Jednolity Akt Europejski stanowił istotny moment w rozwoju integracji. Wyznaczył termin utworzenia rynku wewnętrznego, zdefiniował ten rynek wewnętrzny, wzmocnił kompetencje komisji i po taz pierwszy wzmocnił kompetencje Parlamentu Europejskiego. Jednolity Akt Europejski wprowadził nową procedurę — procedurę współpracy, w której Parlament Europejski mógł po raz pierwszy proponować poprawki do aktu, który miał być przyjęty przez Radę. Zdecydowanie te poprawki wprowadzone przez Jednolity Akt Europejski, wzmocnienie roli Parlamentu Europejskiego nie były wystarczające z punktu widzenia rozrostu prawa wspólnotowego. Tak naprawdę dla demokratycznego charakteru Unii Europejskiej momentem przełomowym było zawarcie Traktatu z Maastricht i wprowadzenie obywatelstwa Unii Europejskiej, wraz ze wzmocnieniem roli Parlamentu Europejskiego. Traktat z Maastricht:
a) wprowadził obywatelstwo Unii i w ten sposób uczynił obywateli Unii podmiotami procesu integracji europejskiej, jednym z celów Unii Europejskiej stało się wzmacnianie praw i ochrona interesów obywateli właśnie poprzez wprowadzenie obywatelstwa Unii Europejskiej
b) istotnie wzmocnił rolę Parlamentu Europejskiego i przyznał mu równą z Radą pozycję w tzw. procedurze współdecydowania; wtedy ta procedura została wprowadzona; w niej akt byl przyjmowany wspólnie przez Parlament Europejski i Radę; dzisiaj ta procedura stanowi podstawową procedurę ustawodawczą w Unii Europejskiej
c) stopniowo wzmacnia się rola parlamentów' narodowych, które początkowo nie były bezpośrednio włączone w proces integracji europejskiej; parlamenty narodowe musiały wyrazić zgodę na ratyfikację traktatów' we wszystkich państwach członkowskich, począwszy od Traktatów Założycielskich przez wszystkie traktaty rewizyjne, traktaty akcesyjne, które równie/, stanowią część prawa pierwotnego, w samej strukturze Unii Europejskiej parlamenty krajowe po wprowadzeniu bezpośrednich wyborów do Parlamentu Europejskiego w zasadzie nie były reprezentowane i nie miały żadnego wpływu na proces decyzyjny, zakres regulacji przyjmowanej przez Wspólnoty Europejskie
Później do traktatu z Maastricht został dołączony pierwszy protokół w sprawie roli parlamentów' narodowych, który zobowiązywał rządy państw członkowskich do informowania parlamentów narodowych o aktach prawnych, które mają być przyjęte przez Radę i Parlament Europejski, o aktacłi, które mają charakter prawodawczy Dzisiaj traktat z