawka Badunkowa przedstawiona jest na rysunku 7. SkBada si ona z dwóch rozBcznych cz[ci: palety (1) wyposa|onej w koBa jezdne osadzone na jednej osi oraz z dwukoBowego wózka (2) z dzwigni (3). Na osi wózka umieszczony jest wspornik z czopem kulistym (4). Do przedniej cz[ci palety przymocowane jest gniazdo zaczepowe (5). W celu przetoczenia podstawki Badunkowej pod palet wtaczamy wózek tak, aby jego czop wsunB si w wystp gniazda zaczepowego palety. Nastpnie wychylajc dzwigni unosimy wspornik palety (6) i przetaczamy zestaw w zadanym kierunku. Rys. 7. Podstawka Badunkowa: 1  paleta, 2  wózek, 3  dzwignia, 4  czop, 5  gniazdo, 6  wspornik [5, s. 373] Wózkami jezdniowymi naBadowanymi nazywamy wózki, na których Badunki nanoszone s rcznie lub za pomoc urzdzenia mechanicznego nie zwizanego z wózkiem. Na rysunku 8 przedstawiono kilka odmian tych wózków: a) wózek stosowany do transportu tarcicy, wyrzynków, skrzyD itp., b) wózek dwuporczowy do transportu krótkich elementów póBfabrykatów, c) wózek skrzyniowy do przenoszenia drobnych elementów, d) wózek póBkowy stosowany jest w lakierniach do ukBadania i transportu pByt.  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 40 a b c d Rys. 8. Wózki jezdniowe naBadowane: a -jednoporczowy, b  dwuporczowy, c  skrzyniowy, d - póBkowy [5, s.380] Na rysunku 9 przedstawiono wózek jezdniowy przeno[nikowy o maszcie zewntrznym czoBowym oraz schemat hydrauliczny mechanizmu podnoszenia Badunku tego wózka. Wózki tego typu nazywane s tak|e wózkami widBowymi wysokiego podnoszenia. S one napdzane za pomoc silników spalinowych lub elektrycznych zasilanych z akumulatora. Wózek skBada si z dwóch zasadniczych cz[ci: nadwozia wraz z mechanizmem jazdy  A, oraz mechanizmu podnoszenia Badunku B. a b Rys. 9. Wózek jezdniowy podno[nikowy: a  wózek, b- schemat hydrauliczny; A  mechanizm jazdy, B- mechanizm podnoszenia Badunku, 1- maszt, 2  cylinder wychylania masztu, 3  widBy, 4  cylinder hydrauliczny roboczy, 5  przekBadnia BaDcuchowa, 6,7  rozdzielacze, 8  dzwignie sterujce, 9  pompa, 10  zawór dBawicy, 11  zawór przelewowy, 12  filtr, 13  zbiornik [5 s. 380]  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 41 Podstawow cz[ci mechanizmu podnoszenia Badunku jest wychylny maszt (1) osadzony przegubowo w nadwoziu wózka. Do wychylania masztu sBu| cylindry hydrauliczne (2). Maszt jest wychylony w celu uBatwienia zaBadunku palety na widBy oraz w celu zabezpieczenia Badunku przed spadniciem z wideB podczas jazdy wózka. W maszcie osadzone s prowadnice, w których przesuwany jest suport z wymiennymi widBami (3). Do unoszenia suportu i wideB zastosowano cylinder hydrauliczny (4) oraz przekBadni BaDcuchow. W wyniku zastosowania przekBadni BaDcuchowej skok suportu z widBami jest dwukrotnie wikszy od skoku nurnika cylindra napdowego. Cylindry unoszenia Badunku i wychylania masztu uruchamiane s rozdzielaczem (6) i (7). Rozdzielacze sterowane s dzwigniami (8) umieszczonymi przy kierownicy wózka. UkBad hydrauliczny zasilany jest przez pomp (9), napdzan silnikiem spalinowym. Do regulacji prdko[ci unoszenia Badunku zastosowano zawór dBawicy (10). Wybór urzdzeD transportowych powinien by dokonany na podstawie opracowania caBoksztaBtu transportu w zakBadzie, chocia|by nawet realizacja mechanizacji miaBa odbywa si stopniowo. PrzepByw elementów póBfabrykatów, wyrobów powinien by wBczony w ogólny rytm produkcji zakBadu i przemy[lany we wszystkich szczegóBach jako jedna caBo[, a poszczególne fragmenty transportu powinny by wzajemnie zharmonizowane. Przepisy bezpieczeDstwa pracy w transporcie wewntrzzakBadowym regulowane s przez odpowiednie rozporzdzenia ministrów, ustalaj ogólne obowizki obsBugi urzdzeD transportowych. Na kierownictwie zakBadu ci|y obowizek opracowania na podstawie obowizujcych przepisów i dostosowanie do warunków miejscowych szczegóBowych instrukcji bhp, które powinny zwraca uwag na nastpujce momenty:  zapewnienie widoczno[ci i sygnalizacji,  zabezpieczenie przed upadkiem transportowanego materiaBu ,  zabezpieczenie ruchomych cz[ci urzdzeD od zetknicia z pracownikami,  zapobieganie mo|liwo[ci wypadków spowodowanych niezrczno[ci pracowników. Instrukcja powinna dokBadnie okre[la obowizki pracowników, poucza o przyczynach wypadków, wskazywa sposób zachowania si w pracy i w razie awarii. Znajomo[ instrukcji nale|y sprawdza w miejscu pracy, nieprzestrzeganie ich powinno by traktowane jako naruszenie dyscypliny w pracy. 4.8.2. Pytania sprawdzajce Odpowiadajc na pytania, sprawdzisz, czy jeste[ przygotowany do wykonania wiczeD. 1. Jakie znaczenie ma transportu wewntrzzakBadowy? 2. Jakie znasz rodzaje przeno[ników cignowych, podaj ich zastosowanie? 3. Jakie znasz rodzaje przeno[ników bezcignowych, podaj ich zastosowanie? 4. Jakie znasz wózki, podaj ich zastosowanie do okre[lonych prac? 5. Jakie s zasady sporzdzania instrukcji bhp dotyczcych urzdzeD transportowych? 4.8.3 wiczenia wiczenie 1 Wykonaj schemat transportu wewntrzzakBadowego na podstawie obserwacji w wybranym zakBadzie produkcyjnym. Sposób wykonania wiczenia  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 42 Aby wykona wiczenie powiniene[: 1) zwróci szczególn uwag na rozwizania transportu wewntrzzakBadowego  przeno[niki cignowe i bezcignowe,  urzdzenia transportu szynowego,  zastosowania wszelkiego rodzaju wózków oraz paletyzacji,  zastosowanie wózków jezdniowych, 2) zwróci uwag na sposoby okuwania elementów i stosowanego oprzyrzdowania, 3) pozna stosown technologi monta|u wraz z zastosowanymi urzdzeniami monta|owymi, 4) zapozna si z transportem wyrobów oraz zasadami odbioru jako[ciowego mebli, 5) zapozna si z zasadami pakowania oraz magazynowania wyrobów gotowych, 6) dokona pisemnej analizy przebiegu procesu technologicznego monta|u. Wyposa|enie stanowiska pracy:  notatnik,  dBugopis/oBówek 4.8.4 Sprawdzian postpów Czy potrafisz: Tak Nie 1) okre[li zadania transport wewntrzzakBadowego? 2) wymieni przeno[niki cignowe i poda ich zastosowanie ? 3) wymieni przeno[niki bezcignowe i poda ich zastosowanie ? 4) scharakteryzowa rodzaje wózków i zastosowa je do okre[lonych prac ? 5) scharakteryzowa zasady sporzdzania instrukcji bhp?  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 43 4.9. Zasady gospodarki magazynowej i magazynowanie materiaBów, wyrobów i elementów 4.9.1 MateriaB nauczania Magazynowanie materiaBów Do prowadzenia normalnej produkcji ka|dy zakBad produkcyjny potrzebuje okre[lonej ilo[ci materiaBów podstawowych i pomocniczych, z których  wyniku procesów technologicznych  powstaj wyroby gotowe oraz pewna ilo[ odpadów. W wikszo[ci przypadków przedsibiorstwo zaopatrywane jest we wszystkie materiaBy z zewntrz. Aby produkcja przebiegaBa planowo, bez |adnych nieprzewidzianych przerw, spowodowanych np. nieregularno[ci dostaw tych materiaBów, przedsibiorstwo musi mie [ci[le okre[lone i odpowiednio zmagazynowane ich zapasy. Jednocze[nie wa|ne znaczenie dla cigBo[ci pracy i organizacji produkcji, maj równie| niezbdne zapasy elementów, podzespoBów i zespoBów, utworzone pomidzy pewnymi fazami procesu technologicznego np. pomidzy obróbk maszynow a monta|em. Zapasy te pozwalaj na nieprzerwan, cigB prac i s czynnikiem regulujcym pewne niedocignicia w zharmonizowaniu pracy poszczególnych wydziaBów przedsibiorstwa. Zapasy te musz by zmagazynowane. Wyprodukowane przez zakBad wyroby nie mog by bezpo[rednio odsyBane do miejsc przeznaczenia ze wzgldów technologicznych (np. wymagany pewny okres sezonowania) lub technicznych (np. brak [rodków transportowych). Wskutek tego na terenie zakBadu musi by równie| miejsce do magazynowania okre[lonej ilo[ci wyrobów przez pewien okres czasu. Odpady, bez wzgldu na to, jak bd wykorzystane, musz by odpowiednio do przeznaczenia sortowane i magazynowane. Zastosowanie komputera w gospodarce materiaBowej W dziaBalno[ci przedsibiorstwa nie ma, praktycznie biorc, takiej dziedziny, w której nie miaByby zastosowania komputery, czyli elektroniczne maszyny cyfrowe (EMC). Dotychczasowa praktyka projektowania i wdra|ania systemów informacyjnych wykazaBa, |e jednym z obszarów dziaBalno[ci przedsibiorstwa, w którym jako pierwsze zostaBy zastosowane elektroniczne maszyny cyfrowe, jest gospodarka materiaBowa, stanowica obszar szczególnie podatny na komputeryzacj. W ramach gospodarki materiaBowej podkre[la si szczególnie zastosowanie komputera do ewidencji i ruchu zasobów materiaBowych. Ta ewidencja obejmuje  oprócz rejestrowania obrotów i stanów magazynowych  równie| rozliczanie inwentaryzacji, kontrol zapasów materiaBowych w porównaniu z normami, rejestr zapasów nie wykazujcych zu|ycia, ewidencj zapasów zbdnych. Wspomniane zaszBo[ci odnoszce si do zapasów materiaBowych prezentowane s w wydawnictwach sporzdzanych przez komputer, majcych form tabulogramów, czyli zestawieD liczbowych obejmujcych dane odpowiednio pogrupowanie. Wydawnictwa dotyczce tej problematyki mog zawiera: - zestawienie miesiczne przychodów, rozchodów i zapasów materiaBowych w wyra|eniu ilo[ciowo  warto[ciowym w ukBadzie gaBziowym oraz z podziaBem na magazyny, - zestawienie zapasów zbdnych, w tym zagospodarowanych (sprzeda|, zu|ycie wewntrzne), - zestawienie materiaBów nie wykazujcych rozchodu w okre[lonym czasie (np. w kwartale), - zestawienie odchyleD faktycznych zapasów od norm zapasu lub od przewidywanych potrzeb, - rozliczenie inwentaryzacji okresowej materiaBów, - zestawienie ró|nic inwentaryzacyjnych.  