16137

sądu. Gdzie winien się udać? Czy mógł tam oczekiwać ponownego rozpatrzenia sprawy, dopuszczenia innych środków dowodowych?

Według konstytucji Księstwa Warszawskiego (obowiązującej w podanej sytuacji), od wyroku Trybunału cywilnego przysługiwała stronie apelacja do sądu apelacyjnego. Graliński móoł oczekiwać ponownego rozpatrzenia sprawy i dopuszczenia nowych środków dowodowych (nie mógłby, gdyby w następnej kolejności wnosił o kasację do Rady Stanu).

9.    4 października 1934 r. Urząd Skarbowy we Lwowie wydał decyzję administracyjną w przedmiocie wymiaru podatku od nieruchomości wobec grecko-katolickiego biskupstwa w Stanisławowie. Władze kościelne uznały, ie podatek został wymierzony niezgodnie z obowiązującym prawem. Proszę uprzejmie napisać, czy owe władze kościelne mogły się odwołać? Do jakiego sądu/organu? Jakie regulacje prawne normowały tryb postępowania w przedmiotowej sprawie?

Możliwe było odwołanie do powstałego w 1922 roku Najwyższego Trybunału Administracyjnego (można było do niego zaskarżyć ostateczną decyzję administracyjną, czyli wydaną przez ostatnią instancję).

10.    W 1399 Władysław z Kozichgłów napadł na drodze królewskiej w okolicach Krakowa na cześnika krakowskiego Włodka z Charbinowic, raniąc go w udo. Włodko zmarł rychło. Przed jakim sądem będzie odpowiadać Władysław? Jaka kara mu grozi?

Władysław dokonał napadu na szlachcica, na drodze publicznej (droga królewska ■ droga publiczna?). Był to jeden z artykułów grodzkich, czyli spraw, które bez względu na to czy szlachcic był osiadły, czy nie, sądziły sądy grodzkie. Zostały one jednak określone dopiero statutem warckim, a więc w 1423 roku. W podanej sytuacji odpowiednim będzie więc sąd nadworny, właściwy w sprawach, w których obwinionemu szlachcicowi groziła utrata zdrowia, czci czy życia (po 1423 - poza artykułami grodzkimi). Władysław zostanie oskarżony o męZobójstwo, za co w XIV/XV wieku, poza zapłatą główszczyzny, groziła również kara państwowa, którą źródła wielkopolskie określały jako pokup.

11.    W 1632 r. cześnik lwowski, generosus Jan Zaleski spierał się z tamtejszym podstolim Konstantym Paszkowskim o zapłatę za dwa konie wierzchowe. Cześnik kupił od niego we Lwowie konie, nie zdążył jeszcze zapłacić, gdy zwierzęta padły. Podstoli domagał się wszakże zapłaty. Przed jakim sądem, wedle jakiego prawa szlachta ta będzie prowadzić spór w tej kwestii?

Spór będzie toczył się przed sadem grodzkim (wraz z upadkiem sądów ziemskich w XVII w. wzrastała rola i rozszerzały się kompetencje sądów grodzkich: obok spraw karnych obejmowały sprawy cywilne), lub ziemskim, według prawa ziemskiego.

12.    Grupa - tylko - czternastu posłów zaproponowała w 1811 r. pewne zmiany w administracji Księstwa Warszawskiego. Postanowiła zgłosić ten projekt do laski marszałkowskiej, celem uchwalenia stosownej ustawy. Jak wyglądały szanse urzeczywistnienia poselskiego projektu? Dlaczego?

Na mocy konstytucji Księstwa Warszawskiego, ustawodawstwo w sprawach administracyjnych (jak również ustrojowych i politycznych) należało wyłącznie do króla (dekrety). Posłom nie uda się więc zrealizować projektu.

13.    W maju 1925 r. Prezydent Rzeczypospolitej Stanisław Wojciechowski postanowił rozwiązać Sejm przed upływem kadencji. Czy mógł to zrobić? Jak wyglądał stan prawny w owym momencie?

Prezydent owszem, mógł rozwiązać Sejm przed upływem kadencji, musiał jednak uzyskać zgodę 3/5 senatorów. Rozwiązaniu podlegał wówczas nie tylko sejm, ale i senat.

14.    W 1251 r. komesa Jana z Długoręki obdarzono całkowitym immunitetem sądowym. Dwa lata później poddany jego Sulisław pobił ciężko Dobrogosta - poddanego Jana z Lutosławiec. Proszę uzasadnić jakim sądem powinien odpowiadać Sulisław?

Zgodnie z zasadą actor rei forum sequitur, sądem właściwym dla rozpatrzenia sprawy jest sąd pozwanego. W tym przypadku będzie to sąd dominialny pana Sulisława - Jana z Długoręki. (jeżeli wieś lokowana na prawie niemieckim, pan mógł powołać podległy mu sąd prawa niemieckiego - sołtysa z ławnikami)

15.    W 1726 r. Józef Jodbalisz i Kazimierz Dogilusz - pracowici poddani wójtostwa Szedziun i Szmorlun, należącego do starostwa niegrodowego mereckiego skarżyli się, iż tenutariusz tego starostwa urodzony Kazimierz Boryczewski narusza, zatwierdzone przez poprzednich władców, powinności i daniny poddanych i ciężkimi egzekucjami aggrawujęc bije, szubienicę grozi. Czy poddani mogli się - prawnie - uwolnić od nienależnych posług? Jaki organ sprawował jurysdykcję w takich konfliktach?

Poddani mogli uwolnić się od wyzysku tenutariusza (dzierżawcy dóbr królewskich), występując do sądu referendarskiego. Był to sąd dominialny króla, miał zapobiegać temu, by tenutariusze przez nadmierny wyzysk nie rujnowali osiadłych w królewszczyznach gospodarzy.