15862

chodziło o dokładne przygotowanie potrzebnych zastępów prawników - „mężów prawa" (viri legałeś).

Przewaga nauk prawnych, która wielu badaczy dziejów uczelni skłoniła do określania jej mianem uniwersytetu prawniczego, mogła wynikać również z faktu, że papież odmówił prawa utworzenia wydziału teologicznego, czyli skupiającego nauki o najwyższym stopniu w średniowiecznych uczelniach.

Uniwersytet Krakowski od początku spełniał miano uniwersalizmu. Przyjmowano do niego wszystkich ubiegających się, w tym również cudzoziemców: „Do tego miasta Krakowa niechaj zjeżdżają się swobodnie i bezpiecznie wszyscy mieszkańcy nie tylko królestwa naszego i krajów przyległych, ale i inni z różnych części świata, którzy pragną nabyć tę przesławną perłę wiedzy ”

Uczelnia rozwijała się pomyślnie za życia Kazimierza Wielkiego, przyciągając studentów zza kraju, z Niemiec, a nawet z Włoch. Jej funkcjonowanie zostało zaburzone po śmierci króla Kazimierza III Wielkiego w dniu 5 listopada 1370 r. Niepewną sytuację w Polsce postanowili wykorzystać Krzyżacy i podjęli starania zmierzające do otwarcia własnego uniwersytetu . W 1386 r. Zakon uzyskał od papieża przywilej zezwalający na otwarcie uniwersytetu w Chełmnie. Stanowiło to zagrożenie dla przyszłości Uniwersytetu Krakowskiego, gdyż krzyżackie studium generale mogło uzyskać wyłączność na nauczanie na poziomie wyższym w północno-wschodniej części Europy, ale wypadki polityczne nie pozwoliły im na powstanie konkurencyjnej szkoły wyższej.

Zaprowadzenie chrześcijaństwa na Litwie zrodziło potrzebę uniwersytetu polskiego, tym razem w celu wykształcenia kleru dla umocnienia wiary na rozległych obszarach zjednoczonych z Polską. Inspiratorami tej myśli byli czescy teologowie Jadwigi i Jagiełły. Jadwiga, oddana swej misji apostolskiej, sfinansowała w Pradze kolegium teologiczne, a w dniu 11 stycznia 1397 r. otrzymała zgodę papieża Bonifacego IX na założenie wydziału teologicznego w Krakowie i sprowadziła znanego z nauki profesora w Heidelbergu Mateusza z Krakowa w celu organizowania i dobrania mistrzów dla mającego się odnowić uniwersytetu. Królowa Jadwiga w swym testamencie przekazała pieniądze, uzyskane ze sprzedaży jej klejnotów i sprzętów na wsparcie dla ubogich oraz na odbudowę uczelni i zobowiązała wykonawców testamentu do jej odrodzenia.

W rok po jej śmierci, w dniu 26 lipca 1400 r. król Władysław Jagiełło wydał akt fundacyjny i tego samego dnia otwarto uniwersytet z wykładem inauguracyjnym z prawa

¹ S. Krzyżanowski. Poselstwo Kazimierza Wielkiego do Awinioiui i pierwsze uniwersyteckie przywileje, (w:) Źródła do dziejów.... t. 1. s. 185.

2