O dobra wystandaryzowane = surowcoworolne (surowce i produkty rolne oraz ich cechy wspólne tj.: masowość, jednorodność (podobieństwo), porównywanie ich (np.:
7 gatunków ropy naftowej, 4 rodzaje pszenicy) - mają one cenę światową - jedną (w przypadku nadpodaży rolnej cena światowa spada - jest to problem eksporterów -tych producentów)
0 dobra zindywidualizowane przemysłowe (np.: sprzęty AGD, samochody: zasada 77 - jeżeli konsument jest niezadowolony z zakupu, to o tym fakcie statystycznie średnio dowie się 77 osób, jeżeli jesteśmy zadowoleni to przekazujemy to mniejszej liczbie osób) - nie posiadają one ceny światowej!
Różnica ceny światowej wynika z kosztów ubezpieczenia i transportu (w przypadku dóbr przemysłowych - istnieją tylko uśrednienia).
❖ pieniądz międzynarodowy (twarde waluty uznane przez większość podmiotów gospodarki światowej, ich główna cecha to stabilność, ale istnieje jeszcze ryzyko kursowe - trzeba się przed nim zabezpieczyć)
❖ trwale więzi ekonomiczne spowodowały powstanie zintegrowanej całości (zróżnicowanie bogactwa 23:1 stosunków krajów bogatych do biednych obecnie)
Gospodarka światowa to:
> 45 min km“ powierzchni,
> ok. 200 państw,
> ponad 6 mid ludzi (przyrost geometryczny).
Aspekty pojęcia gospodarka światowa:
1. geograficzny (rozdzielenie granicami)
a. istnienie granic
b. centra gospodarki światowej (triada - 3 najbardziej rozwinięte wierzchołki gospodarcze świata:
I. USA, 10 błn dolarów am. - wielkości PKB zdeklasowały Wlk. Brytanię
II. Japonia - 4 bln dolarów - zdeklasowała RFN
III. Unia Europejska (najw. gospodarka niemiecka, podobna wielkościowo francuska i biytyjska)
Można triadę poszerzyć o Norwegię, Szwajcarię (OEG - Kanada (III), NAFTA (Meksyk) (II), Australię, Nową Zelandię (I))
Tempo wzrostu gosp. USA i Japonii nie zmienia się, a za to Chiny i Indie prężnie się rozwijają (mogą zastąpić za kilkanaście lat I, II, wierzchołek triady)
c. strefy - pośrednie i peryferyjne (kraje rozwijające się i słabo rozwinięte) peryferyjne - nie liczące się w gospodarce światowej, podział na bogatą północ i biedne południe
2. ekonomiczny - interakcja wynikająca z trzech warunków:
a. handlu (w tym finansowanie transportu i ubezpieczenia),
b. konsumpcji (popytu światowego)
c. produkcji
3. systemowy - gosp. światowa jako wielki system społeczny, w którym istnieje wiele odrębnych suwerennych podmiotów objętych jednym podziałem pracy
4. czasowy - zmienność w czasie wszystkich elementów z poprzednich płaszczyzn (najszybciej zmienia się płaszczyzna ekonomiczna).
2