1338

I Wstęp

l. 1.    Definicja i rodzaje banków.

Banki to przedsiębiorstwa, których przedmiotem działania są operacje pieniężne o charakterze biernym czynnym lub usługowym; do najważniejszych operacji biernych polegających na gromadzeniu środków pieniężnych przez zaciąganie zobowiązań należą: przyjmowanie od klientów wkładów, emisja biletów bankowych, obligacji i innych papierów wartościowych oraz zaciąganie pożyczek z innych banków; środki pieniężne nagromadzone w wyniku operacji biernych oraz kapitał własny stanowią podstawę operacji czynnych, polegających na udzielaniu kredytów; do operacji usługowych zalicza się czynności wykonywane przez banki na rachunek i zlecenie ich klientów. Dochodami własnymi banków są wpływy z odsetek udzielanych przez bank kredytów oraz z pobieranych od klientów opłat i prowizji za dokonywane usługi. Wielkie możliwości rozwoju zyskały banki w gospodarce rynkowej, w której stosunki towarowo-pieniężne obejmują niemal całokształt życia gospodarczego; banki stały się więc instytucjami handlującymi kapitałem pieniężnym i pośredniczącymi między wierzycielami a dłużnikami; spełniają poza tym funkcję ośrodków rozliczeniowych w skali krajowej i międzynarodowej. Współcześnie rodzą się coraz to ściślejsze formy powiązań banków z przedsiębiorstwami przemysłowymi, polegające głównie na tworzeniu nowych podmiotów gospodarczych, zwykle w formie spółek akcyjnych, skupywaniu przez banki akcji przedsiębiorstw i uzyskiwaniu w ten sposób dodatkowych dochodów i kontroli nad ich działalnością. W Polsce banki mogą występować w formie spółki akcyjnej lub banku spółdzielczego. Założycielami banków mogą być tak osoby prawne, jak i fizyczne. Kapitał założycielski banku nie może być mniejszy od równowartości 5 min euro. Wyróżnia się

m. in.:

1.    Banki Emisyjne (centralne), których gł. zadaniem jest emisja banknotów (ob. w większości państw istnieje tylko jeden bank emisyjny z wyjątkiem USA), regulowanie obiegu gotówkowego i pieniądza kredytowego, a przez to czuwanie nad równowagą bilansu płatniczego, obsługa kasowa aparatu państwowego, w tym także długu publicznego. Nadzór nad innymi instytucjami finansowymi, zwłaszcza nad bankami komercyjnymi. Wykonywanie zadań organu rozliczeń międzynarodowych. W zależności od stopnia ingerencji państwa w gospodarkę banku emisyjnego, staje się on w mniejszym lub większym stopniu narzędziem polityki gospodarczej rządów. Współcześnie większość banków emisyjnych jest instytucjami państwowymi. W Polsce taką rolę pełni Narodowy Bank Polski.

2.    Banki handlowe (komercyjne, depozytowe, żyrowe) reprezentujące wszystkie formy własności: prywatne, państwowe i spółdzielcze. Udzielają krótkoterminowego kredytu obrotowego, inwestycyjnego i konsumpcyjnego, przyjmują depozyty i oszczędności od