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 44 Znacznie tych wydawnictw, oprócz funkcji [ci[le ewidencyjnej, wyra|a si równie| w tym, |e stanowi one podstaw do przeprowadzania kontroli oraz analizy gospodarowania zapasami materiaBowymi. Oprócz wykorzystania komputera do ewidencji stanu i ruchu zapasów, nale|y wspomnie o jego przydatno[ci w pozostaBych dziedzinach gospodarki materiaBowej. Komputer jest równie| stosowany w ewidencji i kontroli realizacji zamówieD, ustalaniu kosztów zu|ycia materiaBów, porównywaniu faktycznego zu|ycia jednostkowego normami, tworzenie indeksu materiaBowego, sprawozdawczo[ci i statystyce dotyczcych gospodarowania materiaBami. Zakres wykorzystania komputera w tym obszarze ilustrowa mog tabulatory sporzdzone przez komputer, w[ród których mo|na wymieni: - zestawienie zamówieD potwierdzonych do realizacji, - zestawienie realizacji zamówieD, - zestawienie materiaBów reklamowych oraz zBomowanych z tytuBu reklamacji uznanej przez dostawc, - zestawienie zu|ycia materiaBów bezpo[rednich w porównaniu z normami zu|ycia, - zestawienie kosztów zu|ycia materiaBów wedBug ró|nego przekroju np. wedBug grup kalkulacyjnych wyrobów lub wedBug miejsc powstawania kosztów, - zestawienie zu|ycia materiaBów zastpczych wedBug wyrobów i zleceD, - wydruk indeksu materiaBowego, - sprawozdanie z realizacji zapotrzebowania materiaBowego. Podanego zestawu wydawnictw nie mo|na traktowa jako jedynego i peBnego, gdy| w praktyce przedsibiorstwa mo|na sporzdza inne tabulogramy, dostosowane do potrzeb ró|nych komórek organizacyjnych, zajmujcych si gospodarowaniem materiaBami. Wydawnictwa komputerowe nale|y wykorzysta gBównie do ekonomizacji gospodarki materiaBowej, gdy| komputer pozwala limitowa, programowa, racjonalizowa gospodark materiaBow i bie|co sterowa zaopatrzeniem, zu|yciem materiaBów oraz regulowaniem zapasów. Szczególnie cenne s te informacje uzyskane z komputera, które umo|liwiaj wszechstronne poznanie zjawisk zwizanych z gospodarowaniem materiaBami, ich ocen oraz ustalenie zródeB nieprawidBowo[ci i ich likwidacj. Technika komputerowa w przedsibiorstwie pozwala nie tylko na przetwarzanie informacji odzwierciedlajcych zjawiska i procesy, lecz równie| na optymalizacj okre[lonych rozwizaD: - optymalizacj rozkroju materiaBów (np. tkanin, skóry, blachy) przyjmujc za kryterium optymalizacji minimalizacj odpadów; - optymalizacj receptury wsadowej z punktu widzenia obni|enia kosztu wytwarzania; - optymalizacj gospodarki zapasami przez minimalizacj Bczonych kosztów zwizanych z tworzeniem zapasów, ich utrzymywaniem i wyczerpaniem; - optymalizacj powizaD z dostawcami i odbiorcami uwzgldniajc warunki produkcji i zaopatrzenia oraz ksztaBtowania si kosztów produkcji, transportu i kosztów zapasów. Rodzaje magazynów ZakBady przemysBu meblarskiego powinny posiada do skBadowania i konserwacji poszczególnych materiaBów nastpujce magazyny: 1. Magazyn materiaBów podstawowych Podstawowymi materiaBami produkcji stolarskiej s: tarcica, Baty, fryzy, pByty stolarskie, pByty wiórowe, pByty pil[niowe, sklejka okleina itp. Sposób skBadowania i konserwacji tych materiaBów zale|y w gBównej mierze od stopnia wilgotno[ci. Wszelkie pByty, sklejk i oklein stolarnie otrzymuj w stanie suchym i ich konserwacja powinna sprowadza si jedynie do utrzymania danego stopnia wilgotno[ci. Tarcica, Baty, fryzy dostarczane s przewa|nie mokre,  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 45 wskutek czego skBadowanie tych materiaBów powinno by poBczone z jednoczesnym suszeniem. 2. Magazyn materiaBów pomocniczych Stosowane w stolarniach materiaBy dzieli si na dwie grupy: a) materiaBy pomocnicze produkcyjne, b) materiaBy pomocnicze nieprodukcyjne. Do grupy pierwszej zaliczamy: kleje, barwniki, gwozdzie, wkrty, okucia meblowe, papiery [cierne itp. Druga grupa obejmuje takie materiaBy jak benzyna, wgiel, koks itp. Wyroby lakierowane nale|y przechowywa w specjalnych magazynach, które nosz nazw magazynów materiaBów Batwopalnych. Magazyny takie umieszcza si w bezpiecznej odlegBo[ci od wszelkich zabudowaD i innych magazynów. 3. Magazyn wyrobów gotowych Wyroby gotowe (meble) wymagaj okre[lonych warunków skBadowania i konserwacji. Nara|enie ich na gwaBtowne wahania (zmiany) temperatury i wilgotno[ci powoduje zawilgocenie drewna, niszczenie powBoki wykoDczeniowej. Wyroby gotowe nale|y 0 przechowywa w pomieszczeniach wentylowanych. Temperatura powinna wynosi 15 C, a wilgotno[ wzgldna powietrza nie powinna przekracza 70 %. W celu zapewnienia dogodnego i sprawnego transportu magazyn wyrobów gotowych nale|y pokry sieci dróg transportowych. 4. Magazyny midzyoperacyjne Proces produkcyjny wymaga utworzenia w pewnych fazach produkcji okre[lonych zapasów midzyoperacyjnych. Magazyn midzyoperacyjny powinien si znajdowa w zamknitym i wydzielonym pomieszczeniu pomidzy wydziaBami, tym który wykonaB skBadowane elementy i tym który ma je przej do dalszej obróbki. W pomieszczeniu tym nale|y utrzymywa odpowiedni temperatur i wilgotno[ powietrza. Zakres zadaD gospodarki magazynowej Do zakresu zadaD gospodarki magazynowej nale|: a) kwalifikowanie jako[ci i stwierdzenie ilo[ci przy przyjmowaniu materiaBów, b) racjonalne magazynowanie i nale|yta fachowa konserwacja tych materiaBów, c) [cisBa kontrola i niedopuszczenie do przekraczania norm zu|ycia materiaBów, d) opieka nad ekspedycj (wysyBk) wyrobów, e) [ledzenie za normatywami zapasów magazynowych i nieprzekraczanie minimalnego i maksymalnego ich stanu. Rola i znaczenie