11200

życia ludzkiego. Jej głównym zadaniem jest znalezienie kiyterium absolutnej pewności i prawdziwości. Ważnym aspektem filozofii stoickiej było uznanie duszy jako niezapisanej tablicy, która drogą doświadczenia nabywa stopniowo swoją wiedzę. Pierwszy moment gromadzenia wiedzy przez duszę dokonywał się za pośrednictwem wrażenia zmysłowego i zmysłowego przedstawienia (wyobrażenia). Za podstawę poznania stoicy uważali wrażenie zmysłowe (aisthesis), które stanowiło odciśnięcie wywołane w naszych organach zmysłowych przez przedmioty. To odciśnięcie przenosiło się za pośrednictwem zmysłów do duszy i z kolei odciskało się w niej, wytwarzając przedstawienie (phantasia). Wymienione odciśnięcie w duszy Zenon i Kleantes pojmowali jako prawdziwie materialne odciśnięcie w duszy. Natomiast Chryzyp mówił w tym wypadku o pewnej modyfikacji jakościowej, zmianie duszy.

Według stoików kryterium prawdy było właśnie owe przedstawienie, konkretniej tylko przedstawienie kataleptyczne, czyli obejmujące całość. Samo odciśnięcie nie zależało od nas, ale od oddziaływania przedmiotów na nasze zmysły. My natomiast byliśmy w pewnym sensie wolni, co do zajęcia stanowiska wobec odciśnięć i przedstawień, które się w nas formowały. Logos przyzwalał na nie lub odmawiał im takiego przyzwolenia. Jedynie wtedy, gdy wydawaliśmy nasze przyzwolenie następowało pojmowanie, a przedstawienie stawało się przedstawieniem kataleptycznym. W istocie, według stoików, prawdziwość czy wiarygodność właściwa przedstawieniu kataleptycznemu brała się stąd, że przedstawienie, takie było działaniem oraz modyfikacją materialną, jaką rzeczy wywoływały w naszej duszy i która wywoływała równie materialną i cielesną odpowiedź ze strony duszy.

Stoicy uznawali, że człowiek ma, także zdolność myślenia i rozumowania tzn. zdolność formowania przedstawień rozumowych, czyli pojęć. Poza tym potrafi wiązać ze sobą te przedstawienia i wyprowadzać wnioski. Pojmowanie przez rozum następuje na dwa sposoby: przez kontakt i przez bezpośrednią oczywistość albo przez przejście od rzeczy oczywistych (wnioskowanie). To ostatnie dokonuje się na trzy sposoby: przez podobieństwo, zestawienie albo analogię.

Warto tez zauważyć, ze stoicy przyjęli istnienie prolepsis, antycypacji i pojęli ją jako naturalne ujmowanie pojęć ogólnych. Uznali ją za proces, przebiegający w sposób naturalny u dzieci i osiągający pełnie w wieku siedmiu lat Według stoków owe antycypacje występują u wszystkich ludzi i są pojęciami powszechnymi. W odniesieniu do niektórych pojęć moralnych mówili oni o pojęciach wrodzonych ludzkiej naturze.

Przedstawiciele stoicyzmu oprócz istniejących rzeczy oraz oznaczających je słów przyjęli tzw. treści myśli (znaczenia), będące owocami działań naszego rozumu. Twierdzili, że są one czystymi wyrażeniami i przyznawali im status niecielesnośd w sensie negatywnym. Oznacza to, że brakowało im cechy typowej dla rzeczywistości i bytu, którą to cechą według stoików jest jedynie cielesność. Dodatkowo były uważane za wyrażenia, ponieważ istniały one w zależności od naszego mówienia, myślenia i rozumowania.

Bardzo ważnym elementem w stoicyzmie okazuje się koncepcja relacji, zachodzącej miedzy przyczyną i skutkiem. Tylko przyczyna jest rzeczywistością, bytem, ciałem. Natomiast skutek jest czystą przypadłością, pozbawioną realności cielesnej. W związku z tym skutki uważa się w stoicyzmie za czyste predykaty, czyli to, co wiąże się z jedną lub wieloma rzeczami. Jeśli z kolei wiąże się z wieloma rzeczami to nie jest jednostkowe, ale powszednie. Z tej racji wchodzi w zakres wyrażeń, bo one są powszechnikami.

Przedstawiciele stoicyzmu przyznali myśli autonomię i wypracowali prawdziwą logikę, którą nazwali dialektyką. Rozumieli pod tym należyte rozprawianie za pomocą pytań i odpowiedzi. Dialektyka dzieli się na dwa wielkie działy. Jeden z nich dotyczy języka i jego struktury, drugi zaś form myślenia.. W studium języka stoicy stworzyli podwaliny naukowego studium gramatyki. Ich najbardziej znaczącym odkryciem w tej dziedzinie była prawdopodobnie teoria deklinacji i ustalenie przypadków. W tej części dialektyki stoicy