1179

Na wielu rykach mamy do czynienia z licznymi producentami, którzy wytwarzają i sprzedają produkty zróżnicowane pod względem jakości, opakowania, marki itp. Wykorzystując promocję sprzedaży oraz różnicowanie produktów producenci starają się przechwytywać popyt skierowany na produkty konkurentów. Optimum przedsiębiorstwa zależy nie tylko od decyzji przedsiębiorstwa odnośnie ceny lub wielkości produkcji, lecz także od reakcji konsumentów na te decyzje. Powyższe cech rynku określane są mianem konkurencji monopolistycznej lub konkurencji niedoskonałej.

Konkurencja doskonała i monopol pełny są teoretycznymi modelami gospodarki rynkowej, opartymi na szeregu założeń upraszczających. Przypadki przedsiębiorstwa doskonale konkurencyjnego oraz monopolu pełnego są bardzo rzadki w rzeczywistości gospodarczej. Przedsiębiorstwo działające na danym rynku spotyka się często z sytuacją mieszaną, tzn. niektóre elementy rynku odpowiadają doskonałej konkurencji, inne zaś zbliżone są do cech charakterystycznych dla monopolu pełnego. Założeniem wspólnym dla konkurencji doskonałej i monopolu jest założenie jednorodności produktu. Produkty są identyczne nie tylko z punktu widzenia ich cech fizycznych, ale także z punktu widzenia oceny konsumentów.

Teoria konkurencji monopolistycznej łączy ze sobą elementy modelu konkurencji doskonałej i modelu monopolu pełnego. Koncepcje konkurencji monopolistycznej zawdzięczamy dwóm wybitnym ekonomistom: Edwardowi H. Chamberlinowi oraz Joan Robinson. Model konkurencji monopolistycznej opiera się na czterech podstawowych założeniach:

•    Produkty na rynku są zróżnicowane i posiadają bliskie substytuty. Na rynku konkurencji monopolistycznej producenci sprzedają zróżnicowane produkty będące bliskimi substytutami.

•    Swoboda wchodzenia na rynek i opuszczania rynku.

•    Wielu sprzedających i kupujących.

•    Założenie doskonałej informacji o rynku. Podmioty działające na rynku konkurencji posiadają pełną wiedzę o rynku oraz o produktach na nim występujących.

Przedsiębiorstwo działające w ramach konkurencji monopolistycznej spotyka się dwiema krzywymi popytu w zależności od tego. czy w odpowiedzi na zmianę ceny produktów przedsiębiorstwa konkurenci zmienią ceny swoich produktów.

Pierwsza krzywa popytu charakteryzuje się tym, że zmianie ceny produktów przedsiębiorstwa    nie towarzyszą zmiany cen produktów przedsiębiorstw

konkurencyjnych. Druga krzywa popytu powstaje wówczas, kiedy w odpowiedzi na zmianę ceny produktów przedsiębiorstwa konkurenci także zmieniają ceny swoich produktów.