gospodarki magazynowej W zakBadzie meblarskim rozró|nia si magazyny zaopatrzenia zbytu i produkcji. W magazynach zaopatrzenia przechowuje si wszystkie materiaBy potrzebne do produkcji bezpo[rednio (np. tarcica, klej, gwozdzie). W magazynach zbytu wszystkie wyroby gotowe, przygotowane do sprzeda|y; w magazynach produkcji rezerwy midzywydziaBowe. Sprawno[ pracy zakBadu w du|ym stopniu zale|y od sprawno[ci gospodarki magazynowej. W magazynach zaopatrujcych wydziaBy produkcyjne nie mo|e brakowa ani materiaBów ani narzdzi potrzebnych do planowanej, codziennej pracy. Wielko[ zapasów surowców materiaBów i póBfabrykatów zale|y od charakteru przedsibiorstwa i wyra|a si tzw. normatywem zapasów materiaBowych. Normatyw zapasu jest to maksymalna (najwiksza ilo[) surowców (materiaBów, wyrobów), jaka powinna by skBadowana w magazynie. WBa[ciwa gospodarka magazynowa opierajca si na koniecznych tylko normatywach zapasów, zapewniajca szybkie przekazywanie gotowych wyrobów odbiorcom i nale|yt konserwacj materiaBów, odgrywa powa|n rol i jest jednym z podstawowych warunków racjonalnej pracy.  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 46 Badania jako[ci materiaBów i póBfabrykatów Wszystkie materiaBy i póBfabrykaty dostarczane do magazynów zakBadu podlegaj badaniom wBasnego laboratorium. Za zgodno[ z odpowiednimi normami lub warunkami dostaw niezale|nie od atestów kontroli jako[ci wytwórcy, które powinny by dostarczone do ka|dej partii materiaBów. Bezpo[rednio po otrzymaniu dostaw magazynier zgBasza laboratorium na pi[mie zlecenie badaD podajc: rodzaj i ilo[ materiaBu, dostaw i dat otrzymania. Na podstawie tego zlecenia pracownik laboratorium lub pracownik dziaBu kontroli jako[ci pobiera [redni próbk materiaBu zgodnie z obowizujc norm lub innymi przepisami. Ocen jako[ci przeprowadza si na podstawie odpowiedniej normy ograniczajc zakres rodzaju badaD do podstawowych cech materiaBu, które w istotny sposób wpBywaj na jako[ gotowego wyrobu. Drewnopochodne materiaBy pBytowe  zakres rodzaju badaD obejmuje oznaczenie: gsto[ci, wilgotno[ci, wytrzymaBo[ci na zginanie statyczne, wytrzymaBo[ci na rozciganie w kierunku prostopadBym do pBaszczyzn, pcznienia nasikliwo[ci. Kleje (np. wikol) - zakres rodzaju badaD zale|y od rodzaju kleju, ale najcz[ciej oznacza si: lepko[, odczyn (pH), zawarto[ suchej pozostaBo[ci, wytrzymaBo[ spoiny klejowej na [cinanie. Wyroby lakierowane  zakres rodzaju badaD zale|y od rodzaju lakieru, ale najcz[ciej wykonuje si badania: lepko[ci, barwy, czas schnicia powBoki, twardo[, elastyczno[ itp. W zakBadach meblarskich dokonuje si odbioru jako[ciowego materiaBów tartych. Badania tarcicy za zgodno[ z obowizujcymi normami przeprowadzane s przez sBu|by kontroli jako[ci dostaw. Badania jako[ci materiaBów przeprowadza si tzw. badania caBkowite i wyrywkowe. Badania caBkowite (stuprocentowe) s bardzo drogie i pracochBonne. W wielkoseryjnej produkcji o powtarzalnych cechach jako[ciowych stosuje si szeroko badania wyrywkowe. Polegaj one na tym, |e badaniom nie poddaje si caBej partii wyrobów, lecz tylko cz[ zwan próbk. Po przebadaniu próbki odnosi si do caBo[ci dostarczonego materiaBu. 4.9.2 Pytania sprawdzajce Odpowiadajc na pytania, sprawdzisz, czy jeste[ przygotowany do wykonania wiczeD. 1. Na czym polega wBa[ciwa konserwacja materiaBów skBadowanych w magazynach? 2. Jaki jest podziaBu magazynów ze wzgldu na rodzaj przechowywanych materiaBów? 3. Jak rol speBnia magazyn materiaBów podstawowych? 4. Jak rol speBnia magazyn wyrobów gotowych? 5. Jak rol speBniaj magazyny midzyoperacyjne? 6. Jakie s zadania wchodzce w zakres gospodarki magazynowej? 7. Na czym polegaj badania jako[ci materiaBów dostarczanych do magazynów przez dostawców? 4.9.3 wiczenia wiczenie 1 Prowadzenie dokumentacji magazynowej oraz wystawienie zamówienia. Wskazówki do realizacji Przed przystpieniem do realizacji wiczenia nauczyciel powinien omówi zakres i technik wykonania wiczenia.  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 47 Sposób wykonania wiczenia Aby wykona wiczenie uczeD powinien: 1) wystawi zamówienie na dostaw towarów. 2) wystawi dowód przyjcia materiaBu Pz. 3) wystawi dowód zwrotu materiaBu Zw. 4) dokona rozchodu materiaBu za pomoc Rw. 5) przyj gotowy wyrób do magazynu Pw. 6) dokona rozchodu materiaBu za pomoc karty limitowej. 7) wypeBni kartotek materiaBow. Zalecane metody nauczania uczenia si:  pokaz z obja[nieniem,  wiczenia praktyczne Zrodki dydaktyczne:  druki dokumentów i zamówienie, Pz, Zw, Rw, Pw,  wzory kart limitowych,  wzór kartoteki materiaBowej,  dBugopis/oBówek,  kalkulator,  waga laboratoryjna (dokBadno[ 0,01 g). 4.9.4 Sprawdzian postpów Czy potrafisz: Tak Nie 1) okre[li na czym polega wBa[ciwa konserwacja materiaBów skBadowanych w magazynach? 2) scharakteryzowa rodzaje magazynów ze wzgldu na rodzaj magazynowanych materiaBów? 3) okre[li, jakie zadania ma do speBnienia magazyn wyrobów gotowych? 4) okre[li, jak rol speBniaj magazyny midzyoperacyjne w procesie produkcji mebli? 