> Zbiór podstawowych teorii i twierdzeń opisujących i wyjaśniających rzeczywistość lub jej fragment
> Instrumentarium badawcze
> Zastosowanie osiągniętych wyników badań.
Współczesna pedagogika dopuszcza się współistnienia wieku paradygmatów naukowych.
1. W starożytności pojęcie doktryny było synonimem określającym treść nauczania w określonej szkole filozoficznej np. jońskiej, pitagorejskiej, platońskiej
2. Potocznie pojęciem tym oznacza się zespół poglądów oderwanych od życia( doświadczenia i rzeczywistości) narzucanych z intencją indoktrynowania( narzucania komuś własnych opinii, przekonani i poglądów)
Współcześnie doktryną nazywa się autorską koncepcję celowościowego procesu edukacyjnego( wychowania, kształcenia, nauczania i uczenia się), zawierającą:
> Opis i uzasadnienie celów
> Opis sytsemu oddziaływań mających uzasadnienie w teoriach naukowych
> Dyrektywy praktycznego działania
Pedagogia, której cele koncentrują się na zmianie struktur poznawczych uczniów poprzez nauczanie i uczenie się (dostarczanie nowych danych, informacji i wiedzy oraz dokonywanie operacji na nich i przez to dokonywanie zmian w strukturze poznawczej uczniów)
Pedagogia, której cele zredukowane są do procesu wychowania w wąskim znaczeniu (odnosi się do sfery emocjonalno-motywacyjnej i zachowań) lub zakładana jest wyższość wychowania nad kształceniem i wtedy cele formuowane są w kategoriach wartościujących o charakterze etycznym (wyprowadzone zostają z etyki)
Wychowanie- to świadome i celowe oddziaływanie pedagogiczne zmierzające do osiągnięcia względnie stałych skutków( zmian rozwojowych) w osobowości wychowanka.
Kształcenie- to system działań zmierzających do tego aby uczącej się jednostce umożliwić poznanie świata, przygotowanie się do zmieniania świata i ukształtowania własnej osobowości
Ideologia- pojęcie jest wieloznaczne i nieostre. Można ogólnie określić ideologię jako zbiór idei i poglądów o świecie wyznawanych przez grupy ludzi. Członkowie tych grup uważają na ogół, że wyznawane systemy przekonań wyjaśniają jak jest naprawdę i poglądy te stają się rzeczywistym sposobem rozumienia świata.
Ideologia( kategoria opisowa)- zbiór lub system idei, które dostarczają uzasadnienia, legitymizacji i wsparcia pewnym interesom grupowym i/lub utweirdzają tożsamość określonej grupy
społecznej. Jej elementami strukturalnymi są: