10038

W Niemczech tradycja kas cechowych na wypadek choroby była bardzo mocna. Prawo przemysłowe z 1845 r. Po raz pierwszy dopuszczało tworzenie tego typu kas 3 w zakładach pracy dla robotników fabrycznych. W cztery lata później zarządzono, aby składkę w 2/3 opłacali pracownicy, a w 1/3 pracodawcy. Ustawa z 1876 roku określiła zasady tworzenia kas lokalnych na wypadek choroby przez samorząd terytorialny, w stosunku do czeladników i robotników fabrycznych mógł być nałożony obowiązek przynależności do tych kas, podobnie do kas górniczych i fabrycznych. W Austrii natomiast obowiązek wprowadzenia kas brackich wprowadziła ustawa górnicza już 1854 r. Działalność samopomocową rozwinął również tworzący się ruch związkowy. W tym czasie w Anglii wydatki 100 głównych związków zawodowych skupiających 60% zrzeszonych robotników przedstawiały się następująco:

10% - zasiłki strajkowe 18% - zasiłki dla bezrobotnych 47% - inne zasiłki

25% - pozostałe wydatki związane z działalnością związków.

Pod koniec XIX wieku zasadniczego znaczenia dla robotników nabrało zabezpieczenie na wypadek bezrobocia. Pomoc dla bezrobotnych starano się zapewnić z różnym skutkiem w skali kantonów w Szwajcarii jako państwie federalnym. Próby wprowadzenia przymusowego ubezpieczenia od bezrobocia nie powiodły się i zostały odrzucone w głosowaniu odpowiednich organów przedstawicielskich lub referendach ludności.

Na terenach polskich, poza górnictwem, nie rozwinięto działalności w zakresie tworzenia robotniczych kas pomocy. W Zagłębiu Dąbrowskim do kas bratnich w 1898 r. należało 22000 na ogółem 38000 górników. Składki wynosiły 1 - 3 % zarobków. Administracja kas była prowadzona przez kopalnie. Od 1900 r kopalnie miały opłacać składki w wysokości co najmniej 1/3 składek robotniczych. Na terenie zaboru rosyjskiego w przeciwieństwie do niemieckiego i austriackiego działalność tych kas nie była określona ustawowo i stanowiła dobrowolne zobowiązanie poszczególnych kopalni.

2. Powstanie ubezpieczenia społecznego w Niemczech,

Powstanie ubezpieczenia społecznego w Niemczech w drugiej połowie XIX wieku było oparte o wcześniejsze urządzenia socjalne i wynikało z ówczesnej wewnętrznej sytuacji politycznej kraju. Za pierwszy akt ustawodawstwa w dziedzinie ochrony pracowników uważa się ustawę pruską z 1839 roku o ochronie pracy dzieci. Inspekcja pracy została zorganizowana w 1854 roku, niemniej dopiero z powstaniem ubezpieczenia społecznego państwo zaczęło prowadzić aktywną politykę społeczną.

Nową politykę społeczną zainicjował kanclerz Bismarck by przeciwdziałać coraz bardziej zwiększającym się wpływom socjalistów wśród niemieckich robotników. Drogą reform łagodzącą napięcia społeczne wynikające z szybkiego rozwoju gospodarczego Niemiec Bismarck chciał pozyskać dla swej polityki rozrastającą się w szybkim tempie nową grupę społeczną - robotników i innych pracowników najemnych.