5) scharakteryzowa zadania, które wchodz w zakres gospodarki magazynowej? 6) wyja[ni, na czym polegaj badania jako[ci materiaBów i czemu one sBu|?  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 48 4.10. Rodzaje opakowaD, pakowanie i zabezpieczenie w [rodkach transportu 4.10.1 MateriaB nauczania Rodzaje opakowaD Opakowania chroni meble przed uszkodzeniem podczas transportu, a niekiedy równie| podczas skBadowania w magazynach handlowych. Pakowanie mebli odbywa si w zakBadach produkcyjnych przed wysyBk tych wyrobów. Wilgotno[ elementów opakowaD przylegajcych do powierzchni mebla nie mo|e przekroczy 15 %. Ponadto dla uniknicia uszkodzenia powBok lakierniczych powierzchni pakowanych mebli osBania si papierem pakowym. Meble zabezpiecza si przed uszkodzeniami za pomoc opakowaD:  klatki |eberkowe wykonane s z tarcicy iglastej niestruganej o grubo[ci 19-22 mm. Szeroko[ |eberek wynosi 50-70 mm, co zale|y od ci|aru Badunku. Rys. 10. Kratki |eberkowe[ 9, s. 297]  obitka jest wykonana z tarcicy obrzynanej. Podstaw obitki jest rama mocowana do podstawy mebla za pomoc gwozdzi. Liczba listew obitki i ich rozmieszczenie zale|y od wielko[ci mebla. Krawdzie mebli nale|y chroni przed uszkodzeniem tektur falist wci[nit midzy mebel a obitk. Rys. 11. Obitka [ 9, s. 297]  skrzynka tekturowa  pudBo jest wykonane z tektury falistej trzy- lub piciowarstwowej. Grubo[ jej jest uzale|niona od masy mebla.  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 49 Rys. 12. Skrzynka tekturowa [ 9, s. 297]  zabezpieczenie szelkowe skBada si z waBków i szelek. WaBki s wykonane z odpadów pokryciowych oraz z materiaBów tapicerskich wy[cióBkowych, szelki natomiast wykonane s z ta[my tkanej. Tak waBki, jak i szelki s zakoDczone tBokami lub klamrami metalowymi. Umo|liwiaj one unieruchomienie na meblu elementów opakowania. Rys. 13. Zabezpieczenie szelkowe [ 9, s. 297]  zabezpieczenie ktowe mebli zdemontowanych Rys. 14. Zabezpieczenie ktowe [ 9, s. 297] Dopiero prawidBowo zabezpieczony mebel mo|na przemieszcza, magazynowa oraz transportowa. Opakowuje si meble caBkowicie zmontowane bdz (celowo) zmontowane tylko cz[ciowo, a to w celu lepszego wykorzystania Badowno[ci [rodków transportowych. Mówimy wtedy o pakowaniu mebli w stanie zdemontowanym. Przed pakowaniem meble trzeba skompletowa wedBug zamówienia. Cz[ci ruchome musz by zabezpieczone przed uszkodzeniami w czasie transportu. Je|eli meble pakujemy jako zdemontowane, to do ka|dego kompletu nale|y zaBczy specyfikacj elementów oraz instrukcj jak i w jakiej kolejno[ci nale|y prowadzi monta|.  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 50 Cz[ci ruchome zabezpiecza si nastpujco:  szuflady unieruchamia si papierem lub tektur,  póBki zbiera si razem, ukBada si wewntrz mebla na wieDcu dolnym i unieruchamia ogranicznikami ze sklejki,  nogi i dr|ki opakowuje si papierem i unieruchamia wewntrz mebla,  drzwi zabezpiecza si przed otwarciem zamykajc je na zamek,  klucze, wkrty, podpórki czy inne okucia, nale|y skompletowa w torebkach z folii i doBczy do mebla wkBadajc je np. do szuflady czy barku. Pakowanie mebli zmontowanych obejmuje nastpujce czynno[ci:  zabezpieczenie powBok wykoDczeniowych lignin lub papierem pakowym,  zabezpieczenie powierzchni tapicerowanych papierem makulaturowym, foli, tektur falist lub pokrowcami z tworzywa sztucznego,  ustawienie mebla na dnie zbitej klatki (pojemnika) lub zawieszenie go na listwach, tak aby byB unieruchomiony,  wypeBnienie no[nych przestrzeni midzy cz[ciami mebla a listwami klatki (szczególnie w naro|nikach) odpadami z pianki poliuretanowej, wkBadami z tektury falistej, styropianem lub poduszkami z mikkiego papieru, wypeBnionego weBn drzewn (w klatce mo|emy umie[ci wicej ni| jeden mebel, ale musz by one unieruchomione, dopuszcza si te|  po odpowiednim zabezpieczeniu - umieszczenie maBego mebla wewntrz wikszego,  po wBo|eniu i zabezpieczeniu mebla w klatce lub skrzyni zamknicie jej wieka przez przybicie go do boków i czóB klatki lub skrzyni (mo|na te| wieko zamocowa specjalnymi uchwytami). Meble zmontowane z mikkiej porowatej pByty pil[niowej zabezpiecza si nastpujco pudBo zakleja si ta[m papierow powleczon uprzednio klejem, je|eli mebel pakuje si w klatk nale|y go przymocowa gwozdziami do dna. Powierzchni mebli szkieletowych wykoDczonych na poBysk nale|y zabezpieczy papierem pakowym natronowym, powierzchnie wykoDczone na mat lub emaliami kryjcymi - papierem pakowym makulaturowym. Nogi i inne wskie, dBugie cz[ci mebli szkieletowych nale|y owija papierem Bczonym papierow ta[m podgumowan i wiza sznurkiem. Meble skrzyniowe przed ich transportowaniem zabezpiecza si przez obicie listwami (tzw. obitka). Listwy przytwierdza si bezpo[rednio do niewidocznych zewntrznych powierzchni mebla. Powierzchnie wykoDczone na poBysk zabezpiecza si papierem pakowym natronowym. Powierzchni niewykoDczonych nie zabezpiecza si. Meble w obitce musz by tak usztywnione, aby nie mogBy si