14132

W czasach kiedy Adam Smith pisał swoje prace nad naturą i przyczynami bogactwa narodu powszechne było przekonanie, że godną pochwały jest altruizm - otwarcie na bliźnich, brak egoizmu. Egoizm jest postawą godną potępienia. A. Smith zanegował ten pogląd, stwierdził, że działanie kierowane własnym interesem jest działaniem pożądanym godnym pochwały i że jeśli większość obywateli kieruje się takimi motywami to społeczeństwo to naród bogaci się. A. Smith jest autorem powiedzenia: „nie od dobroczynności rzeżnika piekarza i piwowara oczekujemy naszego obiadu lecz od ich dbałości o własny interes”. A. Smith jest twórcą ekonomii liberalnej, której naczelnym zawołaniem jest ograniczanie ingerencji państwa w gospodarkę i która po okresie niepopulamości wróciła do łask w latach 70 XXw Pojawiły się wówczas przekonania, że trzeba wrócić do gospodarki wysoko liberalnej a przekonanie te znalazłyby wyraz w działalności wielu polityków m in. prezydenta USA Ronalda Regana, którego program nazwano reganomika oraz premier wielkiej Brytanii Margeret Tchatcher. program jej to tchatcheryzm. Te poglądy nazwano ekonomią neoliberalną, jej czołowy przedstawiciel to amerykański ekonomista, laureat nobla z 1972r. Milton Friedman, a nurt w ekonomii neoliberalnej przez niego uprawiany nazwany został monetaryzmem Czołowy przedstawiciel neoliberalów w Polsce to Leszek Balcerowicz. Hasia ekonomii neoliberalnej okazały się dobrą podstawą polityki, aż do momentu wybuchu światowego kryzysu w początku XXI w Od tego czasu znów zasada najlepsza polityka to brak polityki jest podważana

a) Szkoła austriacka

Zdaniem przedstawicieli szkoły austriackiej, zwalczanie bezrobocia i inflacji uzależnione jest nie tylko od ograniczania i stabilizowania tempa podaży pieniądza, ale także od skutecznego hamowania ekspansji i roli związków zawodowych, które są poważnym czynnikiem zwiększającym poziom inflacji, recesji oraz przeszkodą w podnoszeniu poziomu życia pracowników najemnych.

Emisja pieniądza nie powinna być domeną monopolu banku centralnego, ale także konkurujących ze sobą banków komercyjnych, które to dopiero zapewnią odpowiednią podaż pieniądza. Właściwa jest stabilizacja kursów' walutowych ponieważ rząd zmuszony jest w takiej sytuacji do podtrzymywania określonego parytetu wymiennego. Skutecznie uniemożliwi mu to zatem używanie kursu walutowego do realizacji dyskrecjonalnych celów' polityki gospodar czej. Nie może bowiem być tak, że rząd ogranicza w jakikolwiek sposób wymianę walut.

W poglądach przedstawicieli austriackiej szkoły w ekonomii priorytetową rolę odgrywa rola prawno-instytucjonalnych ram funkcjonowania gospodarki. Polityka gospodarcza rządu powinna być przede wszystkim skierowana na respektowanie i ochronę mechanizmu wolnego rynku. To „rządy prawa”, a nie „rządy prawne" umożliwiają odróżnienie działali zgodnych z duchem wolnego rynku od tych, które są z nim sprzeczne Przedsiębiorstwa państwowe są o tyle niekorzystną formą gospodarowania, o ile powodują powstanie monopolu w gospodarce Mogłyby wtedy bowiem stać się realnym zagrożeniem dla wolności, jeżeli nazbyt wielka część działalności gospodarczej przeszlaby pod bezpośrednią kontrolę państwa. Najgorsze są te przypadki, kiedy to działania władz wiążą się z wszelkiego rodzaju różnicowaniem ludzi