12829

(2)

(2)

gdzie: W* - wydajność kapitału,

K - nakład kapitału.

Metody produkcji będziemy nazywali taki sposób połączenia pracy ludzkiej i kapitału, który w odróżnieniu od drugiego charakteryzuje się różną wydajnością jednego z czynników. Czyli jeżeli wydajność pracy ludzkiej i wydajność kapitału są takie same dla dwóch przypadków, to jest to ta sama metoda produkcji. Aby były one uznane jako odrębne metody produkcji, co najmniej jeden czynnik produkcji musi się cliarakteryzować odmienną wydajnością.

Przyjmijmy, że dany przedsiębiorca dysponuje określoną ilością metod produkcji. Aby ułatwić sobie porównanie zestawił je w ten sposób, że ilości pracy ludzkiej i kapitału zostały podane w takich wysokościach, że icłi zastosowanie doprowadzi do otrzymania produkcji o tej samej wielkości. Tworząc odpowiedni układ współrzędnych, gdzie na osiach oznaczymy wielkości zastosowania pracy ludzkiej -symbol P - i kapitału - symbol K -, możemy te metody produkcji przedstawić następująco - zob. rys. 1.

Pierwsza selekcja metod produkcji powinna polegać na wyeliminowaniu z dalszej analizy, tych metod, które już teraz można ocenić jako gorsze od innych. Jeżeli dysponujemy metodami A i B, to z rys. 1 wynika, że do otrzymania danej wielkości produkcji w obu przypadkach konieczna jest ta sama ilość pracy ludzkiej i jednocześnie metoda B wymaga większego nakładu kapitała Bez żadnych obliczeń możemy stwierdzić, że metoda produkcji B jest niesprawna w stosunku do A, czyli jest w sposób oczywisty gorsza. To samo można powiedzieć zestawiając ze sobą metody B i C. Teraz również metoda B będzie niesprawna w stosunku do C

Ogólnie możemy określić, że metoda produkcji jest niesprawna w porów naniu do innej, kiedy do otrzymania tej samej wielkości produkcji wymaga większego nakładu jednego czynnika produkcji przy takim samym jak w innej metodzie zaangażowaniu drugiego czynnika produkcji albo wymaga większego zaangażowania jednocześnie obu czynników produkcji. Jeżeli porównujemy dwie metody, z których jedna jest niesprawna w stosunku do drugiej, to tym samy stwierdzamy, że ta niesprawna jest gorsza od tej drugiej i dlatego możemy ją pominąć w dalszej analizie, koncentrując swoją uwagę na sprawnych metodach produkcji. Dw ie metody produkcji są w stosunku do siebie sprawne, gdy jedna metoda, do wyprodukowania danej wielkości produkcji, wymaga mniej jednego czynnika produkcji i jednocześnie więcej drugiego czynnika produkcji, w porów naniu do drugiej.

Przykładowy zbiór metod produkcji, które względem siebie są sprawne przedstawiono na rys. 1. Porównując je ze sobą stwierdzimy, że zawsze mamy doczynienia z sytuacją, że jedna metoda produkcji jest lepsza (wymaga mniejszego zastosowania danego czynnika produkcji) ze względu na zużycie jednego czynnika produkcji a gorsza w drugim. Aby ocenić, która z nich jest najlepsza konieczne jest rozważenie dodatkowych elementów, mających wpływ na opłacalność metody produkcji.

Wróćmy jednak jeszcze raz do rys. 1. Jeżeli dodamy, że przedsiębiorcy znają nie tylko te metody, które leżą na przerywanej krzywej ale również są im znane wszystkie leżące między wskazanymi na rysunku, to wtedy możemy stwierdzić, że każda metoda produkcji leżąca powyżej tych z krzywej jest metodą niesprawną. Ten wniosek wynika stąd, że wtedy każda metoda leżąca powyżej tej krzywej miałaby swoje jeden albo dwa odpowiedniki, tak jak metoda B ma swoje odpowiedniki w postaci metod A i C W ten sposób zbiór sprawnych metod produkcji, którymi będziemy zajmowali się w dalszej analizie ograniczy się do tych metod, które leżą na wskazanej na rys. 1 krzywej.

Uporządkowany zbiór sprawnych metod produkcji, znanych w danym okresie czasu, niezbędnych do otrzymania produkcji o danej wielkości, będziemy nazywali izokwantą produkcji.

W teorii ekonomii przyjmuje się, że typowy wygląd izokwanty produkcji jest taki jak na rys. 1. Jest to krzywa przypominająca liiperbolę asymptotyczną do obu osi. Gdyby przecinała ona oś układu współ rzędnych to oznaczałoby, że dany produkt możemy otrzymać bez zaangażowania jednego z czynników produkcji. Gdy mówimy o tak ważnych czynnikach produkcji jak praca ludzka i kapitał, to w