przesun. Osiga si to dziki wkBadaniu midzy krawdzie mebla a listwy obitki poduszek z mikkiego papieru wypeBnionego weBna drzewn. Przy opakowaniu mebli ci|kich, np. szaf czy kredensów do dolnej ramy obitki przybijamy dodatkowo dwie listwy, które tworz pBozy umo|liwiajce przesuwanie opakowanego mebla. PBozy przybija si wzdBu| dBu|szej cz[ci podstawy. Pakowanie mebli w stanie zdemontowanym Szczególnej troski wymagaj elementy o powierzchniach wykoDczonych na poBysk. Nale|y je oddzielnie owija w papier. Elementy wykoDczone na mat ju| tylko przekBadamy papierem. Po owiniciu jednakowych elementów formuje si z nich paczk, ukBadajc jeden na drugim. Paczk owija si tektur falist i odpowiednio mocuje. Paczki (po kilka) wkBada si do pudeB tekturowych, klatek lub skrzynek. Zamiast umieszcza paczki w klatkach czy skrzynkach mo|na pakowa je w tzw. zabezpieczenia ktowe. Po owiniciu paczki w tektur falist na jej naro|niki zakBada si zabezpieczenia ktowe, dociska je do boków paczki ta[mami i opakowanie jest gotowe.  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 51 Najbardziej szczelne opakowania otrzymuje si opakowujc kartony foli poliuretanow (w specjalnie przeznaczonych do tego celu urzdzeniach). Po owiniciu krawdzie folii s zgrzewane. Je|eli meble maj by transportowane kolej powinny by (po zapakowaniu) ustawione dBu|szymi [cianami równolegle do bocznych [cian wagonów. Opakowania powinny szczelnie przylega do czoBowych [cian wagonów a meble musz by zabezpieczone przed przesuwaniem. W tym celu nale|y je usztywni rozporami umieszczonymi na dnie wagonu i na wysoko[ci górnych listew opakowania (klatek). Wolne przestrzenie powinny by usztywnione listwami rozporowymi, szczególnie drzwi wagonu. Ka|de opakowanie musi by odpowiednio oznakowane. Umieszcza si nastpujce znaki:  nazw wytwórcy lub jego znak,  nazw mebla lub elementów mebla,  liczb sztuk w opakowaniu lub liczb i numery w przypadku mebli zdemontowanych,  mas opakowania z Badunkiem,  znaki specjalne manipulacyjne jak np.  chroni przed wilgoci ,  ostro|nie szkBo ,  gór nie przewraca , ostro|nie przetacza .  nazw i adres wBa[ciciela opakowania oraz napis  opakowanie wielokrotnego u|ytku w przypadku opakowaD zwrotnych. Rodzaj i jako[ opakowania powinny odpowiada wymaganiom normy PN-92/D-97006 -  Meble. Pakowanie, przechowywanie, transport . Zabezpieczanie mebli w [rodkach transportowych Do transportu mebli s stosowane kryte wagony kolejowe, kryte samochody ci|arowe przystosowane do przewozu mebli oraz statki morskie. Przestrzenie Badunkowe [rodków transportu powinny by czyste z oknami zamknitymi. PodBogi i [ciany nie mog mie wystajcych gwozdzi oraz innych ostrych elementów. Przed zaBadowaniem przestrzeD Badunkow nale|y zmie[ i odkurzy a podBogi i [ciany wyBo|y tektur falist, przesuwanie si mebli podczas transportu mo|e spowodowa uszkodzenie przewo|onych wyrobów. Wprawdzie opakowanie zmniejsza to zagro|enie, jednak siBy dziaBajce na meble podczas gwaBtownych hamowaD i przyspieszeD mog uszkodzi opakowanie oraz przewo|ony Badunek. Dlatego w [rodkach transportu meble musz by unieruchamiane za pomoc rozpór oraz listew pionowych i poziomych. Zabezpieczenie mebli w transporcie samochodowym jest podobne do zabezpieczenia w wagonach kolejowych. Jedynie w meblowozach mo|na przewozi meble oraz opakowania. S one mocowane do [cian skrzyni meblowozu specjalnymi pasami. Zciany pomieszczeD Badunkowych w tych samochodach s wy[cieBane poduchami tapicerskimi bezspr|ynowymi. Meble, które maj by przewo|one statkami powinny by zakryte specjalnym papierem asfaltowym. Papier chroni przed zawilgoceniem. 4.10.2 Pytania sprawdzajce Odpowiadajc na pytania sprawdzisz, czy jeste[ przygotowany do wykonania wiczeD. 1. Jakie znasz rodzaje opakowaD do pakowania mebli? 2. Jakie czynno[ci nale|y wykona podczas pakowania mebli zmontowanych? 3. Jakie s sposoby zabezpieczania ruchomych cz[ci mebla? 4. Jak s pakowane meble skrzyniowe du|e i ci|kie? 5. Jakie czynno[ci wykonujemy podczas pakowania mebli w stanie zdemontowanym? 6. Jakie oznakowania powinny znalez si na opakowaniu i jakie s zasady pakowania? 7. Jak zabezpiecza si meble w [rodkach transportowych?  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 52 4.10.3 wiczenia wiczenie 1 Dokonaj pakowania mebla rozbieralnego. Sposób wykonania wiczenia Aby wykona wiczenie powiniene[: 1) zaprojektowa odpowiedni rodzaj opakowania, 2) ustali odpowiedni kolejno[ pakowania elementów, 3) zabezpieczy elementy przed przesuwaniem /poprzez wypeBnienie wolnych przestrzeni/, 4) zabezpieczy powBoki wykoDczeniowe przed uszkodzeniem, 5) sprawdzi kompletno[ oku i wBo|y do opakowania, 6) wBo|y wszystkie elementy mebla do opakowania, zaklei papierem klejcym albo zgrza foli, 7) dokona wBa[ciwego oznakowania, 8) dokona oceny poprawno[ci wykonanego wiczenia. Wyposa|enie stanowiska pracy:  opakowanie,  ta[ma klejca lub urzdzenie do zgrzewania folii,  instrukcja kolejno[ci pakowania,  komplet oku i innych akcesoriów,  znaki specjalne do oznakowania opakowania,  przygotowane elementy wyrobu,  literatura z jednostki moduBowej. wiczenie 2. Narysuj jedno typowe opakowanie drewniane do pakowania mebla. Sposób wykonania wiczenia: Aby wykona wiczenie powiniene[: 1) ustali wymiary gabarytowe mebla, który ma by zapakowany, 2) zaprojektowa konstrukcje poszczególnych elementów, 3) ustali wymiary listew konstrukcyjnych, 4) narysowa poszczególne podzespoBy opakowania, 5) dokona oceny poprawno[ci wykonanego wiczenia. Wyposa|enie stanowiska pracy:  kartki formatu A4,  oBówek, dBugopis,  linijka,  literatura z jednostki moduBowej.  