61099

Główna praca: Badania nad naturą i przyczynami bogactwa narodów (1776, wydanie polskie 1954).

Klasyczna szkoła angielska, ekonomia klasyczna, kierunek ekonomii, który powstał w 2. pot. XVII w. za sprawą w. Pettv'epo i P. Boisguilleberta, a szczytowy poziom i pełną dojrzałość osiągnął na przełomie XVIII i XIX w. w pracach A. Smitha Badania nad naturą i przyczynami bogactwa narodów (1776) i jego kontynuatora - Cr Ricardo Zasady ekonomii politycznej i opodatkowania (1817). Do jego przedstawicieli zalicza się m.in. także J,B, Saya. P, Malthusa. J.S. Milla. J.C. Simonde de Sismondiego i J.R. McCullocha.

Klasyczna szkoła angielska sformułowała pierwszy zwarty system naukowy, dając podstawy wyodrębnienia się ekonomii jako samodzielnej nauki. Głównym przedmiotem jej zainteresowań był problem tworzenia i powiększania bogactwa. Za jego źródło uznano pracę, formułując teorię wartości opartej na pracy. Poszukiwano czynników perspektywicznego wzrostu produkcji i warunków jego maksymalizacji. Uznanie pracy za źródło wartości doprowadziło klasyków (Ricardo) do sformułowania zasad podziału produktu społecznego pomiędzy robotników, przedsiębiorców i właścicieli ziemskich i wykazania, że to, co w trakcie podziału zyskuje jedna grupa, odbywa się kosztem drugiej. Gospodarkę rozpatrywano jako organizm, w którym zmiana jednego z członów wywołuje automatycznie zmiany innych członów, dzięki działaniu "niewidzialnej ręki rynku". Ta część ich rozważań stała się istotnym elementem sformułowanej później teorii mechanizmu rynkowego.

W dziedzinie funkcjonowania gospodarki przedstawiciele ekonomii klasycznej stali więc zdecydowanie na pozycjach liberalizmu, poświęcając wiele uwagi wykazaniu szkodliwości ingerencji państwa w życie gospodarcze. Sformułowali pojęcie "homo oeconomicus", człowieka ekonomicznego, który sam najlepiej wie. co jest dla niego korzystne. Byli także zwolennikami wolnego handlu międzynarodowego, tworząc teoretyczną podbudowę tego poglądu w postaci teorii kosztów komparatvwnvch. ilościowej teorii pieniądza i międzynarodowych ruchów kruszców.

Krytyka ekonomii klasycznej stała się podstawą powstania trzech kierunków myśli ekonomicznej: historycznego, subiektywistycznego i marksistowskiego.

Encyklopedyści, grono współpracowników Wielkiej Encyklopedii (Encyciopedie ou Dictionnaire raisonne des Sciences, arts etmetiers). Byli kontynuatorami dzieła Voltaire'a w zakresie racjonalizmu i naturalizmu. Dzięki ich wysiłkom a w szczególności D. Diderota i d'Alemberta całość Encyklopedii została wydana w latach 1751-1772.

Filozofia encyklopedystów stała w opozycji do supernaturalizmu, idealizmu, dualizmu oraz całej tradycji chrześcijańskiej metafizyki. Naczelnym hasłem encyklopedystów, a szczególnie Diderota, była przyroda. Ona została uznana jako jedyna rzeczywistość i dobro, wszystko co było poza nią. zostało uznane za fałsz lub zło.

Dla encyklopedystów Bóg nie istniał, bo w przyrodzie się nie objawia, działają w niej tylko własne siły. Społeczeństwo jeśli tylko formuje własne prawa niezgodne z prawami natury, jest źródłem zła i cierpień. Naturalistycznie pojmowali naukę, uznając, że posiada wartość, jeżeli bada przyrodę.

Tak samo wg. nich moralność jest słuszna, gdy normuje życie wg. praw przyrody. Sztuka jest wartością, gdy odtwarza przyrodę. Z ogólnych sformułowań filozofii encyklopedystów wyłoniły się cztery istotniejsze doktryny filozoficzne: