11136

opis świata przez opis różnych ludzi, korzystał z różnych źródeł informacji;

inicjatorzy powstawania pierwocin prasowych;

■ kupcy (faktorie kupieckie) -

> wymiana handlowa wymagała dostępu do informacji, np. o wyprawach kupieckich -informacje dotyczące przepisów, popytu, bezpieczeństwa na szlaku.

> informacje zdobywane przez wysyłanych w teren przedstawicieli,

> archiwum Fuggerów (właściciele faktorii kupieckiej) w Augsburgu -

o 17 tys. relacji z lat 1568-1605; 35 tys. stron, o Fuggerzeitungen;

> Wenecja -

o 1538 - wojna z Turkami,

o skrypty z wiadomościami z placu boju sprzeda w-ane kolo mostu Rialto; cena -srebrna moneta wenecka gazetta (stąd nazwa ‘gazeta’);

■ system państwowy (dwór królewski):

> „Gazetki" dla panujących - listy polityczne i depesze,

> „Notyfikacje” - powiadamianie o ważniejszych wydarzeniach państwowych i dynastycznych -

o pisane i powielane w kancelarii królewskiej: potem rozsyłane;

> 1553 - listy Zygmunta Augusta z Rzymu do wojewody' Radziwiłła,

> 1598 - „Listy prywatne"; książę bnmszwicki Otto przesyłał aktualne wiadomości na dwór angielski.

> Jan Dandyszek - zbieracz nowin za panowania Zygmunta Starego -

o Jego „korespondentem" był m in. Mikołaj Kopernik;

> „Listy z nowinami" - Zbigniew Oleśnicki.

> Andrzej de Palatio (wysłaiuiik papieża) - opis bitwy pod Warną (15.05.1455) —

o opis stał się fragmentem „Dziejów" Jana Długosza;

> gazety używane jako zakulisowa polityka dworska -

o „Paszkwile". Stanisław Ciołek (sekretarz kancelarii królewskiej, późniejszy biskup poznański) -

❖ małżeństwo Władysława Jagiełły z Elżbietą Pilecką opisane jako ślub króla lwa ze świnią zamiast z córką orla;

■ system Kościoła;

> instrukcje z Rzymu do biskupów, przeorów', misji etc.

> informacje zwrotne do Rzymu na temat sytuacji w danym kraju (społeczeństwo, gospodarka, biologia etc.).

> listy z wiadomościami między ważnymi dostojnikami;

gazety pisane w XVw.:

■ Wiochy - „Novissima”, Avisi”,

■ Francja - „Nouvelles a la main".

■ Anglia - "Newsietter":