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 53 4.10.4 Sprawdzian postpów Czy potrafisz: Tak Nie 1) wymieni rodzaje opakowaD? 2) scharakteryzowa czynno[ci, jakie nale|y wykona podczas pakowania mebli nierozbieralnych? 3) okre[li zasady zabezpieczania ruchomych cz[ci mebla? 4) wyja[ni zasady pakowania mebli o du|ych gabarytach i ci|kich? 5) scharakteryzowa czynno[ci, jakie nale|y wykona podczas pakowani mebli rozbieralnych? 6) okre[li rodzaj oznakowania na opakowaniu? 7) okre[li zasady, jakich nale|y przestrzega, aby przygotowa meble do transportu?  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 54 5. SPRAWDZIAN OSIGNI INSTRUKCJA DLA UCZNIA 1. Przeczytaj uwa|nie instrukcj. 2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kart odpowiedzi. 3. Zapoznaj si z zestawem zadaD testowych. 4. Test zawiera 22 zadania o ró|nym stopniu trudno[ci. S to zadania wielokrotnego wyboru. Do ka|dego pytania doBczone s 4 odpowiedzi, tylko jedna jest prawidBowa. 5. Udzielaj odpowiedzi tylko na zaBczonej karcie odpowiedzi stawiajc w odpowiedniej rubryce znak x. W przypadku pomyBki nale|y bBdna odpowiedz zaznaczy kóBkiem, a nastpnie ponownie zakre[li odpowiedz prawidBow. 6. Test skBada si z zadaD o ró|nym stopniu trudno[ci. 7. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy bdziesz miaB satysfakcj z wykonanego zadania. 8. Kiedy udzielenie odpowiedzi bdzie sprawiaBo trudno[ci, wtedy odBó| jego rozwizanie na pózniej i wró do niego, gdy zostanie czas wolny. 9. Na rozwizanie testu masz 45 minut. Powodzenia!  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 55 ZESTAW ZADAC TESTOWYCH 1. W przypadku monta|u mebli rozbieralnych monta| dokonywany jest: a) w zakBadzie rzemie[lniczym, b) w zakBadzie przy produkcji jednostkowej, c) w zakBadzie produkujcym meble seryjne, d) w mieszkaniu u u|ytkownika mebla. 2. Monta| seryjny produkcji mebli dotyczy: a) mebli skrzyniowych, b) mebli szkieletowych, c) wyrobów o konstrukcji ramowej, d) wszystkich rodzajów mebli. 3. Do kontroli wymiarów elementów przed przystpieniem do monta|u w produkcji seryjnej stosujemy: a) przymiar kreskowy, b) suwmiarki, c) mikromierze, d) sprawdziany graniczne. 4. Za pomoc badaD organoleptycznych ocenia si jako[ wyrobu: a) pod wzgldem walorów estetycznych, b) za zgodno[ wymiarów z dokumentacj technologiczn, c) ze wzgldu na wytrzymaBo[ konstrukcji, d) odporno[ na warunki u|ytkowania. 5. Za pomoc badaD technicznych oceniamy jako[ mebli pod wzgldem: a) walorów estetycznych, b) formy plastycznej, c) doboru barwy drewna, d) odporno[ci na warunki u|ytkowania. 6. Odpowiedzialno[ za jako[ wyprodukowanych mebli ponosz: a) administracja, b) stra| przemysBowa, c) pracownicy nieprodukcyjni, d) pracownicy produkcyjni zakBadu. 7. Badania wytrzymaBo[ciowe mebli przeprowadza si: a) codziennie, b) raz w tygodniu, c) raz na miesic, d) przed wprowadzeniem wyrobu do seryjnej produkcji. 8. Meble podczas pakowania, które maj by przewo|one statkami nale|y zabezpieczy przed zawilgoceniem: a) tektur falist, b) papierem pakowym natronowym, c) papierem asfaltowym, d) papierem makulaturowym.  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 56 9. Magazyny midzyoperacyjne w zakBadzie sBu| do magazynowania: a) wyrobów gotowych, b) materiaBów podstawowych i pomocniczych, c) magazynowania elementów i póBfabrykatów, d) magazynowania materiaBów nieprodukcyjnych. 10. Aby produkcja przebiegaBa planowo bez |adnych nieprzewidzianych przerw magazyny powinny posiada: a) odpowiedni dokumentacj magazynow, b) odpowiednio zorganizowany transport wentrzzakBadowy, c) [ci[le okre[lone zmagazynowane zapasy materiaBów, d) odpowiednio przeszkolony personel. 11. Do opakowaD mebli w stanie zdemontowanym nale|y doBczy: a) urzdzenia monta|owe, b) specyfikacj elementów oraz instrukcj monta|u, c) normy przedmiotowe dotyczce zastosowanych materiaBów, d) oprzyrzdowania monta|owe mebli. 12. Kontrola elementów za pomoc sprawdzianów granicznych ma na celu: a) sprawdzenie jako[ci elementu, b) ustalenie wymiarów granicznych, c) ustalenie wymiaru rzeczywistego, d) sprawdzenie nadmiarów produkcyjnych. 13. Pod pojciem technologiczno[ci monta|u mebli rozumie si: a) rozbicie operacji monta|owych na proste samodzielne operacje, b) montowanie du|ej ilo[ci ró|nego rodzaju elementów od razu, c) opracowanie schematu przebiegu procesu technologicznego, d) wBa[ciwa organizacja pracy na stanowisku monta|owym. 14. Pod pojciem tolerancji rozumiemy: a) ustalenie wymiaru rzeczywistego, b) ustalenie wymiarów granicznych, pomidzy którymi bdzie si zawieraB wymiar rzeczywisty, c) ukBad tolerancji zapewnia odpowiednia jako[ powierzchni wyprodukowanych elementów, d) dokBadno[ wykonania elementu. 15. Pod pojciem zamienno[ci elementów nale|y rozumie: a) wyprodukowany element mo|na zastosowa do dowolnego wyrobu, b) mo|liwo[ Bczenia elementów w zespoBy z konieczno[ci pasowania, c) mo|liwo[ Bczenia elementów bez konieczno[ci indywidualnego pasowania, d) mo|liwo[ dokonania poprawek za pomoc specjalnych narzdzi. 16. Pierwszym warunkiem prawidBowego monta|u jest: a) ustalenie wBa[ciwej siBy docisku, b) odpowiednie naniesienie kleju, c) utrzymanie prostoktno[ci wyrobu, d) sprawdzenie dokBadno[ci obróbki.  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 57 17. Do monta|u taboretu nale|y zastosowa urzdzenie monta|owe do monta|u konstrukcji: a) skrzyniowej, b) szkieletowej, c) ramowej, d) specjalnych. 18. Wprowadzenie do produkcji mebli rozbieralnych miaBo na celu: a) lepsze wykorzystanie urzdzeD transportowych i pomieszczeD magazynowych, b) uBatwienie w procesie monta|u mebli, c) oszczdno[ kleju w procesie monta|u, d) polepszenie jako[ci produkowanych wyrobów. 19. Normy przedmiotowe stosowane w meblarstwie pozwalaj: a) sprawdzi wymiary za pomoc sprawdzianów granicznych, b) sprawdzi dokBadno[ obróbki, c) ustali jako[ materiaBów, d) ustali kolejno[ pakowania elementów. 20. UkBad tolerancji i pasowaD pozwala na ustalenie: a) wymiarów gabarytowych mebla, b) wymiarów gabarytowych opakowania, c) wymiarów mebli rozbieralnych, d) wymiarów granicznych. 21. Jako[ mebli jest ustalana: a) przez u|ytkownika mebla, b) przez rodzaj materiaBów u|ytych do produkcji, c) za pomoc subiektywnych i obiektywnych mierników jako[ci, d) przez kierownika wydziaBu monta|u. 22. Zwikszenie wilgotno[ci elementów z drewna litego mo|e spowodowa: a) zmniejszenie wymiarów gabarytowych elementów, b) zwikszenie wymiarów gabarytowych elementów, c) utrudnienie pakowania elementów, d) utrudnienie przemieszczanie si elementów w transporcie.  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 58 KARTA ODPOWIEDZI Imi i nazwisko ......................................................................................... Wykonywanie prac monta|owych, pakowanie i magazynowanie wyrobów. Zakre[l poprawn odpowiedz. Nr Odpowiedz Punkty zadania 1. a b c d 2. a b c d 3. a b c d 4. a b c d 5. a b c d 6. a b c d 7. a b c d 8. a b c d 9. a b c d 10. a b c d 11. a b c d 12. a b c d 13. a b c d 14. a b c d 15. a b c d 16. a b c d 17. a b c d 18. a b c d 19. a b c d 20. a b c d 21. a b c d 22. a b c d Razem:  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 59 6. LITERATURA 1. Bo|enko L.: Maszynoznawstwo dla zasadniczych szkóB zawodowych, WSiP, Warszawa 1994 2. BugBaj B. M.: Technologia zmechanizowanego stolarstwa, PWSZ, Warszawa 1953 3. Jurkowski E.: Stolarstwo cz.2, PWSZ, Warszawa 1966 4. Mtrak Cz.: Meblarstwo  Podstawy konstrukcji i projektowania, Wydawnictwo Naukowo-Techniczne, Warszawa 1982 5. Praca zbiorowa: Obrabiarki i urzdzenia techniczne dla techników przemysBu drzewnego, PaDstwowe Wydawnictwo Rolnicze i Le[ne, Warszawa 1982 6. Przdka W., Szczuka J.: Stolarstwo cz. 2, WSiP, Warszawa 1987 7. Przdka W., Szczuka J.: Technologia meblarstwa cz. 2, WSiP, Warszawa 1994 8. Staniszewski J., Kien W.: Obróbka i obrabiarki do drewna, Skrypt Akademii Rolniczej w Poznaniu, PoznaD 1980 9. Swaczyna I., Swaczyna M., Konstrukcje mebli cz. 2, WSiP, Warszawa 1993 10. {urowski J.: Pracownia techniczno-do[wiadczalna w meblarstwie, PWSZ 1973 11. Norma PN 85 F-06001/01 Meble mieszkaniowe 12. Norma PN-F-06001-2-1994 Meble mieszkaniowe, Klasyfikacja jako[ciowa 13. Norma PN-F-06001-3-1994 Meble mieszkaniowe, Badania Czasopisma - Gazeta przemysBu Drzewnego: Wydawnictwo Inwestor sp. z o. o. - Gazeta Drzewna  Holz-Zentralblatt Polska sp. z o.o. PoznaD - Meblarstwo  pismo dla producentów i odbiorców mebli: Wydawnictwo Inwestor sp. z o. o. - PrzemysB Drzewny: Wydawnictwo Zwiat sp. z o. o.  Projekt wspóBfinansowany ze [rodków Europejskiego Funduszu SpoBecznego 60

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
instrukcja bhp przy recznym wykonywaniu prac tapicerskich
06 Wykonywanie prac z zakresu obróbki mechanicznej metali
Wykonywanie prac zwiÄ…zanych z pozyskiwaniem drewna
instrukcja bhp przy wykonywaniu prac pod napieciem przy urzadzeniach elektroenergetycznych do 1kv
32 Wykonywanie wagowej analizy żywności
04 Wykonywanie prac przygotowawczych związanych z obsługą
04 Wykonywanie prac z zakresu obróbki ręcznej
22 Wykonywanie prac geodezyjnych do celów prawnych
18 Wykonywanie prac plastyczno technicznych
06 Wykonywanie prac przygotowawczo zakończeniowych
Wykonywanie prac ślusarskich i spawalniczych
Wykonywanie prac zwiÄ…zanych z podkuwaniem kopyt

więcej podobnych podstron